YARIM GÜN İŞ
● Anneler için olan yarım gün çalışma hakkı babalara da tanınıyor. Hem memurlarda hem de özel sektör çalışanlarında uygulanacak yarı zamanlı çalışma hakkını babalar ve evlat edinenler de kullanabilecek.
● Doğum yapan memurlar doğum sonrası analık izninin eşi doğum yapan memurlar ise babalık izninin bitiminden, çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde, haftalık çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak düzenlenmesini talep edebilecek. Yönetmelik ile birlikte sistem devreye girecek.
● Bir çocuğu, eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi halinde memur olan eşleri de bu haktan yararlanabilecek.
EVLAT EDİNMEK DE YETERLİ
● Özel sektör çalışanları için çıkartılan yönetmeliğe göre doğumda veya doğum sırasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılmayan süreler babaya kullandırılıyor.
● 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen işçiye, çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta izin kullandırılıyor. Ayrıca bu iznin bitiminden sonra istekleri halinde 24 aya kadar ücretsiz izin de veriliyor.
● 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri halinde birinci çocukta 60 gün, ikinci çocukta 120 gün, sonraki çocuklarda ise 180 gün süreyle haftalık çalışma süresi 45 saatin yarısı kadar, 22.5 saat ücretsiz izin veriliyor.
MAZERET HAKKI
● Memur babaya eşinin doğum yapması halinde, 10 gün; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hallerinde 7 gün isteği üzerine izin veriliyor.
● Memurlara; en az yüzde 70 oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan çocuğunun hastalanması halinde hastalık raporuna dayalı olarak ana veya babadan sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde 10 güne kadar mazeret izni veriliyor.
5 GÜN DOĞUM İZNİ
● İşçi babaya; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü halinde 3 gün, eşinin doğum yapması halinde ise 5 gün ücretli izin verilir.
● Gazetecilerin baba, eşi doğum yaptığı zaman 3; eşi veya çocuğu, anası veya babası öldüğü zaman 4; çocuğu evlendiği, kardeşi, büyük anne veya büyük babası veya torunu öldüğü zaman 2 gün ücretli izin hakkı vardır.
ASKERLİK ERKEN EMEKLİ EDER
Kadınlardaki doğum gibi erkeklerin de askerlik dolayısıyla iş hayatından ayrıldıkları zaman dilimleri emeklilik hesabında kullanılıyor. Kadınlar sadece sigortadan sonra doğumları borçlanarak prim kazanırken, erkekler askerlik sayesinde yaşlarını geriye çekebiliyor. Bunun için tek şart askerliğin sigortalı olunan tarihten önce yapılmış olması. Bu sayede askerlik süresini borçlanan sigortalı borçlandığı gün kadar işe giriş tarihini geri çekebiliyor. Bu da hem prim hem yaş şartını düşürür.
BABAYA SÜT PARASI
Doğum sonrası ödenen süt parası için annenin çalışmış olmasına bakılmıyor. Baba eğer sigortalı olarak çalışıyor ya da kendi namına iş yapıyorsa süt parası babaya ödeniyor. Emzirme ödeneği için en yakın SGK merkezine çocuğun kimliği ile başvurmak yeterli oluyor.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
ALACAKLARINIZ İÇİN ZAMAN AŞIMINA DİKKAT! / SİZDEN GELENLER
5 yıldır çalıştığım işyerinden çıkartıldım. Devletin vermiş olduğu asgari geçim indirimi gibi ücretleri şirket ödemedi. Çıkış işlemleri yapılırken 'Alacağım yoktur' diye imza attırdılar. AGİ gibi ücretlerimi nasıl alırım? (İsmi saklı)
Eğer AGİ'niz eksik hesaplanıyor ve siz fazla vergi veriyorsanız, şirketinizin bağlı bulunduğu vergi dairesine müracaat edebilirsiniz. Ancak asgari ücretle çalışıyorsanız AGİ maaşınızın içinde, unutmayın. Ancak AGİ hiç ödenmiyorsa ALO 170'e de bildirin, müfettişler gereğini yaparlar. Bu alacağınızı talep etmeniz için zaman aşımı süresi var, unutmayın.
