1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, bugün bütün Türkiye'de kutlanacak, çalışanların sorunları ve çözüm önerileri gündeme gelecek. Türkiye, son yıllarda yapılan düzenlemelerle sendikalı çalışan sayısını artırdı. Böylece çalışanlar yasaların getirdiği birçok yeni hakkın yanında sendikal haklara da kavuşmuş oldu. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın 31 Ocak'ta Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğine göre; sendikalı işçi sayısı 1 milyon 859 bine ve resmi sendikalaşma oranı da yüzde 13.86'ya yükseldi. 2013'te 1 milyon civarında olan sendikalı işçi sayısı 2019'da neredeyse 2 katına çıktı. Bu yıl meydanlara damga vuracak konu başlıklarından bazılarının da şöyle olacağını düşünüyoruz:
KIDEM TAZMİNATI REFORMU
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın açıkladığı kıdem tazminatı reformunun bu yıl içinde gerçekleştirilmesi planlanıyor. Tüm paydaşların bir araya gelerek belirleyecekleri bu reform yapıldığında, yıllardır sürdürülemeyen sorun olan tazminata garanti gelmiş olacak. İşçinin de işvereninde kıdem tazminatı sorunu kalmayacak, herkes tazminata kavuşacak. Kıdem tazminatı reformuyla ilgili sendikalar görüşlerini meydanlarda dillendirecek.
TOPLU SÖZLEŞME YILI
Bu yıl memurların ve memur emeklilerinin 2020-2021'i kapsayan sosyal ve mali haklarının belirleneceği toplu sözleşme dönemi. Ağustos'ta yapılacak toplu sözleşme ile önümüzdeki döneme ilişkin 4 ayrı zam oranı belirlenecek. Toplu sözleşmede kamu çalışanlarının birçok talebi de masaya gelecek. Bugün bu konuların da meydanlarda dile getirilmesini bekliyoruz.
KAYIT DIŞI İLE MÜCADELE
Türkiye sigortasız işçi konusunda yaptığı çalışmalarla önemli yol aldı. Kayıt dışı istihdam oranı yaklaşık 15 yıl önce yüzde 55'ler seviyesindeydi. Yüzde 30'lar seviyesine çekildi. Kayıt dışılıkla mücadele de bugün konuşulacak.
GİZLİ KAYIT DIŞILIK
Bu yıl konuşulması gereken konulardan birisi de bize göre gizli kayıt dışılık yani gerçek maaşın gizlenmesi olmalı. Milyonlarca çalışan yüksek maaş almasına rağmen, SGK'ya bildirimi asgari ücretten yapılıyor. Böylece hem çalışanın geleceği çalınıyor hem de devletten vergi ve prim kaçırılıyor.
BELEDİYELERDEKİ KIYIM
Bu yıl 1 Mayıs öncesi yaşanan büyük bir işçi kıyımı da gündeme gelecek. Özellikle CHP'nin kazandığı bazı belediyelerde toplu işten çıkartmalar bir işçi kıyımı haline dönüştü. İnsanlar arasında ayrımcılık yapılması, belli sendika üyelerinin hedef alınması gibi haksız ve hukuksuz durumların meydanlarda konuşulmasını bekliyoruz.
ÇALIŞANA ÇİFT YEVMİYE
1 Mayıs'ın resmi tatil olmasından sonra çalışma mecburiyeti de ortadan kalkmış oldu. Ancak sözleşmeleri gereği ya da kendi istekleriyle 1 Mayıs'ta çalışanlar için çifte yevmiye imkanı bulunuyor. İşçiler 1 Mayıs'ta çalışmazlarsa bir yevmiye, çalışırlarsa iki yevmiye ücret alacak.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR/ TAKVİM'E SORUN - ekonomi@takvim.com.tr
SİGORTASIZ ÇALIŞMAYI 170'E BİLDİRİN/ SİZDEN GELENLER
Çalışıp da SSK yapılmadığı zaman, geriye dönük SSK başlatılabilir mi? Kadir GENÇ
Bir işçi işe başlamadan 1 gün önce SGK'ya bildirilir ve sigortası yapılır. Eğer sigortanız yapılmıyorsa, hakkınız yeniyor demektir. Buna razı olmayın. Hemen ALO 170'i arayarak bildirin. Sigortanızın yapılıp yapılmadığını e-Devlet'ten kolayca görebilirsiniz.
1 YIL ÇALIŞANIN TAZMİNAT HAKKIDIR
7 yıldır bir işte çalışıyorum. Patronlar kıdem tazminatı vermemek için kendilerine uygun durum hazırlıyor. Kimseye tazminat vermiyor. Nasıl bir yol izlemeliyim. Seyfettin AKDEMİR
Bu uygun durumdan kastınız nedir, tam anlayamadım. Tazminat almak için bir işyerinde en az bir yıldır çalışıyor olmak lazım ve işten kendi istek ve kusurunuz dışından çıkartılmanız gerekiyor. Eğer bu durumlar olup da tazminatınız ödenmiyorsa arabulucuya ve mahkemeye başvurabilirsiniz.
