ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'a gideceği iddiaları günlerdir tansiyonu yükseltiyordu. Dünyanın endişeli bekleyişleri altında geçtiğimiz akşam Pelosi'nin uçağı Tayvan'a iniş yaptı.
Bu ziyaret karşısında Çin'in tepkisi çok sert oldu. Askeri hareketliliğin arttığı bölgede Tayvan'dan Çin'i kızdıracak bir hamle daha geldi. Tayvan lideri Tsai, Tayvan'ın 'tek Çin' olmasını temsil eden Uğurlu Bulutlar Düzeni isimli şeref madalyasını Pelosi'ye verdi.
Pelosi, "Sizi asla yalnız bırakmayacağız" diyerek kısa ama tartışmalı ziyaretin ardından Çarşamba günü Tayvan'dan ayrıldı. Pelosi'nin adaya gelişinden kısa bir süre sonra Çin ordusu, Tayvan yakınlarında hava ve deniz tatbikatları ve füze denemeleri yapacağını açıkladı.
Pekin, adanın çevresindeki 6 bölgede Perşembe ile Pazar günleri arasında dört gün sürecek askeri tatbikat yapacağını da ilan etti. Tayvan şimdiye kadar Çin'e ait 27 savaş uçağının hava sahasına girdiğini açıkladı. Tayvan Savunma Bakanlığı Çarşamba günü onları uyarmak için jetlerini kaldırdığını söyledi.
DENİZ VE HAVADAN ABLUKA
Pelosi'nin bu ziyaretinin yankıları sürerken Çin verdiği sözü tuttu ve bu sabah TSİ 7.00'de harekete geçti. Çin, Tayvan adası çevresinde geniş çaplı askeri deniz ve hava tatbikatlarına başladı.
Komünist Parti güdümündeki Çin medyası tarafından yayınlanan tatbikat haritasında adanın tam anlamıyla çevrelendiği görülüyor.
Pekin yönetimi, 'Büyük Abluka' olarak adlandırılan bu tatbikat boyunca herhangi bir yabancı uçak veya geminin bu gölgeye girmesini istemiyor. Tabikat kapsamında Tayvan Boğazı boyunca topçu atışlarının yapılması da bekleniyor.
İLK GÖRÜNTÜLER GELDİ
Bölgeden gelen ilk görüntülerde Çin ordusunun tatbikat kapsamında harekete geçtiği net bir şekilde görülüyor. Tayvan'ın tatbikatların Birleşmiş Milletler kurallarını ihlal ettiğini ve hava ve deniz ablukası anlamına geldiğini söylemesine rağmen Pekin geri adım atmıyor.
ADINI KOYDULAR: YENİDEN BİRLEŞMENİN PROVASI
Pekin güdümündeki Global Times gazetesi tatbikatları 'yeniden birleşme operasyonlarının' provası olarak nitelendirdi. Çinli askeri uzman Song Zhongping, yaşanan gelişmeler ile ilgili şu değerlendirmede bulundu: 'Gelecekte bir askeri çatışma durumunda, şu anda prova edilmekte olan operasyonel planların doğrudan savaş operasyonlarına çevrilmesi muhtemeldir.'
Tayvan ve Çin, 1949 yılındaki iç savaş sırasında ayrıldı. Ancak Çin ada üzerindeki hak iddiasını hala sürdürüyor. ABD, Tayvan politikasında hassas bir denge üzerinde yürüyor. Bir yandan, sadece Çin hükümetini tanıyan ve diplomatik ilişkilerini Taipei yerine Pekin ile kuran "Tek Çin" politikasına uyuyor. Ada ile Tayvan'ın kendini savunması için silah satmayı da içeren gayri resmi bir ilişki sürdürüyor.
"ÇİN'İN DURUMUNA UYGUN TEPKİ VERİLECEK"
Tayvan Savunma Bakanlığı yaptığı açıklamada "Ordu boğazda ve Tayvan'ın dış adaları yakınındaki durumları yakından izliyor. Ordumuz Çin'in durumuna uygun tepki verecek. Ulusal güvenlik ve egemenliği koruyacak" ifadelerini kullandı. Tayvan kabine sözcüsü ise yaptığı açıklamada "Devlet web siteleri, Cumhurbaşkanlığı, Dışişleri ve Savunma Bakanlığı siber saldırıların hedefi oldu" dedi.
ÇİN DIŞİŞLERİ BAKANI VANG, TAYVAN LİDERİNİ, "ULUSAL DAVAYA İHANET" ETMEKLE SUÇLADI
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'ı ziyareti nedeniyle adadaki hükümetin lideri Tsai Ing-wen'i "ulusal davaya ihanet" etmekle suçladı.
Çin ajansı Xinhua'nın haberine göre, Bakan Vang, ASEAN-Çin Dışişleri Bakanları Toplantısı için gittiği Kamboçya'da, ABD ile Çin arasında gerilime yol açan ziyarete ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
ABD'nin "demokrasi" bahanesiyle Çin'in egemenliğini ihlal eden kötü niyetli eylemler içinde olduğunu ifade eden Vang, "Tsai Ing-wen'in temsil ettiği, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçı güçler, ABD'nin kuyruğuna takılarak büyük (Çin) ulusal davasının haklılığına ihanet ediyor." dedi.
Vang, söz konusu eylemlerin uluslararası mutabakatı bozamayacağını, Tayvan'ın ana karaya dönüşüne yönelik tarihsel eğilimi değiştiremeyeceğini vurgulayarak, "Ateşle oynayanın sonu iyi olmaz. Çin'in egemenliğini ihlal eden cezasını bulacaktır." dedi.
Çin Dışişleri Bakanlığı, Pelosi'nin uçağının önceki gün Tayvan'a inmesinin hemen ardından yaptığı açıklamada, ziyareti kınadığını bildirmiş, Savunma Bakanlığı da ada çevresinde "bir dizi askeri tatbikat" düzenleyeceğini duyurmuştu. Dışişleri Bakanlığı, gece saatlerinde ABD'nin Pekin Büyükelçisi Nicholas Burns'ü çağırarak ziyarete dair rahatsızlığını iletmişti.
"DEMOKRASİNİN KORUNMASI VE SAVUNULMASI" MESAJLARI ÖNE ÇIKMIŞTI
Pelosi'nin ziyaretinde "demokrasinin korunması ve savunulması" mesajları öne çıkmıştı. Temsilciler Meclisi Başkanı, Tayvan lideri ile görüşmesinde, "ABD'nin Tayvan ile dayanışması hayatidir. Tayvan'da ve dünyanın geri kalanında demokrasiyi koruma kararlılığımız değişmemiştir. Ziyaretimiz, ABD'nin Tayvan'a destek sözünü terk etmediğini açıkça göstermiştir." ifadelerini kullanmıştı.
82 yaşındaki Pelosi'nin ilkin nisan ayında yapmayı planladığı ziyaret, Kovid-19'a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.
Pelosi, 25 yıl aradan sonra Ada'yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı oldu. Daha önce 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti.