Çalışan emekliye ikinci tazminat

Türkiye'de emekli maaşı alan vatandaşların bir kısmı çalışmaya devam ediyor. Bazıları kendi işyerlerinde, bazıları da başka şirketlerde çalışıyor. Emekliler için de sigorta yapılıyor ve prim yatırılıyor. Çalışan emeklilerin diğer çalışanlardan özlük hakları bakımından bir farkı bulunmuyor. Dolayısıyla tazminat konusunda da aynı şartlar geçerli. Yani işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması gerekiyor. Ayrıca kendi istek ve kusuru dışında çıkmış olması lazım. Yani istifa ederse diğer çalışanlar gibi emekli çalışanlar da tazminat alamıyor. Bir işyerinde çalıştıktan sonra emekli olanlar istedikleri zaman ayrılıp kıdem tazminatını alabiliyor. Son işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmak kaydıyla ne kadar kıdemi varsa o kadar tazminat ödeniyor. Daha sonra bir başka işyerinde de 1 yılı doldurup kendi istek ve kusuru dışında çıkartılırsa bu kez ikinci tazminatı da alabiliyor.

İSTİFAYA DİKKAT EDİN
Emekli olurken kendi isteğiyle ayrılmasına yani istifa etmesine rağmen kıdem tazminatını alabilen emekli, çalışmaya başladığında istifa ederse para alamıyor. Buna dikkat etmek gerekiyor. Emekli olduktan sonra tazminatınızı alıp aynı işyerinde devam ederseniz de kıdeminiz sıfırlandığı için yine 1 yıl beklemeniz gerekir.

HACZ DE YAPILMIYOR
Emekliler için yasalarımızda bazı ayrıcalıklar bulunuyor. Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK emeklileri; maaşlarından başka gelirleri yoksa, brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek konutları için vergi ödemiyor. Ayrıca emeklilerin maaşlarına haciz konulamıyor ve kesinti yapılamıyor. Bazı istisnalar dışında... Bu istisnalar ise SGK alacakları ve nafaka. Bu ikisi dışında emeklinin izni olmadan hiçbir alacak için maaşa haciz konulamıyor. Yani kredi kartı kullanan bir emekli için banka emeklinin izni olmadan haciz uygulayamıyor. Kredi alırken ya da kredi kartı anlaşması yaparken imzaladığınız sözleşmelere dikkat edin. Maaşa haciz konulacağıyla ilgili bir madde varsa bankayla görüşmenizde fayda var. İcra daireleri emeklinin yazılı rızası yoksa haciz taleplerini reddediyor. İcra takibi başlatılırsa icra dairesine gidip emekli olduğunuzu belirtip itiraz edin, takip durdurulacaktır.

İŞE GİRİNCE MAAŞLAR KESİLİR Mİ?

Emekli olduktan sonra SSK'lı olarak çalışanlar her iki maaşı da alabilir. Emekli maaşları kesilmez.
Herhangi bir kurumdan emekli olduktan sonra işyeri açan ya da ortak olanlar yani Bağ-Kur kapsamında çalışanların maaşları kesilmez, bir prim ödemezler.
Malulen emekli olanlar herhangi bir şekilde çalışmaya başlarlarsa emekli maaşları kesilir.
Sürekli iş göremezlik ödeneği alanlar çalışmaya başlarlarsa ödenekleri kesilmez.
Herhangi bir kurumdan emekli olduktan sonra kamuda çalışanların bazı istisnalar dışında maaşları kesiliyor.
Vergi indirimi ile erken emekli olan engelliler çalışmaya başlarlarsa maaşları kesilmez.
Eşinden dul maaşı alanlar çalışırsa ödenek kesilmez. Ancak oranı düşer.

FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN

ekonomi@takvim.com.tr




İŞÇİNİN MAZERET İZNİ VAR - SİZDEN GELENLER

Özel sektörde çalışan işçiyim. Bazen günlük izin almak zorunda kalıyoruz ama işverenimiz her zaman izin vermiyor. Biz de bu nedenle mağdur oluyoruz. İşçinin mazeret izni yok mu? K.A.
İşçilerin mazeret izinleri şunlardır; işçinin evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü halinde üç gün, eşinin doğum yapması halinde ise beş gün ücretli izin, işçilerin en az yüzde 70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde 10 güne kadar ücretli izin hakları bulunmaktadır. Bunun dışında belirttiğiniz şekilde işi olana mazeret izni olarak başka uygulama bulunmamakta.

SÖZLEŞMEDE VARSA ZAM ŞART

Global bir firmada çalışmaktayım. Maaşlarımıza yapılan artış bordromuzda prim olarak gösteriliyor. Mayıs'a kadar enflasyonu gözlemleyip, ona göre yansıtacaklarını söylediler. Bu yasal mı? KÖKSAL
Eğer sözleşmenizde her yıl maaşa zam yapılacağı ile ilgili bir madde var ve imzalanmışsa bu geçerlidir. O zaman size zam yapmak zorundalar. Ancak böyle bir madde sözleşmede yer almıyorsa, işvereninizin zam yapma zorunluluğu yasal olarak yok.

