Bolivya'da bir grup askerin darbe girişiminde bulunduğu bildirildi. Sokaklar karıştı. Devlet Başkanı Luis Arce'nin çağrısının ardından üç saatlik darbe girişimi başarısız bir şekilde sonuçlanırken halk ise darbe ellerinde bayraklarla sokaklara döküldü.
DARBECİ GENERALLE YÜZLEŞTİ
Bolivya Devlet Başkanı Arce'nin darbe teşebbüsüne liderlik eden General Juan José Ziga ile yüz yüze tartışması tarih sahnesinde yerini aldı.
Bolivya televizyonu tarafından yayınlanan görüntülerde Arce, sarayın koridorunda General Juan José Ziga ile tartışırken görüldü. Arce'nin generale, "Ben senin başkomutanınım. Sana, askerlerini geri çekmeni emrediyorum. Bu itaatsizliğe izin vermeyeceğim" dediği duyuldu.
DARBENİN ARKASINDA ABD Mİ VAR?
Bolivya'da 2019 Kasım ayında dönemin Devlet Başkanı Evo Morales'e karşı düzenlenen darbenin arkasından oklar ABD'ye yönelmişti. İngiliz The Guardian Amerikan Devletleri Örgütü'nün darbede ve ülke demokrasisinin yıkılmasında kilit bir rol oynadığını belirtmişti.
Örgütün 20 Ekim'de düzenlenen seçimin hemen ardından yaptığı "hatalı" analiz, "Güney Amerika ulusunun tarihini değiştiren olaylar zincirini" körüklemişti. OAS'nin iddiaları darbenin ana siyasi temelini oluşturmuştu. Donald Trump yönetimi Bolivya'daki darbeye açıkça destek vermiş ve darbeyi demokrasinin gerekçesi olarak göstermişti.
HAFTALAR ÖNCE PUTİN İLE GÖRÜŞMÜŞTÜ
Bolivya'daki darbenin arkasında ABD olduğu işaret edilirken Başkanı Luis Arce'nin haftalar önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştüğü ortaya çıktı. "Putin'in residansı" olarak bilinen Konstantin Sarayı'nda yapılan görüşmede iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin ele alındığı belirtildi. ABD ile Rusya arasında tansiyon her geçen gün daha da yükselirken Bolivya'daki darbe girişiminin Putin-Arce görüşmesinden hemen sonra gelmesi dikkat çekti.
DARBEYE MEYDAN OKUDU
X sosyal medya hesabından açıklamada bulunan Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce, "Bolivya ordusunun bazı birimleri tarafından bazı askeri birliklerin usulsüz şekilde harekete geçirilmesini kınıyoruz. Demokrasiye saygı gösterilmelidir." ifadesini kullandı.
Yerel basında çıkan haberlerde, tank ve kapüşonlu askerlerin başkent Plaza Murillo Meydanı'ndaki sivilleri tahliye ettiği ve bölgeyi kordon altına aldığı kaydedildi.
Haberlerde, Bolivya ordusunun üst düzey komutanlarının yürütmeye el koymakla tehdit ettiği öne sürüldü. Sosyal medyaya yansıyan haberlerde ise askeri birliklerin Genelkurmay Başkanlığı civarında konuşlandığı belirtildi.
DARBE DUYURUSU
Eski Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales ise sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, silahlı kuvvetlerin "darbe" yapmaya çalıştığını duyurdu.
Morales, "Darbe yaklaşıyor. Genelkurmay Başkanlığındaki komutanlar, 15.00'te acil toplantı çağrısında bulundu. Kent ve kırsal kesimdeki tüm halkımıza demokrasiyi savunmaları için ulusal seferberlik çağrısında bulunuyoruz. Süresiz genel grev ilan ediyoruz. Silahlı kuvvetlerin, demokrasiyi ihlal etmesine ve halkı sindirmesine izin vermeyeceğiz." ifadelerini kullandı.
"DEMOKRASİYE SAHİP ÇIKIN"
Bolivya Devlet Başkanı Arce çağrıda bulunarak, "Bolivya'nın devlet başkanı ve bakanları görevlerinin başındadır ve halkı demokrasiye sahip çıkmalarına davet ediyorum" ifadelerini kullandı.
