ABD merkezli Foreign Policy dergisi, savaş jeti pazarının çok kutuplu bir döneme girdiğini yazarken, Türkiye'nin yürüttüğü 5'inci nesil savaş uçağı programına değindi. "F-35 ve ABD yeni rekabete ayak uydurabilecek mi?" sorusunun yöneltildiği analizde, jet motorlarının devlet başkanlarının görüşmelerinde önemli bir rol oynadığı kaydedildi.
ULUSAL SAVAŞ UÇAKLARI GERİ DÖNÜYOR
Jet motorlarının yüksek profilli savaş uçağı veya tank satışlarıyla karşılaştırıldığında önemsiz gibi görünmesine rağmen, gelişmelerin ulusal savaş uçaklarının geri döndüğüne dair küresel bir eğilime işaret ettiği vurgulandı.
TÜRKİYE YARIŞA KAAN İLE KATILDI
Ortaya çıkan trende ilişkin Türkiye'nin konumundan bahsedilirken, "KAAN savaş uçağı ile katıldılar." denildi. TUSAŞ'a göre KAAN, üstün hava hakimiyetini yeni silahlarla artırılmış havadan havaya muharebe menzili, süpersonik hızda dahili silah yuvalarından hassas ve tam vuruş, yapay zeka ve nöral ağ desteğiyle artırılmış muharebe gücü ile sağlıyor.
Güney Kore'nin, bu trendde KF-21 Boramae ile yer aldığı, Tayvan'ın Ching-Kuo ile geri dönüş yaptığı anımsatıldı. Birleşik Arap Emirlikleri'nin ise kendi uçağını inşa etme hedefini bu yılın başlarında ortaya koyduğu ifade edildi. Suudi Arabistan'ın ise İtalya - İngiltere - Japonya ortaklığındaki savaş jeti programına katılabileceği aktarıldı.
ABD UYUM SAĞLAMAZSA GERİDE KALACAK
Söz konusu analizde, "Washington, diğer ülkelerin jetlerine güç sağlayan sistem ve teknolojilerin satışına öncelik vererek ayak uydurmazsa, ABD küresel savunma pazarında geride kalacak." tespiti yapıldı.
İsrail'in, IAI Lavi programı 1987'de iptal edildikten sonra savaş uçağı üretemediği ve muhtemelen de üretmeyeceği belirtilerek, bunun gerekçesi Tel Aviv'in ABD uçaklarına öncelikli erişime sahip olması gösterildi.
KAAN İÇİN TARİH BELLİ OLDU
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, geçtiğimiz ay düzenlenen dünyanın en büyük savunma sanayisi buluşmalarından olan ve bu alanda önemli bir tanıtım, pazarlama ve iş birliği platformu haline gelen Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı'nda yaptığı açıklamada (IDEF'23) şu anda HÜRJET'in başarılı bir şekilde uçmaya devam ettiğini, milli muharip uçak KAAN'da çalışmaların sürdüğünü ve uçmasının önünde bir engel bulunmadığını, HAVELSAN tarafından yapılan simülatörde pilotların test uçuşlarının devam ettiğini anlattı.
TUSAŞ tarafından gerçekleştirilen çalışmalardan ve şirketin projelerinden bahseden Kotil, kamuoyunda "ATAK-2" olarak bilinen Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri'ne ilginin beklentinin çok üzerinde olduğunu, özellikle Körfez ülkelerinin ATAK-2 ile çok ilgilendiğini söyledi.
Kotil, "1,3 ton patlayıcı taşıyabilmesi, üzerine ağırlık kaldırabilmesi, topunun 30 milimetre olması beklentinin çok üzerinde uluslararası bir ilgi oluşturdu." diye konuştu.