ÇIRAKLIK GİRİŞİ SAYILMAZ

02.07.1978 doğumluyum. 1994 çıraklık okulundan SSK numaram var. 1998 yılında prim ödenmeye başladı. Emeklilik hesabımı hangi tarihe göre yapacağım? Öğrenciler ve stajyerler için kanun ile hakları verilecek diye duyuyoruz, doğru mu? 5700 günüm var. Şu an çalıştığım firmada primlerim tavandan ödeniyor. Daha az maaşa iş değişikliği yapsam, emeklilikte maaşım düşer mi? Mustafa KARPUZ
Emeklilik hesabınız 1998 yılındaki sigortanıza göre yapılacak. Öğrenciler ve stajlerler için hakları verilecek diye duyduklarınız doğru değil. Hangi haklarından bahsedildiği de tam anlaşılamıyor. Zaten yatırılan sigortalar emeklilikle ilgili değil, o yüzden bir hak yenmesi de söz konusu değil. Tam gün vermemişsiniz ama 1998 girişinize göre 57 veya 58 yaşında emekli olursunuz. En az 5900 gün prim gerekiyor. Maaşınız yüksek olduğu sürece emekli maaşınız da artacaktır.

İŞE İADEYE 1 AY İÇİNDE BAŞVURULUR

İşe gireli 7 ay oldu. 1 yıl içinde işten çıkarılırsam, işe iade davası açabilir miyim? Hakan İÇEL
Hakan İÇEL İşe iade davası açabilmeniz için en az 6 aylık çalışma gerekiyor ki siz bunu sağlamışsınız. Ayrıca çalıştığınız işyerinde 30 ve yukarıda personel çalışması gerekiyor. İşten çıkartıldıktan sonra 1 ay içinde arabulucuya başvurmanız gerekir.


EMEKLİLİK HESABI

1997 SSK girişim. 4600 günüm var. Askerliği ödesem erkenden emekli olabilir miyim? Ahmet ASLAN
1997 girişinize göre 56 veya 57 şaşında emekli olursunuz. Tam gün bilgisi vermelisiniz. Askerlik sigortadan önce ise borçlanma erken emeklilik sağlar.

7 Mayıs 1973 doğumluyum. 1994 yılından Bağ-Kur girişim var. 1996'da SSK'lı oldum. 5478 gün SSK primim bulunuyor. Derya YALÇIN
SSK'dan devam ederseniz 54 ya da 55 yaşında emekli olursunuz. Yaşınızı ilk sigorta olduğunuz gün ve ay belirliyor.

27.12.1975 doğumluyum. 01.09.1997 SSK girişim var. 4550 günüm bulunuyor. Murat DÖNMEZ
25 yıl, 57 yaş ve 5900 gün şartlarınız var. Prim eksik, yıl dolmamış, yaş da tamamlanmamış. Üçü de dolunca emekli olursunuz.

02.04.1963 doğumluyum. Sigorta girişim 1996. 2000 prim günüm var. Çalışmadan önce 4 doğum yaptım. Çalıştıktan sonra bir doğum daha yaptım. Ne kadar borçlanma yapabilirim? Aysel KAYA
Maalesef sigortadan önceki doğumları borçlanamazsınız. Ancak tek çocuğunuzu borçlanabilir ve 720 gün kazanırsınız ama o da yetmez. Emeklilik için en az 3600 gün gerekiyor.


03.01.1982 doğumluyum. 14.06.1999 sigorta başlangıcım var. Prim günüm 5450. Serdal TEKMEN
25 yıl, 58 yaş ve 5975 gün şartlarınız var. Üç şart da tamamlanmamış.

Eşimin 1100 gün SSK primi var. 1999 girişli. Şu an ev hanımı. Eşime nasıl bir sigorta yaptırabilirim? Erdem BAL
Eğer çalışma imkanı yoksa isteğe bağlı sigorta ile Bağ- Kur'lu olarak ödeyebilirsiniz. Bunun için SGK'ya gidip müracaat etmeniz yeterli. Ya da alternatif olarak bireysel emeklilik sistemine girer ve orada da 10 yıl 56 yaşın dolmasını beklersiniz.

1998 yılından 30 gün SSK primim var. 2004 yılında 15 ay askerlik yaptım. Nisan 2007'de devlet memuru oldum. 17.03.1980 doğumluyum. Mehmet GÜLER
Emekliliğiniz memurluktan yani Emekli Sandığı'ndan olacak. Buradaki şartlarınız da 60 yaş ve 25 yıllık hizmet. SSK girişiniz emekliliği öne çekmiyor.

ekonomi@takvim.com.tr