Emeklilerin gözü yaklaşan Temmuz zammına çevrildi. Temmuz'da tüm emekli aylıkları masaya yatırılacak. SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin kök aylıklarına ilk 6 aylık enflasyon oranında zam, memur emeklilerine yüzde 10 zam ve enflasyon farkı yansıtılırken, ayrıca ek iyileştirmeler de masaya yatırılacak. Refah payı, taban aylık artışı gibi formüller bu kapsamda değerlendirilecek. Peki bu artışlar nasıl uygulanacak? İşte merak edilen soruların yanıtları...
KÖK MAAŞ VE TABAN AYLIK NEDİR?
Emekli aylığı, çalışanların ilk işe giriş tarihinden emeklilik başvurusu yaptığı tarihe kadar tüm kazançları hesaba katılarak belirleniyor. Bu aylık tutarı emeklinin kök aylığı oluyor. Kök aylığa her ay yüzde 4 (7 bin 135 liranın altında yüzde 5) oranında ek ödeme de ilave edilerek emeklinin hesabına yatırılıyor. Ancak kök aylık ve ek ödemenin toplamı, belirlenen taban aylığın altındaysa Hazine tarafından bir destek ödemesi yapılıyor. Bu ödeme e-Devlet'te '5510 Ek 19 Miktarı' olarak görülüyor. Bu yolla emekliye yapılan ödeme taban aylığa tamamlanıyor. Örneğin; çalışma hayatındaki primlerine göre kök aylığı 8 bin lira ve ek ödemesi 320 lira olan emekliye bin 680 lira destek yapılarak 10 bin lira yatırılıyor. Bu bin 680 lira bir aylık olarak değil bir sosyal destek olarak veriliyor. Emeklilere yasal mevzuat kapsamında yapılan zamlar da yatırılan tutara değil kök aylığa yansıtılıyor.
MEMUR EMEKLİSİNDE KÖK AYLIK, TABAN AYLIK VAR MI?
Memur emeklilerinin de çalışmaları kapsamında hesaplanan aylığı kök aylığı oluyor. Bu aylığın üzerine yüzde 4 ek ödeme ilave ediliyor. Halen memur emeklilerinde en düşük maaş ek ödeme dahil 14 bin 741 lira. Taban maaş uygulaması ise SSK ve Bağ-Kur emeklileri için geçerli oluyor.
KÖK AYLIK NASIL ÖĞRENİLİYOR?
e-Devlet'ten 'Emekli Aylık Bilgisi' bölümüne girin. Burada 'aylık tutarı' olarak görünen rakam sizin kök aylığınızı gösteriyor. 'Ek ödeme tutarı' da maaşınızın yüzde 4-5'i oranındaki ek ödemeyi ortaya koyuyor. '5510 Ek 19 Miktarı' ise maaşınızı (kök aylık ve ek ödemenin toplamı) 10 bin liraya tamamlayan ilave ödemeyi gösteriyor.
ZAM ORANLARI EMEKLİ AYLIKLARINA NASIL YANSITILIYOR?
Temmuz zammının oranı enflasyon tahminlerine göre SSK ve Bağ-Kur'lularda yüzde 25.39, memur emeklilerinde yüzde 19.94 bekleniyor. Bu artışlar emeklilerin kök aylıklarına yansıtılacak. Örneğin; kök aylığı 9 bin lira olan bir SSK emeklisi, 360 lira (9.000 TL'nin % 4'ü) ek ödeme ve 640 lira tutarında '5510 Ek 19' ödemesiyle birlikte 10 bin lira alıyor. Temmuz zammı 10 bin liraya değil, 9 bin liraya ilave edilecek. Temmuz zammı yüzde 25.39 olursa 9 bin lira olan kök aylık 11 bin 285 lira 10 kuruşa, yeni aylıktan hesaplanan yüzde 4 ek ödeme de 451,40 liraya çıkacak. Bu emeklinin yeni geliri 11 bin 736 lira 50 kuruş olacak. Eğer taban aylık mevcut seviyesinde kalırsa emekliye 11 bin 736 lira yatırılacak.
REFAH PAYI NEDİR? TEMMUZ'DA DA UYGULANIR MI?
