Kıdem tazminatına fon güvencesi

Türkiye'de çalışma hayatının en önemli sorunlarından birisi kıdem tazminatı. Çalışanların yüzde 80'ine yakını çeşitli sebeplerle tazminatını almadan işten ayrılıyor. Bu sürdürülemez sorunun çözümü için tüm tarafların bir araya geleceği bir kıdem tazminat reformu yapılacak. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019 kapsamında açıkladığı fon reformu, işçi ve işveren temsilcilerinin mutabakatıyla hayata geçirilecek. Reform hem çalışana hem de işverenlere yenilikler getirecek.
yenilikler getirecek.
KİMLER YARARLANACAK?
Kıdem tazminatı fonundan 20 milyona yakın çalışan yararlanacak. Fon hem eski çalışanları hem de yeni işe girecekleri kapsayacak.
SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?
Mevcut sistemde; çalışanlar, işten çıktıklarında her çalıştıkları yıl için 30 günlük son brüt ücretleri üzerinden tazminat alıyor. Yeni sistemde ise işverenlerin peşin olarak her ay işçinin fon hesabına para aktarması öngörülüyor.
KAÇ LİRA AKTARILACAK?
Her yıl için 30 günlük maaş tutarında tazminat kabul görürse aylık olarak brüt maaşın yüzde 8.33'ü fona aktarılacak. Asgari ücretli çalışan için bu yıl aylık tazminat ödemesi 213 lirayı bulacak. Bu miktarın bir kısmına BES'te olduğu gibi devlet katkısı olması da düşünülüyor. BES'te devlet katkısı yüzde 25.
30 GÜN KABUL EDİLMEZSE?
İşveren sendikaları 30 günlük brüt ücret yerine 21 gün öneriyor. Bu durumda her ay brüt maaşın yüzde 5.84'ü hesaba aktarılmış oluyor. Söz konusu hesap aynı zamanda bazı fonlarda değerlendirilip nemalanacağından, kaybın önleneceği ileri sürülüyor.
BİRİKMİŞ PARA NE OLACAK?
Her formülde çalışanların birikmiş tazminatları korunacak. Burada çalışanların yasadan sonraki dönem için fona geçmeleri kendi isteklerine bırakılabilir. İsteyen eski sistemde kalabilecek. Mevcut tazminatların peşin olarak ödenmesi ciddi bir kaynak gerektireceği için işverenler karşı çıkıyor. Yeni işe girenler ise direkt fon ile çalışmaya başlayacak.
İSTİFA EDENE ÖDENECEK Mi?
Kıdem tazminatı fonda birikeceği için artık çalışan ile işveren arasında böyle bir sorun olmayacak. Bu yüzden işten ayrılan bir kişinin fondaki parası kaybolmayacak, o fonu yeni işyerine taşıyabilecek.
İSTEYEN PARASINI ALABİLECEK Mİ?
Burada henüz bir netlik yok. Ancak işten ayrılanın mevcut durumdaki gibi fondaki parasını çekmesi yani kıdem tazminatını alması isteniyor. Ancak BES sistemindeki gibi 10 yıllık bir süre konulması da gündeme gelebilir.
PRİM ÖDENMEZ İSE NE OLACAK?
Denetim devlette olacak. Böylece işçinin parasının garantisi devlet olacak. Fon güvencesi de sağlanacağı için çalışan açısından kayıp olmayacak.
İŞVEREN DE KAZANACAK
KIDEM tazminatı reformu sadece çalışanları değil, işverenleri de rahatlatacak. Bugün hiçbir işveren tazminat için kaynak ayırmadığından, işçi çıkardığında büyük maliyetlerle karşılaşıyor. Reform işveren açısından ne ifade ediyor ona bakalım:
Çalışanıyla tazminat sorunu yaşamayacak.
Yüklü mahkeme ve faiz masrafından kurtulacak.
Tazminatı aylık ve peşin ödeyeceği için yüklü maliyetten kurtulacak.
Tazminatı son brüt maaş üzerinden ödemek yerine mevcut maaştan zamana yayarak ödeyeceği için kazançlı çıkacak.
Ödeyeceği primlere devlet katkısı olacak, tazminat yükünün bir kısmını kamu karşılayacak.
Ödemeler şu anki sistemde aylık maaşın yüzde 8.33'üne denk geliyor. İşverenin 30 günlük ücret yerine 21 gün talebi var bu olursa oran yüzde 5.84'e düşecek ve bunun bir kısmını kamu karşılayacak. Burada devlet katkısının BES'teki gibi yüzde 25 olması bekleniyor.

MEVCUT DURUM
Tazminat için en az 1 yıl çalışma gerekiyor.
Sadece işten atılan alabiliyor.
Firmalar kaynak ayırmıyor.
Çalışan tazminatını bilmiyor.
Kendi ayrılan tazminatı bırakıyor.
Mahkemeler tazminat dosyası ile dolu.
Tazminat bir güvence ve katkı yok.
REFORM SONRASI
Her çalışan tazminat alacak.
İşveren her ay ödeme yapacak.
Çalışan kendi hesabını görebilecek.
İş değiştiren, tazminat hesabını taşıyabilecek.
İşveren-işçi arasında tazminat sorunu kalmayacak.
Devlet katkısı ve fon güvencesi olacak.
​ASGARİ ÜCRETLİNİN TAZMİNAT HESABI
Brüt asgari ücret.......................2.558,40 TL
Yıllık asgari ücret....................30.700,80 TL
Aylık tazminat primi (% 8,33).........213,12 TL
Devlet katkısı ( % 25).................... 53,28 TL
İşverenin ödeyeceği prim............159,84 TL
1 yıllık tazminat.........................2.558,40 TL