ORDUYA ÇAĞRI
Bolivya ordusunun yeni atanan komutanı Jose Wilson Sanchez: "Cadde ve meydandaki tüm askerlere ve personele birliklerine dönmelerini emrediyorum" dedi.
TÜRKİYE'DEN KINAMA
Bolivya'daki darbe girişimini Türkiye çok sert şekilde kınadı.
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verdi:
Seçimle işbaşına gelmiş olan Bolivya Hükümeti'ne yönelik bir darbe girişimi gerçekleşmekte olduğuna dair haberlerden derin endişe duyuyoruz.
Bolivya'da demokratik düzenin ve istikrar ortamının süratle yeniden tesis edilmesini temenni ediyoruz.
Bu vesileyle, her türlü darbe ve askeri müdahaleye karşı olduğumuzu ve meşru hükümetleri devirmeye dönük tüm eylemleri şiddetle kınadığımızı yineliyoruz.
BREZİLYA'DAN KINAMA
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, Bolivya'daki "askeri kalkışmayı" şiddetle kınayarak, Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce'ye tam destek verdi.
Lula da Silva, Bolivya'daki gelişmelere ilişkin yazılı açıklama yaptı. Brezilya'nın tutumunun çok net olduğunu belirten Lula da Silva, Bolivya'daki anayasal düzenin ihlalini reddetti��ini bildirdi.
Lula da Silva, "Ben bir demokrasi aşığıyım ve tüm Latin Amerika'da demokrasinin hakim olmasını istiyorum." ifadesini kullandı.
Her türlü darbe girişimine karşı çıktıklarını kaydeden Lula da Silva, Bolivya'daki "askeri kalkışmayı" şiddetle kınadı ve Bolivya Devlet Başkanı Arce'ye tam destek verdi.
Lula da Silva, Bolivyalı yetkililer ile bölge ülkeleriyle yakın diyaloğun süreceğini belirtti.
DARBE GİRİŞİMİ DURDURULDU
Bolivya ordusunun yeni atanan komutanı Jose Wilson Sanchez'in emri üzerine, darbe girişimine kalkışan askerler birliklerine geri döndü.
Devlet Başkanı Luis Arce tarafından atanan yeni ordu komutanı Sanchez, basın toplantısında açıklamalarda bulundu.
Askeri kalkışmayı kınayan Sanchez, "Cadde ve meydanlardaki tüm askerlere ve personele birliklerine dönmelerini emrediyorum." ifadesini kullandı.
Sanchez, "büyük" bir sorumluluk aldıklarını vurgulayarak, "Böyle bir göreve layık görülmekten onur duyuyorum. Bize güvendikleri için Devlet Başkanı ve Savunma Bakanı'na teşekkür ediyoruz. Cadde ve meydanlarda hiç kimsenin arzu etmeyeceği görüntülerle karşı karşıyayız. Ordunun yeni komutanı olarak, demokrasi dışı eylemlere izin vermeyeceğimizi bildirmek isterim." diye konuştu.
Basında çıkan haberlerde, askeri kalkışmanın 25 Haziran'da görevden alınan eski ordu komutanı Jose Zuniga'nın öncülüğünde yapıldığı iddia edildi.
Zuniga'nın, ülkede 2025'te yapılması beklenen devlet başkanlığı seçimine ilişkin eski Devlet Başkanı Evo Morales'in adaylığına karşı çıktığı ve rahatsızlığını hükümete ilettiği öne sürüldü.
Zuniga'nın başını çektiği askerlerin hükümet sarayını ele geçirerek yeni bir bakanlar kurulu oluşturmaya çalıştığı belirtilen haberlerde, Morales'i "açık" şekilde tehdid eden Zuniga'nın, "Onun anayasayı çiğnemesine ve halkın verdiği yetkiye itaatsizlik etmesine izin vermeyeceğiz. Silahlı kuvvetler, vatanın silahlı kanadıdır. Bu vatanı onlardan geri alacağız. Ülkemiz, bu şekilde daha fazla devam edemez." ifadelerini kullandığı kaydedildi.
