SADECE PARAYLA ÖDENİYOR
Bayramlarda yapılan çalışmaların ücreti nakit olarak ödeniyor. Bu çalışmalar yerine izin kullandırma gibi bir uygulama mevzuata aykırı kabul ediliyor. O yüzden çalışan işçilere izin yerine paralarının ödenmesi gerekiyor. Bayramda çalışanlar fazladan yevmiye alırken, eğer bir de fazla mesai yapmışlarsa yani haftalık çalışma süresi 45 saati geçerse bu kez ayrıca fazla çalışma ücreti daha alıyorlar. Bu durumda birgün için 2.5 yevmiye ödenmiş oluyor. Bayramlarda çalışan sektörlerin başında medya geliyor. Gazetecilerin bayramlarda çalışmaları, diğer işçilere göre farklı ücretlendiriliyor. Basın İş Kanunu'nda genel tatil ücreti kavramı bulunmuyor. Diğer işçiler bayram çalışmalarında tam yevmiye alırken, gazetecilerde bu yevmiye yarım olarak yani fazla çalışma şeklinde uygulanıyor. Yani günlük 100 lira yevmiye alan bir işçi bayramda çalışınca 200 lira alırken, gazeteci tam gün çalıştığında 150 lira alıyor. Fazla çalışma ücreti saate göre belirleniyor.
FAZLA MESAİ DE ÖDENİR
İşçilerin bayram olsun olmasın, çalıştıkları her fazla saat mesai kavramı içine giriyor. Bu durumda saatlik ücret üzerinden hesaplama yapılıyor. Bu da normal saat ücretinin yüzde 50 fazlası olarak ödeniyor. Yani alışveriş merkezlerinde 12 saat çalışanlar yaptıkları 4 saat mesainin ücretini yüzde 50 fazlasıyla alacak. Bu mesai bayramda yapılmışsa, ücret bayram mesaisine ekleniyor.
NASIL HESAPLANIYOR?
Aylık maaş alarak çalışan bir kişi için toplam brüt ücreti 30 güne bölünerek bir günlük ücret tutarı hesap ediliyor. Çıkan rakam ikiyle çarpılarak bayram çalışmasının ücreti bulunuyor. Yani maaşı 3.000 lira olan bir işçinin günlük yevmiyesi 100 lira olarak hesaplanıyor. Bu işçiye bayramda çalıştığı her gün için 100 liraya ilaveten, ayrıca 100 lira ödenecek. Bayramda çalıştığı gün için 100 lira değil, 200 lira alacak. Eğer bayram günü buna ilaveten mesai de yapmışsa, yani 7.5 saatten fazla çalışmışsa her saat çalışması için de yüzde 50 fazlasıyla ücret ödenecek.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
İŞSİZ KALIRSANIZ TEKRAR MAAŞ BAĞLANIR / SİZDEN GELENLER
İşsizlik ödeneği alırken işe girdiğim takdirde kalan işsizlik ödeneğim yanar mı? Bu durumda ne yapmalıyım? Halil CAMCI
İşsizlik ödeneği alırken çalışmaya başlayanların (bir gün dahi olsa) işe girdiği tarihi takip eden günden başlayarak 15 gün içinde Türkiye İş Kurumu'na bilgi vermeleri gerekmektedir. İşsizlik ödeneği almakta iken işe giren ve bunu 15 gün içinde Türkiye İş Kurumu'na bildirenlerin ödenekleri "yeni işe başlama" nedeniyle kesilir ve yeni bir işsizlik ödeneğine hak kazanamayacak şekilde işlerini kaybetmeleri halinde kalan işsizlik ödenekleri, başvurdukları tarih itibariyle yeniden başlatılmakta. "Gelir getirici işte çalışıyor olma" nedeni ile kesilen işsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamakta. Hak kaybına uğramamak için işe girmeniz halinde durumu muhakkak Türkiye İş Kurumu'na süresi içinde bildirmeniz gerekir. Siz bildirmeseniz de zaten İŞKUR SGK kayıtlarından işe girdiğinize dair bilgiye ulaşacaktır.
İŞE İADE DAVASI AÇABİLİRSİNİZ
Vergi indiriminden faydalanıp emekli oldum. İki yıldır bir firmada çalışıyorum. Firma eleman çıkarmayı düşünüyor. Emekli olduğum için de başta beni çıkaracaklarını söylediler. Çıkış aldıktan sonra mahkemeye versem işe iade alabilir miyim? (İsmi Saklı)
4857 sayılı iş kanunun 18. maddesine göre "Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az 6 aylık kıdemi olan işçinin, belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren; işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır." Salt işçinin emekli olarak çalıştığını sebep göstererek işveren iş akdini fesih edemez. Bunun üzerine işçi işverene karşı işe iade davası açabilir.
