Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin ziyaretinin ardından Tayvan çevresinde başlattığı geniş çaplı askeri tatbikatlarla adayı baskı altına aldı.
Pekin yönetimi, Tayvan'ı çevreleyen altı bölgede yürüttüğü eş zamanlı tatbikatlarla, egemenlik ihtilafı içindeki tarafların uzun yıllar barış halinin korunmasını sağlayan fiili deniz ve hava hattının ötesine geçerek, statükoyu güç yoluyla değiştirebileceği mesajını veriyor.
Çin'e ait savaş uçakları ve gemileri, 1955'te ABD tarafından fiili deniz ve hava hattı olarak belirlenen, Tayvan Boğazı'nı ikiye ayıran Orta Çizgi'yi geçerken, 1995-1996'daki İkinci Boğaz Krizi'nden beri ilk kez Tayvan Adası yakınlarına güdümlü füzeler fırlattı.
Tayvan Ulusal Savunma Bakanlığı, dün, tatbikatın ilk gününde, Çin ana karasından ateşlenen 11 güdümlü füzenin Tayvan'ın "kara suları" olarak gördüğü bölgeye düştüğünü bildirdi. Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) tarafından yayınlanan videolarda "Dongfeng 15-B" tipi kısa menzilli güdümlü füzelerin ateşlendiği görüldü.
Ayrıca Tayvan Boğazı'nın karşı kıyısındaki Fucien eyaletinden ateşlenen PCL-191 roketleri, adanın Çin kontrolündeki Pingtan Adası açıklarına düştü.
22 UÇAK ORTA ÇİZGİ'Yİ GEÇTİ
Tatbikatın ilk gününde çok sayıda Çin savaş uçağı ve gemisi, Tayvan Boğazı'nda iki ülkenin etki alanlarını sınırladığı kabul edilen orta çizgiyi geçti.
Tayvan Savunma Bakanlığı, tatbikatlar sırasında 22 Çin savaş uçağının orta çizgiyi geçtiğini bildirdi. Bunlar arasında 12 "SU-30", 8 "J-11" ve 2 "J-16" savaş uçağı olduğu bilgisi aktarıldı.
Tayvan da, karşılık olarak, "Mirage 2000" ve "F-5" savaş uçaklarının tatbikat bölgesindeki durumu izlemek üzere havalandığı bilgisini aktardı.
Çin ordusuna ait bir insansız hava aracının, önceki gece Tayvan'a bağlı Kinmen Adası (Quemoy) üzerinde uçtuğu bildirilmişti. 1950'lerden beri Çin'e ait hiçbir hava aracı Kinmen üzerinde uçmamıştı.
UÇAK GEMİSİ VE NÜKLEER DENİZALTI
Bu arada aralarında "Tip 055" sınıfı güdümlü füze taşıyan iki muhribin bulunduğu 10 savaş gemisinin Tayvan çevresinde görevlendirildiği, en az bir uçak gemisi ve nükleer denizaltının, adanın blokaja alındığı harp oyununa katıldığı bildirildi.
7 Ağustos'a kadar sürmesi öngörülen tatbikatlar, Çin'in egemenlik ihtilafı içinde olduğu Ada'nın çevresinde fiili bir blokaj oluşturmuş durumda.
Altı bölgede yürütülen tatbikatlar nedeniyle bazı bölgeler gemi ve uçak trafiğine kapatılırken boğaz geçişindeki güvenlik endişesi nedeniyle seferlerin aksadığı bildiriliyor.
TAYVAN'DAN TEPKİ
Tayvan lideri Tsai Ing-wen, televizyonda yayımlanan halka hitabında, Çin'in Tayvan çevresindeki uluslararası hava ve deniz koridorlarının bulunduğu bölgelere füzeler fırlatmasının "sorumsuzca bir eylem" olarak nitelerken "bölgede askeri tehdidin arttığını" vurguladı.
Tayvan lideri, "(Çin'in eylemleri), Tayvan Boğazı'ndaki statükoya zarar veriyor ve egemenliğimizi ihlal ediyor. " ifadesini kullandı.
Tsai, Tayvan'ın Çin'in tehditleri karşısında gerilimi artırmayacağını, ancak egemenliğini savunacağını belirterek, Pekin'e "akıl ve itidalle hareket etme" çağrısı yaptı.
Hükümetin limanlarda ve havaalanlarındaki faaliyetleri sorunsuzca yürütülmesi için gerekli tedbirleri alacağını ifade eden Tsai, Tayvan ordusunun da tatbikat bölgelerinde teyakkuz seviyesini artırdığını kaydetti.
