Rusya, dünyayı dize getiren corona virüs salgınından en çok etkilenen üçüncü ülke konumunda bulunuyor. Bugüne dek 362 binden fazla corona virüs vakası bildiren ülkede ortaya çıkan bir skandal, halkın açıklamaların doğruluğuna inanmasını zorlaştıracak gibi gözüküyor.
Bir bölge valisinin personeline verileri değiştirmeleri yönünde talimat verdiği izlenimi uyandıran bir ses kaydının sızdırılması, Rusya'nın Covid-19 istatistiklerinin güvenilirliği konusunda şüpheye yol açtı.
Pazartesi sabahı anonim sosyal medya kanallarında yayımlanan kayıtta duyulan ses boğuk ve deşifre etmesi zor. Fakat sesi Lipetsk Valisi Igor Artamonov'unkine benzeyen bir adamın "rakamları değiştirmeyi" talep ettiği açıkça duyuluyor.
Kayıttan hangi verilerin kastedildiği anlaşılmasa da konuşan kişi verilerin yayımlanmasının "halkı... (bu) bölge hakkında kötü düşünmeye" iteceğini söylüyor. İki dakika süren konuşmanın içinde yer alan ifadelerse şöyle: "Moskova'yı 72 tane (bu kısım tam anlaşılmıyor) olmadığına ikna etmek için bunu düzeltmemiz lazım", "Bölgeyi riske atmayın", "Kritik bir aşamadayız, birilerinin kellesinin gitmesi gerek" ve "Bana bunu yapamayacağını söyleme. Verileri değiştirmek gerçekten bu kadar zor mu?"
Bir noktada bu sözlerin kimliği belirsiz muhatabı, karşısındakine itiraz ederek verileri değiştirmenin o kadar da kolay olmayacağını söylüyor. Söz konusu kişi, "Bu tek tıkla çözülecek bir iş değil, karmaşık bir şey" diyor.
Birinci konuşmacı bunun üzerine "O halde nasıl yapılacağını öğrenin!" diyor. Karşı taraftansa "Bize bunu zaten öğrettiler" yanıtı geliyor. Rus basınına yaptığı açıklamada Artamonov, ses kaydının gerçekliğini doğruladı fakat taraflı yorumlandığında ısrar etti.
Artamonov görüşmenin rakamları eksik beyan etme teşebbüsü olmadığını söyledi. Aksine görüşmede amaçlanan, mükerrer kaydedilen test rakamlarını düzeltmekti.
Znak gazetesine konuşan Artamonov şunları söyledi: "Verdiğimiz üç hizmet var. Kimi verileri bir yere verir, kimi başka yere (...) Eğer verilere hakim olmazsanız kendinizi rakamların gerçeği tamamen yansıtmadığı bir durumda buluverirsiniz." Son resmi verilere göre Lipetsk bölgesinde Covid-19 teşhisi konmuş bin 696 vakadan sadece 5'i hayatını kaybetti.
Bu yüzde 0,29'luk bir ölüm oranına karşılık geliyor. Başka bir deyişle tıpkı Rusya'nın geri kalanı gibi Lipetsk'teki ölüm oranı da yüzde 6,42 olan mevcut dünya ortalamasının epey altında. Sızdırılmış kayıtların arkasındaki gerçek ne olursa olsun Rusya'nın Covid-19 verileriyle ilgili şüpheler birkaç haftadır devam ediyor.
En azından teşhise dair problemler fiili bir eksik beyan durumu yaratıyor. Bu arada yerel testlerin doğru sonuç verme oranı yüzde 10'u geçmiyor. Rusya corona virüs kaynaklı olduğundan şüphelenilen ölüm vakalarını da bildirmiyor. Ne de olsa Covid-19 tanısı konmamışsa ondan ölmüş de olamazsınız.
Fakat rakamların yanlış bildirildiğine dair kanıtlar da var: Bazı vakalarda koronavirüs kaynaklı ölümler kasıtlı olarak başka hastalıklara bağlanıyor. Mesela Dağıstan'da hastaneler nisan sonundan beri İtalya'nın Lombardiya bölgesindeki krize benzer sahnelerle dolup taşıyor.
Dağıstan genelindeki eczanelerde antibiyotik gibi temel ilaçlar da tükendi fakat sağlık alanında yaşanan yıkıma rağmen daha geçen pazara kadar resmi rakamlar sadece 29 ölümden bahsediyordu.
Buna kıyasla hastanelerdeki doktorlardan biri, The Independent'a yaptığı açıklamada 7 meslektaşının hayatını kaybettiğini söyledi. Rus yetkililer verilerle oynuyor olabilecekleri yönündeki bütün suçlamaları öfkeyle reddetti. Bu ay bir grup parlamenter, can kayıplarının bildirilenden yüksek olduğunu iddia eden makaleleri sebebiyle The Financial Times ve The New York Times'ı savcılığa vermişti.
Ayrıca Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova da görünüşe göre bu kuruluşların ülke içindeki gazetecilik izinlerinin iptal edilebileceği izleniminde bulunmuştu.
Rusya Tüketiciyi Koruma Kurumu Başkanı Anna Popova pazar akşamı devlet televizyonuna verdiği röportajda, ülkesinin koronavirüsle ilgili "her" enfeksiyon ve ölüm vakasını bildirdiğini iddia etti.
Popova, "Rusya dünyada Covid-19 vakalarının hepsinde otopsi yapan tek ülke" dedi ve ekledi: "Hata payı bulunmamaktadır." Worldmeters adlı internet sitesinini verilerine göre, Rusya'da şu anda 362 binden fazla corona virüs vakası bulunuyor. Ülkede corona virüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 3 bin 807 olarak bildirildi. 131 bin 129 kişinin ise corona virüsü yenerek iyileştiği bildirildi.
