SON GÜNÜ BEKLEMEYİN
Bankalar limit miktarı kadar faizsiz 1 aylık kredi sunuyor. Yapacağımız, harcadığımızın tamamını ödeyebilmek. O zaman ödeyeceğimiz kadar harcayacağız. Bu şekilde her ay harcadığımız kadar sıfır faizli kredi kullanırız. Yani ekstre geldiğinde 'dönem borcunun' tamamını ödememiz gerekiyor. Bankalar üzülecek, siz kazanacaksınız.
Yukarıdaki sistemi başaramayıp, 'asgari ödeme'yi seçiyorsak borç sarmalına girmiş bulunuyoruz. Bu şekilde devam ederseniz 4-5 ay sonra büyük bir borcun altına girdiğinizi görürsünüz. Hatta harcama da yapıyorsanız 1 yıl sonra borcunuzun aynen durduğunu göreceksiniz. Bütün bunlara rağmen eğer borcunuzu kredilendirirseniz, elinizden geldiğince asgari ödeme tutarından fazlasını ödeyin ve son ödeme tarihini beklemeyin. Çünkü faizler günlük işletiliyor. Örneğin; ayın 3'ünde kesilen ekstrede son ödeme 13'ü oluyor. Siz 4'ünde öderseniz 9 günlük faiz kârınız olacak.
EKSTREYE DİKKAT!
Taksitle bir ürün aldıysanız, ekstreye gelen taksit miktarının tamamını ödeyin. Hem taksit yaptırıp bir de asgari ödeme yaparsanız iki kere faiz yükü altına girersiniz. Bir taksitiniz bitmeden, ikincisini yaptırmayın.
Ekstreleri iyi inceleyin. Küçük rakamlar gibi görünen ama sizin yapmadığınız harcamaları fark etmeyebilirsiniz. Bu tür harcamalara rastladığınızda itiraz edin.
KAMPANYA TUZAĞINA DÜŞMEYİN
Kredi kartından nakit çekmek çok tehlikeli. Nakit çekimlerde hem faizler yüksek hem de günlük olarak işletiliyor. Paraya ihtiyacınız varsa tüketici kredilerine yönelin, çünkü neredeyse yarı yarıya daha az faiz ödersiniz. İlla 'nakit çekeceğim' diyorsanız, ödemelerinizi gününden önce yapın.
Bankaların yaptığı taksit, ödül puan, indirim kampanyalarına dikkatli yaklaşın. Hiçbir banka para kazanamayacağı bir kampanya yapmaz. Özellikle puan kazandıran kampanyalar sizi ihtiyaç fazlası alışverişe sürüklemesin. Yine bankadan gelen taksit tekliflerine dikkat edin. Hem faiz hem de taksitlendirme ücreti ödeyeceksiniz.
BATAĞA GÖTÜREN DÜŞÜNCELER
■ Ayda 50 lira taksiti nasıl olsa öderim.
■ Para cebimde kalsın, kartla ödeyeyim.
■ Asgarisi azmış, bunu öderim.
■ Ne olur ne olmaz kart hep yanımda olsun.
■ Bir ay ödemesem de olur.
■ Param yok ama kart var, alışverişe çıkalım.
■Bu indirim kaçmaz.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR/ TAKVİM'E SORUN - ekonomi@takvim.com.tr
ENGELLİ ÇALIŞAN İÇİN DÜZENLEME / SİZDEN GELENLER
Gece vardiyasında kanunen engelli işçi çalıştırılması uygun mu? Sürekli gündüz vardiyasında çalışması gerekir mi? Mehmet ŞAHİN
İş Kanunu'nda engelli personelin gece döneminde çalışmasını yasaklayan bir hüküm bulunmamaktadır. Bazı koruyucu düzenlemelere göre ise işverenler; işyerlerini engellilerin çalışmalarını kolaylaştıracak ve işin engelli çalışana uygunluğunu sağlayacak şekilde hazırlamak, sağlıkları için gerekli tedbirleri almak, çalışmaları için gerekli araç ve gereçleri sağlamak zorundadır. Engelli personelin sağlık kurulu raporunda gece çalışmasını engelleyen bedenen ya da ruhen bir sorun var ise o zaman gece vardiyasında çalışmasının ya da gece mesaisine kalmasının önüne geçilebilecektir.
1999 ÖNCESİ AYLIKLARI YÜKSEK
10.05.1971 doğumluyum. 15.08.1988 girişliyim. 9547 günüm var. 2000 öncesi ödenen primim yüksek. e-Devlet'te görünen maaşı alabilir miyim? Aykut GÜVEN
25 yıl, 51 yaş ve 5450 gün şartlarınız var. Yılınız ve priminiz tamam, yaşı bekleyeceksiniz. Sizin gibi 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için üç ayrı hesaplama yapılıyor. 1999 öncesi 1999- 2008 arası ve 2008 sonrası. Burada 1999 öncesinde aylık bağlama oranları daha yüksek, bu yüzden şansınız fazla.