AGİ'NİZİ İSTEYİN
Özel sektörde çalışıyorum ve 10 yıldır AGİ ödemiyorlar. İşten çıkartılacağım. Haklarımı nasıl alabilirim? Fatih KALKAN
AGİ sizin hakkınız. Bunun ödenmemesi vergi kaçırmak demektir. Durumu hem ALO 170'e hem de vergi dairesine bildirin. Ancak dikkat edin, asgari ücretliyseniz ve bekarsanız AGİ maaşın içinde veriliyor.
EMEKLİYKEN ÇALIŞMAK MAAŞI ARTIRMAZ
Emeklilikten sonra 10 yıl sigortalı çalıştım. Emekli maaşımda farklılık olur mu? Ali PATLAK
Emekli olduktan sonra çalışmakta sakınca yok. Ancak bu çalışma sırasında yatırılan primlerin emekli maaşınızla ya da yeni bir emeklilikle ilgisi olmuyor. Sadece sağlıkla ilgili primler yatırılıyor.
TAZMİNAT BÖLÜNEMEZ
Çalıştığım şirket, işten çıkarttıklarının tazminatlarını 12 veya 20 taksitte ödüyor. Böyle bir hakkı var mı? İsmail M.
İşçinin rızası olmadan kıdem tazminatları bölünemez, taksitle ödenemez. Bunu zorla yapıyorlarsa, dava açarak faiz talep edebilirsiniz.
TAZMİNATINIZI ALIRSINIZ
08.10.1982 doğumluyum. 01.03.1999 SSK giriş tarihim. 4100 prim günüm var. 7 yıldır aynı işyerinde çalışıyorum. 3600 prim gün ve 15 yıl şartıyla ayrılsam, kıdem tazminatımı, resmi tatil ve fazla mesai ücretlerimi alabilir miyim? Ercan KILIÇ
SGK'dan yazı alarak, işyerinizden 7 yıllık tazminatınızı isteyebilirsiniz. Mesai ve diğer alacaklarınız için ayrı talepte bulunmanız lazım.
GERİ DÖNÜK İŞLEM MÜMKÜN DEĞİL
1969 doğumluyum. 1995'te tekstil atölyesi açtım. Maliye'ye ve Esnaf Odası'na kaydım var. Bağ- Kur numaram görünmüyor. Numarayı nasıl çıkarabilirim? Sigorta başlangıcım da 2005 yılı. 4500 prim günüm var. Askerlik borçlanması yapmalı mıyım? Furkan ÖZTÜRK
Bağ-Kur'a başvurmadığınız için Bağ-Kur numarası da yok haliyle. Maalesef geriye doğru bir işlem yapılamıyor. Ancak dava yoluyla hakkınızı arayabilirsiniz ama bunun için de mutlaka bir hukukçuya danışın. 2005 yılı girişinize göre 60 yaşında ve 7000 gün primle emekli olursunuz.
EMEKLİLİK HESABI
Sigorta girişim 22.01.1987. 5295 gün primim var. Askerlik borçlanması yapabilir miyim? Erhan CANSEV
25 yıl, 50 yaş ve 5375 gün şartlarınız var. Yılınız tamam, priminiz eksik. Yaşınızı yazmamışsınız. Askerlik sigortadan önce ise borçlanabilirsiniz ya da çalışmıyorsanız ve sigortadan sonra ise de primi tamamlayabilirsiniz.
10.09.1979 doğum tarihim. 01.07.1999 sigorta giriş tarihim. 4869 gün prim sayım var. Yusuf MERSUN
25 yıl, 58 yaş ve 5975 gün şartlarınız var. Üç şart da henüz tamamlanmamış.
23.05.1968 doğumluyum. 02.03.1987 sigorta giriş tarihim. 323 gün SSK primim var. 01.01.2008'den bugüne kadar Bağ-Kur'luyum. Ahmet TOSUNOĞLU
Bağ-Kur şartlarına göre 9000 günü tamamladığınızda emekli olabilirsiniz. Yaş şartı zaten dolmuş.
12.12.1988 doğumluyum, 3130 prim günüm var. SSK başlangıcım 01.08.2006. Hasan TERCAN
60 yaşınızı bekleyip, 7000 gün çalışmanız gerekiyor.
08.01.1975 doğumluyum. 10.12.1989 okul staj girişim var. 01.11.1992 işe giriş tarihim. 2921 günüm mevcut. 2006 tarihinden bu yana ödenmiş günüm yok. 2008 ve 2017 doğumlu iki çocuğum var. Filiz KARAYILAN
Staj maalesef emeklilik hesabına katılmıyor. 20 yıl, 49 yaş ve 5600 gün şartlarınız var. Tam emeklilik için bu primi doldurmanız lazım. Çocukları borçlanıp 1440 gün kazanırsınız. Kalanını da çalışarak tamamlamanız gerekli. Kısmi emeklilik için 679 gün doğum borçlanması yapıp, 3600 günle 58 yaşında emekli olursunuz.
ekonomi@takvim.com.tr