Türkiye'nin de yeraldığı 190'ın üzerinde üyesi bulunan Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından alınan tavsiye kararı uyarınca, üye ülkelerin en geç 1 Nisan 2010 tarihi itibariyle Makinede Okunabilir Pasaport (MOP) üretimine başlanıyor. Eski tip pasaportların ise tüm dünyada 24 Kasım 2015 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmasını öngören karar çerçevesinde, uzun zamandır çalışmaları sürdürülen yeni pasaportlar, 1 Haziran 2010 tarihinden itibaren verilmeye başlanacak.
Emniyet Genel Müdürlüğü, ''Biyometrik'', ''Elektronik'', ''Çipli'' pasaport olarak da adlandırılan e-pasaportların basımı için Gölbaşı'nda Pasaport Basım Merkezi kurdu. Vatandaşlar 81 il emniyet müdürlüğü ve 110 ilçe merkezi, yurt dışında konsoloklar ve büyükelçiliklerden başvuru yapabilecekler. Vatandaşlar, gerekli belgelerle yaptıkları başvurular, illerin pasaport birimleri tarafından online sistemle Pasaport Basım Merkezi'ne ulaştırılacak. Merkez, pasaportu hazırlanmasının ardından kargo ile vatandaşın beyan ettiği adrese gönderilecek. Adresinde iki defa aranan kişi bulunamazsa, pasaportunu başvuru yaptığı ilden alabilecek.
Emniyet Genel Müdürlüğü, pasaportların getireceği yeni iş yükünü organize edebilmek için yeni bir yapılanmaya gidiyor. Yabancılar Hudut İltica Daire Başkanlığı bünyesinde şube müdürlüğü olarak faliyet yürüten birim Daire Başkanlığı oluyor. Pasaport Daire Başkanlığı'nın kuruluş çalışmaları İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülürken, bu dairede ve basım merkezinde görev yapacak 220 personel belirlendi.
Makinede Okunabilir Pasaportlarda, klasik pasaportlardan farklı olarak kimlik sayfasının alt kısmında her biri 44 karakterden oluşan ve özel okuyucu cihazlarla okunabilen iki satırlık bir alan bulunuyor. Pasaportun kimlik sayfasında çıplak gözle görülebilen bilgiler ''Makinede Okunabilir Alan'' adı verilen bu alanda da bulunuyor.
e-Pasaportlar, eski tip pasaportların kimlik sayfalarında bulunan pasaport numarası, ad, soyad, uyruk, doğum tarihi, kimlik no, düzenleyen makam, düzenlenme ve geçerlilik tarihi gibi kişisel kimlik ve pasaport bilgilerinin yanı sıra içinde fotoğraf, parmak izi, imza gibi biyometrik verilerin saklanabildiği yongalı (çipli) yapıya sahip bulunuyor. Yeni pasaportlar esasında Makinede Okunabilen Pasaportların bir türü olmakla birlikte Makinede Okunabilir Pasaportlardan daha ileri düzeyde güvenlik katmanlarına sahip.
Tüm dünyada e-Pasaportların kullanıma girmesi ve bu sayede belge güvenliğinin artmasına bağlı olarak giderek artan sayıdaki ülkede sınır geçişlerinde otomatik pasaport okuma/tanıma sistemleri kullanılarak pasaport işlemleri hızlanacak. Sınır kapılarında ve hava limanlarında kuyruklar oluşmayacak.
Halen kullanılan ve makinede okunamayan nitelikteki eski tip pasaportlar geçerlilik süreleri 24 Kasım 2015 tarihine kadar kullanılabilecek. Bu tarihten sonra makinede okunamayan nitelikteki eski tip pasaportlarla seyahat etmek mümkün olmayacak.
e-Pasaport üretiminin her aşamasında, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de vatandaşların kişisel kimlik bilgilerini herhangi bir sahtekarlık girişimine karşı güvence altına alan ICAO standartlarıyla uyumlu ileri teknolojiler kullanılacak.
Yeni pasaportlar hangi yaşta olursa olsun tüm bireyler için müstakil olarak düzenlenecek. Bu nedenle, e-Pasaportlarda refakat hanesi bulunmayacak.
Rengi daha önce lacivert olan yeni sistemde ise bordoya dönüştürülen umuma mahsus e-Pasaportlar; en az 6 ay olmak üzere 1 yıllık, 2 yıllık, 3 yılllık ve üstü süreli olarak düzenlenebilecek. Bu pasaportlar 10 yıla kadar süreli olabilecek.
Devlet memurlarının kullandığı ve yeşil rengini muhafaza eden hususi damgalı e-Pasaportlar dört sene için verilebilecek. Devlet tarafından görevlendirilen kişilere verilen ve rengi eskisinde olduğu gibi gri olan hizmet damgalı e-pasaportlar da dört seneyi geçmemek üzere pasaport sahibinin görevinin müddetine göre tespit edilecek süre için geçerli olorak düzenlenebilecek.
Yeni pasaportlarda klasik pasaportlardaki temdit (uzatma) imkanı bulunmuyor. Her yeni başvuruda yeni bir pasaport defteri kullanılacak.