DAVA AÇABİLİRSİNİZ
Günde 18 saat çalıştırıldım. İş olmaması sebebiyle itiraz edemedim. Geçen hafta fazla mesai ücretimin ve maaşımın verilmeyeceğini söylediler. Sigortam da yatırılmamış. "Niye yatırmadınız?" diye sorduğumda tehdit ettiler, hepsini kayıt ettim. Ne yapmam gerekiyor, nasıl bir yol izlemeliyim?
Belirttiğiniz işyerinde hâlâ çalışıyorsanız, haklarınızı almak için ALO 170'e veya CİMER'e şikayette bulunabilirsiniz. Ancak işten ayrılmışsanız dava açmadan önce mutlaka arabulucuya müracaat etmeniz gerekir. Arabulucu sizi anlaştıramazsa, dava açabilirsiniz.
SGK'YA BAŞVURUP DURUMA BAKTIRIN
Memuriyete giriş tarihim 1974. 64 yaşındayım. 2740 prim gün 4C ve 2641 prim gün 4B Bağ-Kur esnaf olarak hizmet birleştirmesi yaparak, 5 ay önce emekli oldum. Bu 2641 günün içinde 1 çocuk 720 gün ve isteğe bağlı 210 güne yakın prim ödeyerek emekli oldum. Bana Bağ-Kur esnaf değil de tarım üzerinden bin 179 lira maaş bağlandı. Bu normal midir? Zafer KAYA
Son 3.5 yılda Tarım Bağ- Kur'undan prim ödediyseniz tarım Bağ-Kur'undan emekli olursunuz. Ama Tarım Bağ-Kur'dan hiç prim yatırmadıysanız bir yanlışlık var demektir. SGK'ya giderek durumunuza baktırabilirsiniz.
ŞARTLARINIZ DEĞİŞMEZ
01.07.2001'den 3 günlük SSK girişim var. Ama başlangıcım 2005 yılından gözüküyor. Bu emekli yaşımı etkiler mi? Orhan KAR
Hayır etkilemez. Her ikisinde de 7000 gün prim ve 60 yaş şartınız bulunuyor.
EMEKLİLİK HESABI
39 yaşındayım. Yüzde 53 raporum var. Vergi indirimim bulunuyor. Ersin UÇAK
Yüzde 53 vergi indirimi size erken emeklilik imkanı tanıyacaktır. Ancak işe giriş tarihiniz önemli. Bu bilgiyi bize gönderirseniz, emeklilik tarihinizi hesaplayabiliriz.
1977 doğumluyum. 1993'te meslek lisesinde okurken bir fabrikada staj yaptım. 2004'te SGK'lı oldum. Staj ile başlayan sigortalılığım emeklilik yaşımı etkiler mi? Ömer ADİL
Staj ya da çıraklık döneminde yatırılan primler emeklilik hesabında kullanılmadığı gibi, bu sigorta işe başlangıç tarihi olarak da kabul edilmiyor. 2004 girişinize göre 60 yaş ve 7000 gün şartlarıyla emekli olursunuz.
03.06.1975 doğumluyum. 1995-1996 yılları arasında askerlik yaptım. 01.04.1997 sigorta başlangıç tarihim. 5700 gün primim bulunuyor. Emeklilik için askerlik ödemem gerekiyor mu?
25 yıl, 56 yaş ve 5825 gün şartlarınız var. Askerlik sigortadan önce olduğu için 17 aylık bir borçlanma ile 55 yaşında emekli olabilirsiniz. Ancak priminizin de 5750 gün olması lazım. 50 gün daha prim ödemelisiniz.
11.05.1973 doğumluyum. İlk işe giriş 01.11.1989. Sigorta başlangıç 01.03.1995. 7389 günüm var. Hakan OĞUZ
25 yıl, 51 yaş ve 5450 gün gerekiyor. Prim ve yılınız tamam. 11.05.2024'te emekli olursunuz.
16.02.1970 doğumluyum. Sigorta girişim 12.11.1986. 10061 günüm var. İbrahim ENGİN
25 yıl, 49 yaş ve 5300 prim gün şartlarınız var. Prim ve yıl tamamlanmış. Yaşınızın dolacağı 16.02.2019 tarihinde, 49 yaşında emekli olursunuz.
Eşim 13.05.1967 doğumlu. İlk SSK giriş tarihi 21.08.2013. Tuncay ULUSOY
Eşiniz biraz geç sigortalı olmuş. 58 yaşında ve 7200 gün çalışarak emekli olabilir.
ekonomi@takvim.com.tr
DİĞER