Sosyal güvenlik mevzuatımızda eski adıyla SSK'lı yeni adıyla 4A'lı çalışanlar için önemli bir sayı var. O da; 3600. Yani 10 yıllık bir süreyi ifade ediyor. 10 yıl yani 3600 gün çalışanlar için hem tazminat hem de emeklilik hakkı bulunuyor. Ancak bu 2 avantajdan da yararlanmak için öncelikle 9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlamak gerekiyor. Eğer 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olduysanız ve 3600 gün primi tamamladıysanız ya da tamamlama imkanınız varsa, burada anlatacaklarımız sizi ilgilendiriyor demektir.
SGK'DAN YAZI
Çalışma hayatıyla ilgili yasalarımızda kıdem tazminatı almanın yolları düzenlenmiş durumda. Öncelikle son işyerinde en az 1 yıllık kıdeminizin, yani çalışmışlığınızın olması gerekiyor. Yine yasalarımız bazı istisnalar dışında kendi isteği ile ayrılan, yani istifa eden çalışanların tazminat alamayacağını söylüyor. İşte bu noktada sihirli rakam 3600 devreye giriyor. Yukarıda söylediğimiz gibi eğer 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başladıysanız son işyerinde 1 yılı doldurduktan sonra kendi isteğinizle ayrılsanız da tazminat hakkınız bulunuyor. Tabii 15 yıllık sigortalılık süresini (Bu zaman çoktan doldu) ve 10 yıllık primi yani 3600 günü de doldurmuş olmanız lazım. Bu çalışanlar Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) 15 yıl ve 3600 günü doldurduklarına dair yazı aldıklarında işyerlerine müracaat ederek tazminatlarını alıp ayrılabiliyorlar. Tabii o işyerinde en az 1 yıldır çalışıyor olmak gerektiğini tekrar hatırlatalım. Bu arada istifa yazınıza 15 yıl 3600 günü doldurduğunuz gerekçesiyle ayrılmak istediğinizi ve aldığınız yazıyı eklemeyi de unutmayın.
BELLİ BİR YAŞTA
Sihirli rakam 3600'ün ikinci avantajı ise emeklilik hesaplamalarında oluyor. Normal şartlarda 5 bin ve üzerinde prim ödenmesi gerekirken, 10 yıl yani 3600 gün de sizin emekli olmanız için yeterli oluyor. Biz buna kısmi yani yaştan emeklilik adını veriyoruz. 9 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı (4ASSK) olan çalışanlar için 10 yıllık primle emeklilik imkanı bulunuyor. Burada 10 yıllık prim (3600 gün) ile birlikte sigortalı olunan tarihten bugüne 15 yıl geçmesi gerekiyor ki, bu zaman da çoktan doldu. Böylece sigortalı olduktan sonra fazla çalışma imkanı bulamayan, özellikle kadın sigortalılar için sistem emeklilik imkanı sunuyor. Üstelik bu primleri çalışarak doldurmak da şart değil. Borçlanma imkanı da var. En erken emeklilik için kadınlar 08.09.1981 tarihinden önce işe girmiş ise, 3600 prim gününü tamamlayarak 50 yaşını doldurduktan sonra başka şarta bakılmaksızın emekli oluyor. Erkekler ise 08.09.1976 tarihinden önce ilk defa sigortalı olmuşlarsa yine 3600 günü tamamladıktan sonra 55 yaşında başka şarta bakılmaksızın emekli olabiliyor. Bu tarihlerden sonra 9 Eylül 1999'a kadar işe girenler için ise bu kez yaş ve kademe devreye giriyor. İlk defa işe girdiğiniz tarih ve 3 bin 600'ü tamamladığınız tarihe göre kadınlarda yaş 58'e, erkeklerde ise 60'a kadar yükselebiliyor. Burada 15 yıl, 3600 gün ile kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş şartlarından hangisi en son gerçekleşmişse o tarihe göre emeklilik belirleniyor.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
EN AZ YÜZDE 60 RAPOR GEREKLİ / SİZDEN GELENLER
Kalp yetmezliği ve astım hastasıyım. Erken emekli olabilir miyim? Hacı DOĞAN
Erken emeklilik yani malulen emeklilik için SGK'ya müracaat ederek, hastaneye sevk edilmeniz gerekiyor. En az yüzde 60 ve üzeri rapor alır ve bu onaylanırsa malulen emekli olabilirsiniz.
