İKİNCİ ÜCRET İMKANI
Bugün Türkiye'de sosyal güvenlik sistemiyle emekli olanlar çalıştıkları dönemdeki kazançlarından daha az maaş alıyor. Dolayısıyla emekli olduktan sonra çalışmaya devam ediyor. Bütün dünyada uygulanan tamamlayıcı emeklilik sisteminin gelmesiyle birlikte emekli olduğunda çalışanlar ikinci bir maaşa daha kavuşacak ve çalışma zorunluluğu ortadan kalkacak. Tamamlayıcı emeklilik olarak da otomatik katılımlı Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) düşünülüyor. Kalkınma Planı'nda da yer alan bilgilere göre bu sistem şimdiki uygulamasından çok daha ileriye taşınacak.
NELER DEĞİŞECEK PARASINI ÇEKEBİLECEK: Bireysel Emeklilik Sistemi katılımcıları sağlık, evlilik, eğitim, mülk sahibi olma gibi ihtiyaçları nedeniyle sistemden çıkmadan birikimlerinin bir kısmını çekebilecek. Bugünkü sistemde parasını çekmek isteyenlerden devlet katkıları kesiliyor. Ayrıca vergi kesintileri de yapıldığından para eksilerek ödeniyor.
GENÇLERE DAHA ÇOK DESTEK: Genç kesimde uzun dönemli tasarrufları cazip hale getirecek şekilde BES'teki mevcut devlet destekleri yaşa göre farklılaştırılacak. Böylece sistemde daha çok kalan gençlere yapılacak destekler de artmış olacak.
ÇİFTE FON GÜVENCESİ: Kıdem tazminatı reformu sosyal tarafların mutabakatıyla gerçekleşecek. Bireysel emeklilikteki otomatik katılım sistemi, sistemde kalış süresi ve fon tutarını artıracak şekilde yeniden düzenlenecek ve bireysel hesaplara dayalı kurulacak Kıdem Tazminatı Fonu ile entegre edilecek. İşveren ile işçi arasında bir tazminat sorunu olmayacak ve bireysel hesap olduğu için isteyen iş değiştirdiğinde fonunu diğer işyerine taşıyabilecek.
VERGİ AVANTAJI GELİYOR: Dayanıklı tüketim mallarıyla eğitim, tatil gibi harcamalar için bankalarda harcama kalemi grubuna özel birikim hesapları oluşturulacak. Bu birikimler kullanılarak gerçekleştirilen harcamalarda vergisel teşvikler uygulanacak.
TAMAMLAYICI EMEKLİLİKTE MESLEK SİSTEMİ: Sektörün, iş kolu veya meslek esaslı tamamlayıcı emeklilik kurumlarının iyi uygulama örnekleri doğrultusunda geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması sağlanacak. Öncelikli sektörlerde şirket tasarrufları ve verimli kullanımı ilave vergisel teşviklerle artırılacak.
EMEKLİYE DAHA FAZLA GELİR: Bireylerin emeklilik gelirlerinin artırılması için kamu emeklilik sistemi dışındaki sistemlere katılım teşvik edilecek. Çalışanlar çifte emeklilik imkanına kavuşurken çalışırken sağladıkları hayat standartları düşmeyecek. Şu anda işe giren birisi sosyal güvenlik sisteminde 61 yaş ve 7200 gün ile emekli olabilirken BES sisteminde 10 yıl 56 yaş şartlarıyla emekli olabilecek. Böylece çalışırken ilk emekliliği de gerçekleşecek.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
SÖZLEŞMENİZİ OKUYUN/ SİZDEN GELENLER
Asgari ücretle çalışıyorum. Asgari ücretin artışı dışında da işverenin maaşlarımıza zam vermesi gerekmiyor mu? Mete KARACA
Çalışanların en büyük eksikliklerinin başında işe başlarken imzalamış oldukları sözleşmeleri okumamaları gelmektedir. İş sözleşmelerinde her yıl yapılacak zam oranları ve diğer haklarla ilgili maddeler mutlaka belirtilmiştir. Sizin de iş sözleşmenizde her yıl yapılacak zam oranı belirtilmemiş ise ve ücretinizde asgari ücretin altında değilse işverenden herhangi bir zam talebinde bulunamazsınız. Asgari ücretin artması ücretinize artış sağlayacaktır.