ZUNİGA GÖZALTINA ALINDI
Bolivya'da Luis Arce hükümetine yönelik darbe girişimine kalkışan eski komutan Jose Zuniga, başsavcılığın talebi üzerine gözaltına alındı.
Bolivya basınında çıkan haberde, darbe girişimini yönetmekle suçlanan Zuniga'nın, Genelkurmay Başkanlığı karargahından çıktıktan sonra gözaltına alındığı, ardından polis aracıyla savcılığa götürüldüğü kaydedildi.
Öte yandan başsavcılık, darbe girişimi iddiaları ve yaşanan olaylara ilişkin kapsamlı soruşturma başlatıldığını duyurdu.
ARCE: "KAZANDIĞIMIZ DEMOKRASİYİ HİÇ KİMSE ELİMİZDEN ALAMAZ"
Bolivya'da bir grup askerin başarısız darbe girişiminin ardından halka seslenen Devlet Başkanı Luis Arce, "Kazandığımız demokrasiyi hiç kimse elimizden alamaz." ifadesini kullandı.
Yönetimsel başkent La Paz'daki hükümet sarayının balkonundan yaptığı konuşmada Arce, "Tüm Bolivyalılar olarak tüm darbe girişimlerini bozguna uğratacağız." dedi.
Arce, demokrasiye gösterilen duyarlılık nedeniyle halka teşekkür ederek, şunları kaydetti:
"YAŞASIN DEMOKRASİ, KAHROLSUN DARBELER"
"Yaptıkları tek şey ülkenin uluslararası imajına zarar vermek. Bugün uluslarararası toplum ve Bolivya halkı, bir darbe girişimine tanık oldu. Demokrasimizi tehdit eden tüm darbe girişimlerine karşı mücadele etmek için ekibimiz ve bakanlarımızla buradayız. Kazandığımız demokrasiyi hiç kimse elimizden alamaz.
Bolivya halkı, demokrasi çağrımızı yanıtsız bırakmadı ve hep birlikte karşı durdu. Bir daha böyle darbe girişimlerinin olmasına izin veremeyiz. Yaşasın demokrasi, kahrolsun darbeler."
ACİL TOPLANTIYA ÇAĞIRDI
Güney Amerika ülkesi Bolivya'da, Luis Arce hükümetine yönelik darbe girişiminin ardından Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) Dönem Başkanı ve Honduras Devlet Başkanı Xiomara Castro, üye ülkeleri "acil toplantı"ya çağırdı.
Castro, "Bolivya'nın demokrasisini tehdit eden faşizmin kınanması ve sivil iktidara saygı duyulması için CELAC üyesi ülkelerin devlet başkanlarını acil olarak toplantıya çağırıyorum. Askeri güçler bir kez daha suç teşkil edecek darbe girişiminde bulunmuştur. Kardeş Bolivya halkına, Devlet Başkanı Luis Arce'ye ve Evo Morales'e koşulsuz desteğimizi ifade ediyoruz." dedi.
Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) Genel Sekreteri Luis Almagro da Paraguay'da yaptığı açıklamada, Bolivya'daki darbe girişimini kınayarak "Bolivya'daki meşru anayasal düzenin herhangi bir şekilde ihlal edilmesine müsamaha göstermeyiz." değerlendirmesinde bulundu.
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, Bolivya'da yaşanan askeri darbe girişimini "en sert" şekilde kınadığını bildirdi.
"LATİN AMERİKA, DEMOKRASİNİN YANINDA SAF TUTMALIDIR"
Darbe girişiminin Amerikalılar Arası İnsan Hakları Mahkemesinde yargılanması gerektiğini vurgulayan Petro, "Faşizme karşı demokrasi. Biz bir özgürlükler ülkesiyiz. Tiranlıklar ve diktatörlükler bölgede filizlenmez. Bolivya halkı darbeye karşı direnmeli ve demokrasiye sahip çıkmalı. Latin Amerika, demokrasinin yanında saf tutmalıdır." dedi.