GSS PRİMİ EMEKLİLİĞİ ETKİLEMEZ
Genel Sağlık Sigortası (GSS) ödüyorum, emeklilik hakkım var mı? Hakan SUBAŞI
Sadece sağlık primi ödüyorsanız yani emekli değilseniz, herhangi bir işte çalışmıyor, ticari veya tarımsal faaliyette bulunmuyor, isteğe bağlı sigorta ödemiyor ve işsizlik sigortası parası almıyorsanız; zorunlu GSS primi ödüyorsunuz demektir. Zorunlu GSS primi ödeyenler, sağlık yardımı alabilirler ancak ödenen bu primlerle emekli olamazlar. Sağlık primleri emeklilikte geçerli değildir. Emeklilik için yukarıda saydığım faaliyetlerden birisi ile ilgili prim ödenmesi gerekmekte.
ÇALIŞMALARINIZ ZAYİ OLMAZ
1999'dan önce sadece 1 ay çalıştım. 01.11.1993 yılında maaşım 3.211.949 liraydı. Bunu nasıl hesaplayacaklar? Aktif çalışma hayatim 2003'te başladı. Burak BASYAN
1999 yılı öncesindeki çalışmalarınız 1 ay olarak alınacak. Maaş rakamınızdan 6 sıfır atılıp güncellenecek. Kazancınız aylık bağlama oranıyla çarpılacak. Çok küçük bir rakam da çıksa emekli maaşınıza eklenecek. Hiçbir çalışma zayi olmaz.
GERİYE DÖNÜK BORÇLANMA YOK
1983 yılından girişi bulunan 1963 doğumlu sigortalıyım. Halen çalışmaktayım fakat 1994 ile 2006 yılları arasında prim boşluğum var. Bu arayı ödeyip emekliliğe hak kazanma şansım var mı? Geriye dönük hak verildi mi? Meral KUM
Yasalarda geriye dönük borçlanma veya ara boşlukları borçlanarak ödeme gibi bir düzenleme bulunmamakta. Bu nedenle ara boşluları ödeme imkanı yok. Ancak, 1983 yılındaki SSK girişinizden sonra doğum yapmışsanız ve doğumdan sonraki günlerde adınıza prim yatmamış ise en fazla üç çocuğa kadar toplamda 6 yıl borçlanma yapabilirsiniz. Bunun dışında borçlanıp ara boşluk ödeme gibi bir durum söz konusu değil.
İSTİFA EDEN TAZMİNAT ALAMAZ
2 yıl kadar bir firmada çalıştım. Daha sonra farklı bir firmaya geçtim. İstifa etmem gerekti ve tazminat almadım. Acaba şu an oradaki tazminatımı alabilir miyim? Münir EMANET
Maalesef istifa ettiğinizde tazminat hakkınızı da kaybetmiş oluyorsunuz. Geriye dönük böyle bir talebiniz karşılık bulmayacaktır.
EMEKLİLİK HESABI
Eşim 1972 doğumlu. Evlenmeden önce 552 gün sigortası var. Şu anda 1560 gün primi mevcut. 3 çocuğumuz oldu. Hayati KURU
3 çocuk size 2160 gün kazandırabilir. Ancak eşinizin emeklilik hesabını yapabilmek için işe ilk girdiği tarihin bilinmesi gerekiyor.
1977 doğumluyum. Aralık 1997'de sigorta girişim var. Yasemin ÖZKUL
54 yaşında, 5975 günle emekli olursunuz. Priminiz tamam ise yaşın dolmasını bekleyeceksiniz.
1981 doğumluyum. 1997 yılından staj girişim var. E-devlet üzerinde sigorta girişim 1997 yılı görünüyor. 2005 yılında sigortalı çalışmaya başladım. 4400 günüm var. Hüseyin Uğur
Sigorta girişiniz doğrudur. Ancak primleriniz staj primi ise emeklilik hesabında geçerli olmuyor. 2005 girişinize göre işlem yapılır. 60 yaş ve 7000 gün şartınız var.
1964 doğumluyum. 09.08.1982 sigorta giriş tarihim. 290 gün primim var. SSK başlangıcımdan sonra 3 çocuğum oldu. Ayşe Gizem BEYAZ
Çalışma imkanınız yoksa çocukları borçlanabilirsiniz. Ancak yine de yetmez. 3.600 günü tamamlamanız lazım. 58 yaşında emekli olursunuz. İsteğe bağlı ile tamamlayabilirsiniz.
ekonomi@takvim.com.tr
