Avrupa Birliği'nin (AB), Türkiye'ye uyguladığı siyasi baskının sinsi bir ekonomik ambargoya dönüşmeye başladığı ortaya çıktı. Son bir ayda Türkiye'nin en kritik sektörleri tarafından Avrupa Birliği'nden yapılan hammadde ithalatı durma noktasına geldi. Plastikten kimyaya, tekstilden otomotive kadar birçok sektör hammadde ve yarı mamul temini yapamadığı için üretimini durdurmak zorunda kaldı. AB'nin sinsi ambargosuna İran da konsolosluk şartı bahanesiyle eklenince ticarette ipler gerildi. Hammadde konusundaki kaosu çözmek için Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı devreye girdi. AB'den hammadde ithal eden tüm sektörlerin temsilcilerine "Olası bir ithalat kesintisi durumunda sektörlerinizin hammadde ihtiyaçlarını yerli kaynaklarla nasıl karşılayabileceğinizi bize ivedilikle bildirin" yazısı gönderildiği öğrenildi.
İŞLENMİŞ HAMMADDE ALMANYA'DAN
Ticari baskının son dönemde Türkiye karşıtı söylemlerini artıran Almanya'dan geldiği belirtiliyor. Türkiye AB'den en fazla sanayi için işlenmiş hammadde satın alıyor. İşlenmiş hammadde pazarının lideri ise Almanya. İşlenmiş hammadde pazarında birinciliği yıllardan beri kimseye kaptırmayan Almanya'nın, dünyada yüzde 18'lik payı var. Türkiye'deki pazar payı ise yüzde 72.
HEDEFTE SAVUNMA SANAYİSİ VAR
Almanya'nın son dönemde hammadde ihtiyacı olan Türk firmalarından yazılı taahhüt istediği de belirtiliyor. Alman firmalar, Türkiye'deki müşterilerine alacakları hammaddeyi savunma sanayisinde kullanmama şartıyla vereceklerine dair yazılar gönderiyor. Türk firmaları tarafından taahhüt verilene kadar da ticari faaliyetlerin durdurulacağı iletiliyor.
Türkiye, işlenmiş hammadde ihtiyacının büyük bölümünü Almanya'dan, plastiği İran'dan, yakıt ve yağı ise Rusya'dan sağlıyor. Türkiye'nin en fazla ithal ettiği işlenmiş hammaddeler, ana metal sanayi ürünleri (altın ve bakır katotlar vb.), demir-çelik ürünleri ile sentetik, kauçuk ve plastik.
BAKANLIK ÇALIŞMA BAŞLATTI
Artan baskıların ardından Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı'nın çalışma başlattığı ve Türkiye'ye yönelik olası bir ticari baskıya karşı ihtiyaçların yerli kaynaklarla nasıl karşılanabileceğini araştırdığı öğrenildi. Bakanlık konuyla ilgili tüm sektör temsilcilerine yazı göndererek görüş sordu.
HAMMADDE İTHALATI YÜZDE 80 DÜŞTÜ
Hammadde temininde yaşanan sıkıntı rakamlara da yansıdı. Son bir yılda savunma sanayisi ve havacılıkta ithalat yüzde 80 düştü. Düşüş sentetikte yüzde 11, demir-çelikte 15'leri buldu. Son bir ayda ise tablo daha da ağırlaştı. AB'den alınan cam ve iplikte kullanılan yarı mamul girişi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 43 azaldı. Plastik sektöründe kullanılan hammadde yüzde 38 gerilerken, birçok sektörde kritik öneme sahip kauçukta ise bu oran yüzde 80'lere kadar dayandı.
'GB REVİZYONU ASKIYA ALINSIN'
Edinilen bilgilere göre, başta Almanya olmak üzere birçok Avrupa ülkesi sinsi ambargo için Gümrük Birliği (GB) revizyonunu bahane ediyor. "GB'deki durum netleşinceye kadar size ürün gönderemeyiz" diyen Avrupalı firmalar, hammadde satışında önceliği Romanya ve Polonya'ya kaydırıyor. Öte yandan Alman hükümeti de Avrupa Komisyonu'nun GB revizyonuyla ilgili görüşmeleri askıya almasını istedi.
BİRÇOK FİRMA ÜRETİMİ DURDURDU
Avrupa'dan hammadde getiremeyen birçok Türk şirketi üretime ara vermek zorunda kaldı. Konuyla ilgili SABAH'a konuşan OSTİM'de römorkör parçaları üreten bir firmanın yetkilileri, ithalat sıkıntısı nedeniyle 15 gündür üretime ara vermek zorunda kaldıklarını ifade etti. Ford Otosan, Yeniköy fabrikası da 6 Eylül'e kadar çalışmayacak. Ford Otosan'ın yıllık izin dolayısıyla üretime ara verildiğini açıkladığı fabrikaların şanzıman tedarikindeki sıkıntılar nedeniyle durduğu konuşuluyor.
'TEDARİKTEN ÇIKARTIN'
Türkiye'nin en güçlü sektörlerinden olan otomotiv, elektronik ve tekstil gibi sektörler de Avrupa Birliği'ndeki lobilerin olumsuz faaliyetleri ile boğuşmaya başladı. AB iş dünyasının önde gelen isimleri bizzat sahada yönlendirme yapmaya başladı. Türkiye'de önemli yatırımları olan şirketlere, "Bizimle çalışmaya devam etmek istiyorsanız yeni yatırımlarınızı Romanya ve Macaristan gibi AB'ye yeni üye olan ülkelere kaydırın" mesajları gidiyor. Macaristan, Romanya, İtalya gibi ülkelerde rekabet kurallarına aykırı teşvik uygulamaları da aynı anda start almış durumda.
İRAN'DAN TİCARETE KONSOLOSLUK ENGELİ
Türkiye AB'den gelen örtülü ticari baskılarla boğuşurken İran da ticarete bürokratik engel çıkarmaya başladı. İran'ın ticari faturalara konsolosluk onayı getirmesi nedeniyle 3 milyar dolarlık hammadde ticareti durma noktasına geldi. İthalatçı firmalara geçen hafta pazartesi gününden itibaren, yapılan her türlü mal ithalatı sırasında kullanılan faturanın, konsolosluklara onaylatılması zorunluluğu getirildi. Söz konusu uygulamanın getireceği ek maliyet ve bürokrasinin doğuracağı zaman kaybının yanında, halihazırda ithal edilmek üzere malları yola çıkan firmaların durumunda da ciddi bir belirsizlik başladı.
PLASTİĞİN YÜZDE 85'İ İTHAL
Bazı sektörlerde üretimin sıkıntıya girdiğini söyleyen PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, "İran Konsolosluğu'nda bürokratik işlemlerden ötürü hem zaman kaybı yaşanıyor hem de belgeler için istenen ödemeler sebebi ile Türk firmalarının cebinde fazladan maliyet oluştu. Türkiye üretimini sürdürebilmek için gerekli plastik hammaddenin yaklaşık yüzde 85'ini ithal etmek durumunda" dedi
