TAYFUN ER

TAYFUN ER

Tarihi 3 Temmuz 2019

Peşrev

TÜRKÇE sözlük, peşrev için "Güreşe tutuşmadan önce pehlivanların ellerini birbirine ve uyluklarına vurarak ve hafifçe sıçrayarak yaptıkları gösteri" diyor. Doğru tarafları var ama her şeyden önce çok eksik bir tanım.
Peşrevde, her bir hareketin derin anlamı vardır. Değil gösteri bazı kaynaklarda yazdığı gibi peşrev ısınma hareketleri değildir. Güreşe, ustalara, rakibe ve manevi değerlere saygı göstermek için yapılan peşreve yakından bakarsak daha iyi anlaşılacaktır.

KARDEŞTEN YAKINSIN
Pehlivanlar er meydanına toplu olarak çağrılır. En usta pehlivan sağ başta olmak üzere Kıble'ye doğru dizilirler. Bu yön seçimi Allah'ın huzurunda olmayı ve güreşi de bir ibadet gibi görmeyi anlatır. Her pehlivan yanındakiyle sağ eli sağ elini, sol eli de sol elini tutacak şekilde durur. Bu duruşun anlamı, bu bir kavga değil, güreşeceğiz, birimiz yenecek ama sonuç ne olursa olsun sen benim için kardeşten de yakınsın demektir.
Bu esnada cazgır veya salavatçı denen pehlivanları izleyiciye tanıtan kişi Hz. Muhammed'e saygı bildiren duaya yani salavata başlar. Cazgır salavat okurken bir yerde "Hazreti Muhammed Mustafa'ya salavat" der, o esnada pehlivanlar da sağ ellerini kalplerinin üzerine götürür. Değişik salavatlar vardır ama cazgır salavatı mutlaka Hz. Muhammed'e saygıyla selam yollayan sözlerle bitirir.

ÖNCE ÜÇ ADIM GERİYE
Cazgır son olarak "Hep birlikte diyelim şu aslanlara maşallah" der ve davul-zurnanın çalması için işaret verir. Pehlivanlar da sıradan çıkış yapmaya başlarlar.
Türk millet güreşilen yere er meydanı der. O yüzden eskiden savaşa giderken de bugün askere giderken ve güreşirken de davulzurna çalınır. Yüzyıllar önce de zurna tiz bir mi sesiyle çalarken, davul ise kaba sol notası eşliğinde tempo tutardı. Bu adet hiç değişmemiştir.
Savaşmaya hatta belki ölmeye de düğüne gider gibi gidiştir bu… Pehlivan önce üç adım geri gider. Bunun anlamı hak, adalet ve Allah aşkı karşısında bir adım geri çekilirim demektir.
Pehlivan daha sonra da üç adım ileri gider. Burada her bir adım şehitlik, hakkın rızası ve insanların duasını anlatır. Bu üç değer için hiç düşünmeden ileri gideriz demektir.

BENDEN ZARAR GELMEZ
Pehlivan sağ dizinin üzerine çöker, sağ elini toprağa dokundurur ve elini üç kez, dizine, dudağına ve başına götürür. Bu hareketler pehlivanın kendisine bir hatırlatmasıdır.
Topraktan geldin, toprağa gideceksin sakın bunu unutma ve mağrur olma demektir. Bu hareket sonrası pehlivanlar birbirinden ayrılır ve kispetlerine vura vura çayırda dolaşmaya başlarlar. Birbirlerine yaklaşırlar ve ilk karşılaşmalarında el sıkışırlar.
El sıkışma âdeti, tarihte karşındaki kişiye elinde silah olmadığını göstermek için başlamıştır.
Nitekim burada da "benden sana zarar gelmez" mesajı taşımaktadır. Peşrev devam eder, pehlivanlar ikinci kez karşı karşıya geldiklerinde sol eliyle rakibinin kasnağını yani kispetinin bele gelen bölümünü tutar, sağ eliyle de rakibinin kispetinin sol paçasına dokunur. Sonra da ellerini dudağına ve başına götürür. Kispetin kasnağına dokunmak; senin namusun benim namusumdur, elime, belime ve dilime hâkimim merak etme demektir. Bu önemlidir çünkü pehlivanlar gerektiğinde ellerini rakibinin kispetinin içine sokarlar.
Kispetin paçasına dokunmak, ben senin pehlivanlıkta ayağının tozu olamam demektir.
Daha sonra bu hareketin aynısı tersten yapılır.

KOLLARINI SARARLAR
Pehlivanlar yine çayırda kispetlerine vurarak dolaşmaya devam ederler. Üçüncü kez karşılaştıklarında ise sol ellerini birbirlerinin ensesine koyarken, sağ elleriyle tutuşup kollarını sallarlar.
Böyle yaparak yağlı güreşte çok önemli olan el ense için rakibin boyun gücü tartılmış olurken kollarla da güreşirken bile dostuz denmektedir. Peşreve devam ettikten sonra dördüncü ve son kez karşılaştıklarında ise göğüs göğüse gelip, kalbim senin kalbinle birlikte denir ve birbirlerinin sırtını sıvazlayarak takdir ve destek mesajı iletilir. Bu dokunmalarda artık rakibinin yağ durumu ve gücü de tartılmaya, bir yandan da gücünü gösterip rakibini çekinmeye zorlama vardır. Son olarak da bir kez daha tokalaşılıp, elleri birbirlerinin ensesinde güreşe başlanır.