Milyonların gözü yeni asgari ücrette. Asgari ücrette 1 Ocak'ta yapılacak artışı belirleyecek Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmalarına başlarken, çıkacak sonuç merakla bekleniyor. Belirlenecek tutar sadece bu ücretle çalışanları değil, çok geniş bir kesimi etkileyecek. Türkİş asgari ücrette kırmızı çizgilerinin 7 bin 785 lira (yüzde 41.54 artış) olduğunu, bunun üzerinde teklif beklediklerini duyurmuştu. Peki hem bu tutar hem de tahminler 10 kazanca nasıl yansıyacak?
ÜCRETLER: Asgari ücret yüzde 41.54 artarsa neti 7 bin 785, brütü 9 bin 159 lirayı bulacak. Yüzde 50'lik artış asgari ücreti net 8 bin 250, brüt 9 bin 706 liraya, yüzde 65'lik artış ise net 9 bin 75, brüt 10 bin 677 liraya yükseltecek. Asgari ücretteki artış daha yüksek maaş alanlara da yansıyacak. Ayrıca yeni asgari ücret, vergi indirimi dolayısıyla asgari ücretin üzerinde çalışanların eline geçen net ücretleri de artıracak. Asgari ücretin artırılmasıyla ücret ve maaş geliri elde eden tüm çalışanların vergi dışı bırakılacak kazanç tutarı yükselecek.
İŞSİZLİK MAAŞI: Asgari ücret ile işsizlik maaşında en düşük ve en yüksek tutarlar yükselecek. Son 4 aylık ücret ortalaması üzerinden hesaplanan işsizlik ödeneği, brüt maaşın yüzde 40'ı oranında oluyor, ancak brüt asgari ücretin 80'ini geçemiyor. Bu ücretten sadece damga vergisi kesiliyor. İşsizlik maaşı mevcut asgari ücrete göre en az 2 bin 568, en 5 bin 137 lira. Yüzde 41.54'lük orana göre işsizlik maaşı damga vergisi kesilmiş olarak en az 3 bin 635, en çok 7 bin 271 liraya çıkacak. Bu maaş aralığı; artış yüzde 50 olursa 3 bin 853-7 bin 706, yüzde 65 olursa 4 bin 238-8 bin 476 liraya ulaşacak.
TAZMİNATLAR: En düşük ihbar ve kıdem tazminatı da asgari ücretle artacak. Halen işten çıkartılan asgari ücretlinin kıdem tazminatı çalıştığı her yıl için 6 bin 471 liradan hesaplanıyor. Yüzde 41.54'lük artış bu tutarı 9 bin 159 liraya yükseltecek. Asgari ücretlinin çalıştığı her yıl için kıdem tazminatı 2 bin 688 lira artacak. Zam yüzde 50 olursa her yıl için 9 bin 706, yüzde 65 olursa 10 bin 677 lira tazminat alınacak. Bu tutardan sadece damga vergisi kesilecek.
İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ: Asgari ücretliler doğum izninde 16 bin 105 lira iş göremezlik ödeneği alıyor. Hastalananların rapor paraları da günlük yatarak tedavide 107,85, ayakta tedavide 143,80 lira. Yüzde 41.54'lük artış, doğum iznindeki en düşük ödeneği 22 bin 795 liraya çıkarırken, günlük rapor paralarını da yatarak tedavide 152,65, ayakta tedavide 203,53 liraya ulaştıracak. En düşük doğum izni parası, artış yüzde 50 artışta 24 bin 158, yüzde 65 artışta 26 bin 574 lirayı bulacak. Günlük ödeme artış yüzde 50 olursa yatarak tedavide 161,78, ayakta tedavide 215,70; yüzde 65 olursa yatarakta 177,95, ayakta 237,27 liraya çıkacak.
YARI ZAMANLI ÇALIŞMA ÖDENEĞİ: Doğum izni sonrası isteyen anneler birinci çocuk için 60, ikinci çocukta 120 ve üçüncü çocukta 180 gün süreyle yarım çalışma yapabiliyor. Anneler işverenden yarım maaş alırken, İŞKUR da çalışılmayan sürenin ücretini brüt asgari ücret üzerinden ödüyor. Bu ödemeden damga vergisi kesiliyor. İŞKUR, birinci doğumda 6 bin 421, ikinci doğumda 12 bin 843, üçüncü doğumda 19 bin 265 lira yarı zamanlı çalışma ödeneği veriyor. Yüzde 41.54'lük artışa göre İŞKUR'un ödeyeceği para ilk doğumda 9 bin 89, ikincide 18 bin 179, üçüncüde 27 bin 268 liraya çıkacak. İlk doğumda ödenecek para artış yüzde 50 olursa 9 bin 632, yüzde 65 olursa 10 bin 596 lirayı bulacak
STAJYER ÜCRETİ: Staj yapanlara net asgari ücretin yüzde 30'undan az ücret ödenemiyor. En düşük ücret 20'den az personeli olan yerlerde 825,05, diğer yerlerde bin 650 lira. Bunlar 7 bin 785 lira asgari ücret formülüyle bin 167-2 bin 335 liraya ulaşacak. Başkan Tayyip Erdoğan, 2023'te yaz staj ücretini asgari ücret seviyesine çıkaracaklarını müjdelemişti. Buna göre asgari ücret yüzde 41.54 artarsa stajyere 7 bin 785 lira ödenecek. Artış yüzde 50 olursa 8 bin 250, yüzde 65 olursa 9 bin 75 lira verilecek.
MUHTAR MAAŞI: Bu yıl yapılan düzenleme kapsamında muhtar maaşları artık asgari ücretten az olamıyor. Halen muhtarlara en az 5 bin 500 lira verilirken, bu tutar yeni yılda asgari ücret yüzde 41.54 artarsa 7 bin 785, yüzde 50 artarsa 8 bin 250, yüzde 65 artarsa 9 bin 75 liraya yükselecek.
İNTÖRNLER: Devlet üniversitelerinde intörnlere asgari ücret üzerinden ödeme başladı. Tıp fakültelerinin 6. yılına geçen, diş hekimliği fakültelerinin 5. yılına geçen öğrencilerine intörn eğitimi döneminde 12 ayı geçmemek üzere, ödemenin yapıldığı tarihteki net asgari ücret tutarında aylık ücret ödeniyor. Öğrenciler, yeni yılda asgari ücret yüzde 41.54 artarsa 7 bin 785, yüzde 50 artarsa 8 bin 250, yüzde 65 artarsa 9 bin 75 lira alabilecek.
BES: Bireysel Emeklilik Sistemi'nde yıllık en çok yıllık brüt asgari ücretin yüzde 30'u kadar devlet katkısı veriliyor. Eğer asgari ücret net 7 bin 785, brüt 9 bin 159 liraya çıkarsa, BES katılımcısı 109 bin 908 lira birikimi için 32 bin 972 lira devlet katkısı alabilecek. Devlet katkısı limiti aşılırsa, aşan katkı payları için takip eden yıllarda devlet katkısı ödenecek. Aynı limit Otomatik BES'te de uygulanacak
İŞ ARAYANLAR: Sosyal yardım programlarından yararlananlardan iş görüşmesine yönlendirilenlere 1 yıl içinde azami 3 defa olmak üzere aylık net asgari ücretin yüzde 10'una kadar yardım veriliyor. Bu kişilere işe yerleşmesi halinde brüt asgari ücretin 3'te 1'i kadar ödeme yapılıyor. Yeni ücret net 7 bin 785 liraya çıkarsa iş arama yardımı 778,5, işe yerleşme desteği 3 bin 53 lira olacak.