Bu arada, Pelosi'nin ziyareti öncesinde ada çevresindeki askeri hareketliliğini arttıran ABD ordusuna ait harp araçlarının tatbikatların yapıldığı bölgelerde görüldüğü kaydedildi.
ABD donanmasına ait "P-8A Poseidon" tipi deniz devriye uçağı ile "MH-60R" tipi denizaltı savar Seahwak helikopteri Tayvan'ın güneybatısında tespit edildi.
ABD'DEN ÇİN'E "TAYVAN'DA YENİ STATÜKO KABUL ETMEYECEĞİZ" MESAJI
ABD yönetimi, Çin'in Pelosi'nin ziyaretlerinin ardından başlattığı tatbikatları Pekin'in bölgedeki statükoyu değiştirme çabası olduğunu bildirdi.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Departmanı Başkanı John Kirby, yaptığı açıklamada, tatbikatlarını "provokatif eylemler" olarak nitelerken, "Pekin'in prokovatif eylemleri statükoyu değiştirmeye yönelik uzun süredir devam eden çabalarındaki tırmanışı gösteriyor. Yeni bir statükoyu kabul etmeyeceğiz. Yalnızca ABD değil dünyada da bu girişimi reddedecek." dedi.
Kirby, Pelosi'ye eşlik eden bazı donanma unsurlarının, tedbir olarak bölgede kalacağını bildirdi.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin de, Pelosi'nin ziyareti için Tayvan açıklarına gelen Ronald Reagan uçak gemisi ve harp filosuna bölgeden ayrılmama talimatı verdi. Filonun Japonya ve diğer müttefik ülkelerle durumu izleyeceği kaydedildi.
Bölgedeki askeri hareketliliğin artmasının tehlikeli sonuçlar yaratabileceğine dikkat çeken Kirby, "Bu kadar yakın mesafede çok fazla harp aracının bulunması hesap hatalarına ve yanlış hareketlere yol açabilir." değerlendirmesinde bulundu.
BLİNKEN, ÇİN'İN ASKERİ TATBİKATLARINI "ÖNEMLİ BİR TIRMANIŞ" OLARAK NİTELENDİRDİ
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Çin'in Japonya'nın münhasır ekonomik bölgesine (MEB) atılan füzeler de dahil olmak üzere Tayvan'ı hedef alan askeri tatbikatlarının "önemli bir tırmanış" olduğunu belirtti.
Blinken, Kamboçya'nın başkenti Punom Pen'deki bir otelde düzenlenen, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi'nin de yer aldığı Doğu Asya Dışişleri Bakanları Zirvesi toplantısına katıldı.
Toplantı aralarında gazetecilere verdiği demeçte Blinken, "Çin, Tayvan Boğazı ve çevresindeki kışkırtıcı askeri faaliyetlerini artırmak için Sözcü Pelosi'nin (ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi) ziyaretine aşırı tepki göstermeyi ve bunu bahane olarak kullanmayı seçti." dedi.
Blinken, Çin'in Japonya'nın münhasır ekonomik bölgesine atılan füzeler de dahil olmak üzere Tayvan'ı hedef alan askeri tatbikatlarının "önemli bir tırmanış" olduğunu belirterek, "Çin'in yaptığı tehlikeli eylemlerin" ardından ABD'nin Japonya ile "güçlü dayanışma" içinde olduğunu vurguladı.
Öte yandan AP'ye göre, Çin Dışişleri Bakanı Vang toplantının yapıldığı odaya girerken Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov'un omzunu sıvazladı ve el salladı. Lavrov da buna karşılık olarak Vang'a el salladı.
Odaya en son giren Blinken, yaklaşık yarım düzine ötedeki kendi koltuğuna otururken Lavrov ve Vang'a bakmadı.
Blinken, 2-12 Ağustos'ta Kamboçya, Filipinler, Güney Afrika, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruanda'yı ziyaret etmek üzere Asya ve Afrika turuna çıkmıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Blinken'ın Vang ve Lavrov ile bire bir görüşme planı olmadığını belirtmişti. Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin ziyaretini gerekçe göstererek, Ada çevresinde "bir dizi askeri tatbikat" başlatmıştı.
Çin'in fırlattığı güdümlü füzelerin Tayvan yakınlarında Ada'nın kuzey, güney ve doğu bölgelerine düşmüştü.