15 YILDAN TAZMİNAT ALAMAZSINIZ
26.02.1977 doğumluyum. 01.01.1994'ten staj girişim var. SGK'ya yatan ilk çalışma primim 07.08.2000 tarihinden. Askerliği 21.11.1997-21.05.1999 arası yaptım. 1 yıl askerlik borçlanması yaparak, sigorta başlangıcımı 07.08.1999 tarihine çekerek, 15 yıldan tazminatımı alabilir miyim? Ertuğrul KARABULUT
İstifa ederek kıdem tazminatı alabilmek için 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmak gerekiyor. Staj bu hesaptan sayılmıyor. Askerlik borçlanması sizin emeklilik hesabı için başlangıcınızı geri çekiyor. Dolayısıyla sizin sigorta başlangıcınız yine 2000 yılı olduğundan tazminat alamazsınız. Bunun için 25 yıl, 4500 gün gerekiyor.
MAHKEME KARARINI BEKLEYİN
Eşimin sigorta günü düşük fakat devam eden iş mahkememiz var. Bizim lehimize biterse 6 yıl sigorta ödemesi çıkacak ve karşı taraf ödeyecek. Bu sigorta eşimin siciline hemen işlenir mi? Seçkin AYBEK
Mahkemenin vereceği karara göre hareket edilir. Ancak mahkeme bu günlerinizin tescil edilmesi kararı verirse, o günleriniz tescil edilir ve sigorta başlangıcı da o tarih olarak alınarak, emeklilik hesabı yapılır.
HEMEN ALO 170'E BİLDİRİN
10.12.1979 doğumluyum. SSK girişim 20.10.1992. Maaşım asgari ücretten yatıyor, kalanı elden alıyorum. 4000 lira maaşım var. 5300 günüm. F. ŞAHİN
25 yıl, 53 yaş ve 5600 gün şartlarınız var. Yılınız tamam, prim ve yaşın da dolması gerekiyor. Emekli maaşını SGK'ya bildirilen prime esas kazancınız yani brüt maaşınız belirliyor. Siz asgari ücretten gösterilmesine razı oluyorsanız, emekli maaşınızın düşük olmasına da razısınız demektir. Ayrıca devletten prim ve vergi kaçırılıyor. Lütfen durumu ALO 170'e bildirin.
ASKERLİĞİ SAYDIRIN
1998 yılında askere gittim. Askerden sonra sigortalı oldum. Askerliği saydırıp, sigorta tarihimi geriye alabilirim? Yunus NAS
Askerliğini sigortadan önce yapan erkek sigortalılar askerlik borçlanması ile işe başlama tarihlerini geriye çekebiliyor. Dolayısıyla emeklilik yaşı da en az 1 yıl öne çekilmiş oluyor.
İKRAMİYE HİSSE ORANINDA YATAR
Baldızım babasından yetim maaşı alıyor. Annesinin ölüm maaşı yüzde 50 oranında bağlanırken, ikramiye niçin 300 lira? Ali KURAL
Emeklilere ödenen bayram ikramiyesinden bahsediliyorsa, ikramiye herkese 1000 lira olarak ödeniyor. Ancak vefat eden emeklilerin hak sahiplerine hisseleri oranında ödeniyor. Eğer yüzde 50 oranında maaş bağlanıyorsa 500 lira alması gerekiyor. Ancak başka hak sahibi de varsa oranlar değişiyor. Eğer 300 lira yattıysa gidip SGK'ya sorsunlar, hisse oranında olması gerekiyor.
EMEKLİLİK HESABI
Annem 24 Haziran 1974 doğumlu. 1 Temmuz-1 Ağustos 1986 tarihinden, 1 aylık sigortası var. 2 çocuğa sahip. Ayşen KESGİN
1986 yılındaki sigorta girişinde prim yatırıldıysa, yani fiilen çalışma yaptıysa o tarihe göre hesaplama yapılır. Yok sadece giriş yapılmış, çalışma ve prim yoksa geçersiz sayılıyor. 1 aylık sigorta ile emekli olması mümkün değil. Çocuklar 1986 yılından sonra doğmuşlarsa 1440 gün borçlanılabilir ama bu da yetmez. En az 3600 gün lazım ve 58 yaşı bekler. 1986 girişine göre tam emeklilik için ise 5300 gün ve 49 yaş şartı var.
1995 doğumluyum. 1000 günüm var. Yüzde 80 tek kulak işitme kaybım var malulen emekli olabilir miyim? Sigorta girişim 2014. Ensar GÜLER
Malulen emeklilik için sigortadan sonra ortaya çıkan rahatsızlıklara bakılıyor. Sizin rahatsızlığınızda sigortadan sonra ortaya çıkmışsa malulen emekli olabilirsiniz ancak bunun için raporun yanında en az 1800 gün priminizin olması lazım. 1000 gün yeterli olmayacaktır.