600 GÜN YETERLİ
İşsizlik maaşı alabilmek için 600 gün primin peş peşe ödenmesi mi gerekiyor? Burada şartlar nelerdir? (İsmi saklı)
İşsizlik maaşı almak için prim şartı son 3 yılda en az 600 gün olmasıdır. Yani bunun peş peşe olması istenmiyor. 3 yılda her hangi bir 600 gün çalışmış priminiz ödenmişse yeterli oluyor.
MAAŞI TÜM KAZANÇLARINIZ BELİRLİYOR
2000 öncesi 8 aylık kısa dönem askerliğim var. Borçlanırsam emekli aylığıma artı olarak katkısı olur mu? Murat ÖZPINAR
Eğer prime ihtiyacınız varsa ya da sigortadan önce askerlik yapmışsanız borçlanmayı tavsiye ediyoruz. Sigortadan önceki askerlik hatta emekliliği de bir yıl öne alabiliyor. Ancak 8 aylık askerlik borçlanmasını tavandan bile yapsanız ödediğiniz onca paraya rağmen emekli maaşınıza büyük bir katkısı olmaz.
3600 GÜN YAZISI ALIN
SGK'dan yazı alarak kıdem tazminatı alınabiliyormuş. Bunun detaylarını açıklar mısınız? Nasıl ve kimler yararlanabilir? Deniz AKÇA
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan çalışanlar eğer 3600 günü doldurmuşlarsa yani 10 yıllık primleri varsa SGK'dan 15 yıl, 3600 gün yazısı alabilirler. Bu yazı ile son çalıştıkları işyerlerine müracaat ederek eğer 1 yılı da doldurmuşlarsa tazminat alıp ayrılabilirler.
VERGİ İNDİRİMİNDE SINIR YÜZDE 40
Engelli emekliliği için başvuru yapmak istiyorum. Şartlar nelerdir? Hasan ATMACA
Sigortadan önce ya da doğuştan yaşadığınız engeller sebebiyle erken emekli olma durumunuz bulunuyor. Bunun için çalıştığınız yerden alacağınız evraklarla birlikte en yakın vergi dairesine gitmeniz gerekiyor. Orada eğer yüzde 40 ve üzeri vergi indirimi alırsanız yaş şartına bakılmadan, ilk sigortalı olduğunuz tarihe göre belli bir yıl ve primle erken emekli olabilirsiniz.
AYLIK BORÇLANMA 818 LİRA
Askerlik borçlanması yapmak istiyorum. Kaç lira ödemem gerekir? Bir üst ve alt sınır bulunuyor mu? Kaç lira ödersem bana katkısı olur? Hüseyin IŞIK
Askerlik ve doğum borçlanması geçerli asgari ücret üzerinden yapılıyor. Brüt asgari ücretin yüzde 32'si ödeniyor. Bu yıl öderseniz aylık ödemeniz gereken miktar 818,68 lira olacak. Asgari ücret artıkça bu miktar da artacaktır.
ERKEKLER ÇEYİZ YARDIMI ALAMAZ
17 Haziran'da nikahlandım. Fakat düğün tarihim 18 Ağustos'ta. Ben de çeyiz yardımından faydalanabilir miyim? Faruk PURTAŞ
Erkeklerin çeyiz yardımı alma hakkı bulunmuyor. Çeyiz yardımı babasından yetim maaşı alan kız çocukları evlendikleri zaman 2 yıllık yetim maaşlarını peşin alıyorlar. Erkek çocukları için böyle bir hak bulunmuyor.
EMEKLİLİK HESABI
Şubat 1977 doğum tarihim. 1993 SSK giriş yılım. 2003 sigorta prim günüm var. 2008 ve 2010 tarihlerinde iki çocuk doğurdum. Filiz TUNÇ
İşe giriş tarihinizi tam vermemişsiniz. Buna göre en az 5600 gün ve 49 yaş şartlarınız bulunuyor. Bu 50 yaş ve 5675 gün de olabilir. Priminiz eksik. Çocukları borçlanarak 1440 gün kazanabilirsiniz. Ama bu da yetmez. Kısmi emeklilik için ise 3600 gün ve 58 yaş şartınız bulunuyor.
4 Temmuz 1977 doğum tarihim. 26 Mart 1997 SSK giriş yılım. 5008 gün primim var. Güven TUNÇ
25 yıl, 56 yaş ve 5825 gün şartlarınız bulunuyor. Her üç şartınız da henüz tamamlanmamış. Bunları tamamlayıp emekli olabilirsiniz.
ekonomi@takvim.com.tr
DİĞER