Çalışanların en önemli güvencesi kıdem tazminatı. Özel sektör çalışanları işten ayrılırken, emekli olurken kıdem tazminatıyla toplu para alma imkanı elde ediyor. Bu para son ücret üzerinden hesaplanırken, yüksek ödeme için hem doğru hesaplanması hem de işten ayrılma tarihi önem taşıyor. İşte tazminat hesabına ilişkin merak edilen soruların yanıtları...
TAZMİNAT NASIL HESAPLANIYOR?
Kendi istek ve kusuru dışında ayrılanlar ile emeklilik, askerlik, kadınlar için evlilik ve haklı fesih gibi sebeplerle işten çıkanlar işyerinde en az 1 yıllık çalışmaları varsa kıdem tazminatı alabiliyor. Bu tazminat çalışanın son giydirilmiş brüt ücreti üzerinden ödeniyor. Brüt ücrete, yıl içinde alınan düzenli ödemeler de ekleniyor. Çalışılan süre ile giydirilmiş brüt ücret çarpılıyor. Çıkan tutardan sadece damga vergisi kesintisi yapılıyor.
KİMLERİN TAZMİNATI ARTACAK?
Bazı özel sektör işverenlerinin çalışanlarına Temmuz'da ara zam yapacağı konuşuluyor. Bu çalışanların maaşla birlikte tazminat tutarları da artacak. Asgari ücrete bir ara zam yapılmazsa yıl sonuna kadar en düşük tutar değişmeyecek. Kıdem tazminatı tavanında ise Temmuz'da artış var. Memur maaş katsayısındaki artış tavana da yansıyacak. Bu nedenle Temmuz'da işvereninden zam alacakların ya da tavanı aşan maaşı olanların Haziran'dan sonra harekete geçmesi avantajına olacak.
YENİ TAVAN NE OLACAK?
Memur maaşlarına Temmuz'da yüzde 10 zam ve ilk 6 aylık TÜFE'nin yüzde 15'i aşan kısmı kadar fark yansıtılacak. Merkez Bankası'nın Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre ilk 6 aylık enflasyon yüzde 25.86 olarak tahmin ediliyor. Bu orana göre memur maaş katsayısındaki artış yüzde 20.39 olacak. Halen her yıl için en çok 35 bin 58 lira tazminat ödenirken, artış yüzde 20.39 olursa yeni tavan 7 bin 149 lira artışla 42 bin 207 lira olacak. Yılın ikinci yarısında işten ayrılanlara her yıl için en çok 42 bin 207 lira tazminat ödenecek. Tazminattan damga vergisi kesildiği için işten ayrılan çalışanın çalıştığı her yıl için eline en çok 41 bin 886 lira geçecek.
HANGİ EK ÖDEMELER DAHİL EDİLİYOR?
İşçiye sağlanan para ve para ile ölçülmesi mümkün menfaatler göz önünde tutuluyor. Ancak bunların hesaba katılması için devamlılık arz etmesi şart. Yemek, yol, giyim, sağlık, barınma, kira, yakacak-aydınlatma, eğitim, erzak, çocuk ve aile yardımı, yıpranma tazminatı, mali sorumluluk tazminatı ve devamlı ödenen primler dahil ediliyor. İşçiye özel sağlık ve hayat sigortası yapılmışsa bunların primleri de hesaplamada bulunuyor.
Düzenli verilmeyen primler, yıllık izin, hafta tatili ve genel tatil ücreti, bayram harçlığı, bir defalık verilen ikramiyeler, hastalık, evlenme, doğum ve ölüm yardımı gibi ödemeler ise hesaba katılmıyor. Verilen giyecekler işyerinde kullanılacaksa tazminat hesaplamasında dikkate alınmıyor. Aylık yol ücreti, otobüs kartı veya araç yardımı ya da işçilere işe gidip gelmeleri için sağlanan servis bedelleri de giydirilmiş ücretin hesaplamasına dâhil ediliyor.
EK ÖDEMELER NASIL EKLENİR? SON ÜCRET ÜZERİNDEN Mİ HESAPLANIR?
Ücret dışındaki para veya para ile ölçülebilen menfaatler kıdem tazminatı hesabında dikkate alınırken, son bir yıl içinde yapılan ödemeler toplamı 365'e bölünerek, 1 güne düşen miktar belirleniyor. Bu tutar da 30 ile çarpılarak kıdem tazminatı hesabına dahil ediliyor. Yargıtay, yıl içinde ücrete zam yapılmışsa, hesaplamalarda son yapılan ödemeyi dikkate alıyor. Örneğin, yılda dört ikramiye ödenen bir kişi, ilk üç ikramiyeyi 11 bin 402 lira, sonuncu ikramiyeyi zamlı olarak 17 bin 2 lira olarak almışsa, yıl içindeki dört ikramiye de 17 bin 2 liradan ödenmiş kabul ediliyor. Aynı yöntem zamlanmış yol ve yemek yardımı gibi diğer ödemeler için de geçerli oluyor.
TAM YILI AŞAN SÜRELER HESABA KATILIR MI?
Bir tam yılı aşan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor.
YASAL UYARI: TAKVİM.COM.TR'DE YAYINLANAN KÖŞE YAZISI/HABERİN TÜM HAKLARI TURKUVAZ MEDYA GRUBU'NA AİTTİR. KAYNAK GÖSTERİLSE VEYA HABERE AKTİF LİNK VERİLSE DAHİ KÖŞE YAZISI/HABERİN TAMAMI YA DA BİR BÖLÜMÜ KESİNLİKLE KULLANILAMAZ. KULLANILMASI DURUMUNDA YASAL İŞLEM BAŞLATILACAKTIR.