"AKSUNGUR'DA CİDDİ BİR TALEP PATLAMASI VAR"
Temel Kotil, TUSAŞ'ın 10 Tonluk Genel Maksat Helikopteri Projesi'nden bahsetti ve "Bu arada T-129 ATAK helikopteri çok iyi satıyor. Filipinler'e teslimatlar bitmek üzere. Nijerya'ya gönderiyoruz şu anda. İki müşterinin talepleri katlamasını bekliyoruz. ATAK'tan yurt dışında çok satacağız. AKSUNGUR İHA çok iyi gidiyor, çok müşterimiz oldu yurt dışında. Yeni müşteriler de geliyor. AKSUNGUR'da da ciddi bir talep patlaması görüyoruz. ANKA'dan ayda 5 adet yapıyoruz. İnşallah bu sayıyı artıracağız ve AKSUNGUR'u da oraya getireceğiz." dedi.
Kotil, HÜRKUŞ'un satışlarının sürdüğünü gelecek hafta Çad ve Nijer'de törenlerinin yapılacağını hatırlatarak ANKA-3'ün uçması için çalışmaların sürdüğünü anlattı.
HÜRJET'in uçmasının kendilerine sağladığı avantajlardan bahseden Kotil, burada Türk mühendislerin başarılarını anlattı.
"HÜRKUŞ'A BÜYÜK BİR İLGİ VAR, MARKET LİDERİ OLMA ŞANSIMIZ YÜKSEK"
TUSAŞ Genel Müdürü Kotil, ilgili bir soru üzerine şu anda bütün potansiyellerini eğitim uçağını teslim etmeye verdiklerini belirterek,"Çok başarılı proje olacağını düşünüyoruz. Çünkü uçak tasarlanırken olabilen en son malzemeleri kullandık. Motor da 404 motoru, başarılı bir motor. ASELSAN'ın da çok büyük bir katkısı var." şeklinde konuştu.
Kuzeyden güneye tüm Afrika ülkelerinin hava kuvvetlerini güçlendirmeye, bazı ülkelerin de kurmaya çalıştığını anlatan Kotil, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bu kurmaya ve güçlendirmeye çalışanlar için HÜRKUŞ hem eğitim uçağı olarak hem de hafif saldırı uçağı olarak çok büyük bir alternatif. Dolayısıyla HÜRKUŞ'a büyük bir ilgi var. HÜRKUŞ, alternatiflerinden daha hafif. Yeni versiyonumuz daha da hafif. Motoru güçlü, 1.600 beygir motor var onda. Dolayısıyla aslında orada market lideri olma şansımız çok yüksek. Çünkü çok yeni bir platform, çok iyi ekipmanlar seçilmiş ve yıllardan beri de elimizle yoğurduğumuz bir uçak bu. Afrika gibi ülkelerin, Latin Amerika dahil, hava kuvvetleri kurmaya başlayanlar, hepsinde bir hava kuvveti tam anlamıyla yok, çok ülkenin ihtiyacını görecek."
"TUSAŞ'IN CİROSUNUN BU YIL 2 MİLYAR DOLARI AŞMASI BEKLENİYOR"
Kotil, TUSAŞ'ın ihracatına ilişkin soru üzerine, şu cevabı verdi:
"Bizim için ihracat olmazsa olmaz olan bir şey. Ürünlerimiz zaten satar halde olduğu için üretime yüklenerek gidiyoruz. Hem Airbus hem de Boeing'den çok yüksek talep var. Biz uçaklar için yarı gövde sectionlar yapıyoruz. 'Onları katlayın, iki üç kat artırın' şeklinde talep var. TUSAŞ olarak biz aşağı yukarı 2 milyar dolarlık yatırım yaptık son 7 yılda tesislere. Bunlar yetmiyor. Bir talep patlaması var. TUSAŞ'ın önceliği talep edilen üretim oranlarını yakalamak. Türkiye şu anda yetiştiremiyor. Yurt içinden gelen talebin 5 katı yurt dışından talep var.