Emekliler her yıl Ocak ve Temmuz aylarında enflasyona bağlı olarak zam yapılıyor. SSK ve Bağ-Kur emeklileri 6 aylık enflasyon oranında zam alırken, memur emeklileri toplu sözleşme artışı ve enflasyon farkı alıyor. Hükümet çıkan zam oranını yasal düzenleme yaparak yükseltebiliyor. Bu ilave artış refah payını oluşturuyor. Böylece emekliler enflasyonun üzerinde bir artış alıyor. Hem geçen yıl Ocak ve Temmuz aylarında hem de bu yıl Ocak ayında refah payı verildi. Eğer Temmuz'da refah payı uygulanırsa kök aylığa 6 aylık enflasyon oranı yerine, refah payı eklenmiş yeni oran eklenecek.
TABAN AYLIK DEĞİŞECEK Mİ?
Taban aylık uygulaması pandemi döneminde başlamıştı. En düşük emekli aylığı ödemesi önce bin, sonra sırayla bin 500, 3 bin 500, 5 bin 500 ve 7 bin 500 lira yapılmıştı. Son olarak Ocak ödeme dönemi itibariyle 10 bin liraya yükseltildi. Temmuz'da taban aylık ödemesinin yeniden artırılması gündemde. Taban aylık eğer ilk 6 aylık enflasyon yansıtılırsa TÜFE tahminlerine göre yüzde 25.39 artışla 12 bin 539 liraya yükselecek. Yıl sonu enflasyon hedefi olan yüzde 36 artış yapılırsa da 13 bin 600 lira olacak.
TABAN AYLIK ARTIŞI NASIL UYGULANACAK?
Kök aylıklara önce zam oranı (varsa refah payıyla birlikte) yansıtılacak. Bunun üzerinden ek ödeme hesaplanacak. İki ödemenin tutarı belirlenen taban aylığın altındaysa yapılacak ödeme yeni taban aylığa tamamlanacak.
YENİ EMEKLİLER BU ARTIŞLARDAN NASIL YARARLANACAK?
Yıl içinde emeklilik dilekçesi verenler o yıl Ocak ve Temmuz aylarında yapılan maaş artışlarından aynen yararlanıyor. Refah payı ve taban aylık artışı da eğer uygulanırsa yeni emekli olacaklara da yansıtılacak. Örneğin; taban aylık 13 bin 600 lira olursa yeni emekli olana da 13 bin 600 liranın altında aylık ödemesi yapılmayacak.
EK ÖDEMEDE NELER DEĞİŞECEK?
Bu yılın ilk yarısında ek ödemenin oranı 7 bin 135 liranın üstü aylıklarda maaşın yüzde 4'ü, altında ise yüzde 5'i olarak uygulandı. Bu maaş sınırı Temmuz'da memur maaş katsayısındaki artışla birlikte değişecek.
ZAMLAR VE EK İYİLEŞTİRMELER NE ZAMAN UYGULANACAK?
Emeklilerin zam oranı 3 Temmuz'da belli olacak. Aynı tarihlerde ek iyileştirmeler de karara bağlanacak. Ancak ek iyileştirmeler için yasal düzenleme gerekecek. Yasal düzenlemeler maaş ödeme tarihlerine yetiştirilirse SSK ve Bağ-Kur'lular tüm artışları aynı anda hesabında görecek. Yetişmezse mevcut mevzuat kapsamındaki zamlar maaş gününde alınacak, ek artışlar da yasa çıkar çıkmaz yatırılacak. Memur emeklileri ise Temmuz ayı başında maaşlarını zam yansıtılmadan alacak. Oluşan zam farkı ay içinde ödenecek.
YASAL UYARI: TAKVİM.COM.TR'DE YAYINLANAN KÖŞE YAZISI/HABERİN TÜM HAKLARI TURKUVAZ MEDYA GRUBU'NA AİTTİR. KAYNAK GÖSTERİLSE VEYA HABERE AKTİF LİNK VERİLSE DAHİ KÖŞE YAZISI/HABERİN TAMAMI YA DA BİR BÖLÜMÜ KESİNLİKLE KULLANILAMAZ. KULLANILMASI DURUMUNDA YASAL İŞLEM BAŞLATILACAKTIR.