YEDEK SUBAYLARIN PRİMLERİ ÖDENİR
Yedek subaylar, askerlikte geçen sürenin primini yatırabilir mi? Zekeriya KOCA
Yedek subay olarak askerlik yapanların 4C'li yani Emekli Sandığı olarak primleri ödeniyor. O yüzden askerlik borçlanması yapamazsınız. Ancak yedek subay okullarında geçen 3 aylık bölümü borçlanabilirsiniz.
İSTİFA EDEN MAAŞ ALAMAZ
4.5 yıldır bir mağazada çalışıyorum. İstifa edip çıkmayı düşünüyorum. İşsizlik maaşı almak için ne yapabilirim? (İsmi saklı)
İş Kanunu'na göre; kanunda belirtilen haklı sebeplerden biri ile iş sözleşmesini fesh eden işçi veya işyerinden haksız olarak işverenlikçe çıkartılan işçi tazminata hak kazanır.
Bunun dışında işten ayrılan işçiye tazminat ödenmez.
İşsizlik sigortasından yararlanabilmek için işverenlikçe kendi istek ve kusurunuz olmadan haksız olarak işten çıkartılmış olmanız gerekir.
MAAŞINIZ AZALMAZ
Yaş için emekliliği 2 yıl beklemek primi azaltır mı? Prim gün sayısını doldurmuş durumdayım. Hüseyin TOPUZOĞLU
Priminizin azalması diye bir şey söz konusu olmaz.
Çalışmadığınız için priminiz de artmaz. Emekli maaşınız için soruyorsanız orada da bir değişiklik olmaz.
HAKLI FESİH İMKANINIZ VAR
Çalıştığım işyeri sigortamı aldığım maaş üzerinden değil asgari ücretten gösteriyor. Maaşı asgari ücret ve masraf gideri şeklinde bankaya yatırıyor. Bu konuda ne yapmalıyım? (İsmi saklı)
Önce ALO 170'e bildirin, sonra vergi dairesine de bildirebilirsiniz. Eğer işten ayrılmak istiyorsanız, bu gerekçelerle haklı fesih imkanınız var ve tazminatınızı alırsınız.
EMEKLİLİK HESABI
12.11.1989 doğumluyum. 3900 günüm, yüzde 40 engelli raporum ve 3'üncü derecede vergi indirimim var. İlk işe giriş tarihim 30.04.2007. Staj sigorta girişim 29.07.2003. Kerim BİLGİN
Yüzde 40 vergi indirimi ile birlikte 20 yıl, 4400 gün şartlarınız var. Prim eksik, zaten yıl da 2027'de dolacak. Primi tamamlayıp bu tarihi bekleyin. Staj sayılmıyor.
23.04.1973 doğumluyum. 01.03.1993'te askere gittim. Askerliğimi borçlandım. 6300 gün sigortam var. Selami AYDIN
Askerliği hangi amaçla borçlandınız tam anlaşılmıyor. Sigorta tarihiniz yok, o yüzden bir bilgi de veremiyoruz. Ama 6300 gün prim dolmuş durumda.
01.02.1980 doğumluyum. 23.06.1997 tarihinde işe girdim. Prim gün sayım 7480, hâlâ çalışıyorum. 2002 ve 2007 doğumlu çocuklarım var. Zeliha ERSU
20 yıl, 54 yaş ve 5975 gün şartlarınız var. Yılınız dolmuş, priminiz tamam. Yaşı bekleyeceksiniz. Priminiz tamam olduğu için çocuk borçlanmasına gerek yok. 01.02.2034 tarihinde emekli olursunuz.
29 Kasım 1976 doğumluyum. 1 Eylül 1997 sigorta girişim, 5400 gün primim, 2 kızım var. İlk hamileliğimde çalışmaya 3-4 yıl ara verdim. İkinci hamilelikte çalıştım. Emeklilik için borçlanma yapmalı mıyım? Dilek KARACAN
20 yıl, 54 yaş ve 5975 gün şartlarınız var. Yılınız tamam, yaş ve priminiz eksik. Çocuklar 1997'den sonra doğmuşlarsa borçlanma hakkınız var.
Eğer çalışma imkanınız yoksa ve çocuklar sigortadan sonra ise 575 gün borçlanarak tamamlayıp yaşı bekleyebilirsiniz.
Çalıştığınız dönemleri borçlanma imkanı yok.
DİĞER