Yaklaşık 6.5 milyon memur ve memur emeklisinin 2 yıllık zam oranı ile sosyal ve mali haklarında yapılacak iyileştirmeler belli oldu.
Kararlar 1 Ocak 2024'ten itibaren uygulamaya geçecek ancak etkisi sadece memurlar ve memur emeklileriyle sınırlı kalmayacak. Memur maaş katsayısındaki artış pek çok sosyal destek ödemesinin yanı sıra özel sektörde çalışan işçilerin kıdem tazminatı tavanını da artıracak.
NASIL UYGULANIYOR?
Kıdem tazminatı tavanı Temmuz ayında yüzde 17.55 artışla 23 bin 489 lira 83 kuruşa çıkarılmıştı. Bu kapsamda bu yılın ikinci yarısında işten ayrılan çalışanlara çalıştığı her yıl için en çok 23 bin 489 lira tazminat ödeniyor. Giydirilmiş brüt kazancı bu tutarın altında olanlara kendi maaşı, üstünde olanlara ise bu tavan tutarıyla hesaplanan tazminat veriliyor. Tazminat tavanı, Ocak ayında da yeni memur maaş katsayısıyla yükselecek. Brüt ücreti 23 bin 489 liranın üzerinde olan işçiler bu artıştan etkilenecek.
NE KADAR ARTACAK?
Kamu Görevlileri Hakem Kurulu'nun kararı kapsamında Ocak ayında memur maaş katsayısına yüzde 15 artış ve enflasyon farkı yansıtılacak. Merkez Bankası, enflasyon raporunda, 2023 yılı enflasyonunun orta noktası yüzde 58 olmak üzere yüzde 54-62 aralığında gerçekleşeceğinin tahmin edildiğini belirtmişti. Eğer 2023 yılı enflasyonu yüzde 58 çıkarsa, memur maaş katsayısında Ocak'ta yüzde 43.12 artış yaşanacak.
Bu durumda kıdem tazminatı tavanı 33 bin 619 liraya ulaşacak. Eğer 2023 yılı enflasyonu yüzde 62 olursa ikinci 6 aylık enflasyon yüzde 35.25, memurların enflasyon farkı da yüzde 27.59 olarak gerçekleşecek. Bu durumda da memur maaş katsayısında yüzde 15 artış ve enflasyon farkıyla yüzde 46.73'lük yükseliş yaşanacak. Kıdem tazminatı tavanı da 34 bin 466 liraya ulaşacak.
ELE GEÇEN TUTAR DEĞİŞECEK
Bu formüllere göre yeni tavan 33 bin-34 bin lira seviyesinde bekleniyor. Örneğin, brüt ücreti 30 bin lira olan ve 10 yıl hizmeti bulunan bir işçi bu yıl sonunda işten ayrılırsa 234 bin 898 lira kıdem tazminatı alabilecek. Aynı çalışan 1 Ocak'tan itibaren ayrıldığında bu formüllere göre kendi maaşı üzerinden yani 300 bin lira tazminat alabilecek.
TAVAN AŞILABİLİR Mİ?
İş Kanunu, işçilere verilecek en yüksek kıdem tazminatını belirlemiş durumda. Ancak işveren kendi arzusu ile kıdem tazminatı tavanını aşarak bir rakam ödemek isterse ya da çalışanın gerçek maaşını dikkate almak isterse bunda hiçbir bir sıkıntı bulunmuyor. Ancak burada tavanı aşan kısım için gelir vergisi ödenmesi durumu ortaya çıkıyor.
İLAVE KAZANÇLAR DA PARAYA YANSIYOR
Kıdem tazminatları her yıl için son 30 günlük giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Ancak buna yıl içinde alınan düzenli ödemeler de dahil ediliyor. Bunlar arasında yemek, kıyafet parası, görev tazminatı, ikramiye gibi ödemeler yer alıyor. Hesaplamaya bu ödemelerin eklenmesi alınacak tazminatı artırıyor. Bir tam yılı aşan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor. Tazminattan sadece damga vergisi kesiliyor.
ASGARİ ÜCRETLİNİN DE ÖDEMESİ DEĞİŞECEK
1 Ocak'tan itibaren asgari ücret de zamlanacak. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Aralık ayında toplanarak yeni asgari ücreti belirleyecek. Böylece asgari ücretlilerin kıdem tazminatında da artış yaşanacak. Halen asgari ücretle çalışanlar her yıl için 13 bin 414 lira alırken, bu tutar yeni asgari ücretle yükselecek.