AKSA, AKSUNGUR, HÜRKUŞ satıyor bugün. Bunu takip edecek ürünümüz GÖKBEY. Onu da birçok yerde pazarladık. Haberleşme ve gözetleme uydumuz aynı paralelde gidiyor. 2025'ten sonra HÜRJET de bu sisteme dahil olacak. ATAK-2 hemen onun arkasından gelecek. Biz bu yıl 2 milyar dolardan daha fazla ciro hedefliyoruz. 2028 hedefimiz 10 milyar dolara ulaşmak."
Kotil, TUSAŞ'ın GÖKBEY helikopterinin ne zaman sivil satışa açılacağı şeklindeki soruya karşılık, bu konuda çalışmalarının sürdüğünü, sertifikasyon için 1-2 yıla ihtiyaçlarının olacağını anlattı.
Airbus ve Boeing'e uçak parçası satışından 500 milyon dolar gelir elde ettiklerini kaydeden Kotil, bu rakamın kısa sürede 1 milyar dolara çıkmasını beklediklerini ve sonrası için 2 milyar doları hedeflediklerini bildirdi.
"HÜRJET'TE MOTOR GELMEZSE BİZ YAPARIZ"
TUSAŞ Genel Müdürü Kotil, bir gazetecinin, HÜRJET'in motorunun ABD'den alındığını, ülkeler arasında yaşanabilecek bir olumsuzluk halinde bu motorların gelmeyebileceği şeklinde yorumu üzerine Kotil, "Alamazsak yaparız ancak bu bizi 2-3 yıl geri atar. Bütün mevzu bu. Bizim siparişlerimiz hacimli. Problem çıkarsa önümüzü görürüz. Türkiye motor konusunda çok ciddi adımlar atıyor. Fakat motor uçak kadar çabuk olmuyor. Çünkü özellikle sıcak bölgenin çok iyi çalışılması gerekiyor." cevabını verdi.
Şirketin çalıştırdığı mühendis sayısına ilişkin bir soru üzerine Kotil, personel açıklarının kalmadığını, mühendis sayısında 6 bini geçtiklerini, personel sayısının ise 15 bine ulaştığını söyledi.
Kotil, T129 ATAK Helikopteri'ne Körfez'deki ilgiye ilişkin soruya cevaben, "T129 çok iyi bir ATAK helikopteri. Talep çok yüksek. Henüz imza atamadık. İnşallah ondan çok satarız, Körfez de dahil buna." diye konuştu.
Milli muharip uçak KAAN'da kullanılacak motora ilişkin soru üzerine Kotil, "Planımız 2028'de KAAN'ı Türk motoruyla uçurmak. Bunun için çalışmalarımız sürüyor. Tabii ki sertifikasyon için 1-2 yıla tekrar ihtiyacımız olur. Ancak 2030'larda Türk motoru olacak. Şu anda F110 motoru ile uçuyoruz." şeklinde konuştu.
Türkiye'nin Milli Muharip Uçağı KAAN, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) Kahramankazan merkez yerleşkesinde 1 Mayıs 2023'te bir kez daha vitrine çıkmıştı. Başkan Erdoğan'ın katılımıyla düzenlenen "İstikbalin Yüzyılı Tanıtım Programı"nda ismi açıklanan KAAN ile HÜRJET, ATAK-2 ve ANKA-3 gövde gösterisi gerçekleştirmişti.
TÜRKİYE 5. NESİL SAVAŞ UÇAĞI ÜRETEN 5 ÜLKEDEN BİRİSİ OLACAK
Program kapsamında HÜRJET ile taksi yapan "Milli Muharip Uçak"ın üzerinde KAAN yazdığı görüldü. KAAN ile Türkiye, bu seviyede (5. Nesil) uçak üretebilen 5 ülkeden biri olacak.
KAAN, insansız hava araçları, havadan ihbar, kontrol gibi platformlar ve tedarik edilmesi planlanan diğer unsurlarla ortak çalışabilecek.
Yeni nesil silahlarla havadan havaya muharebe, süpersonik hızda dahili silah yuvalarından hassas vuruş gerçekleştirebilecek KAAN, yapay zeka ve nöral ağ desteğiyle artırılmış muharebe gücü sağlayacak.
KAAN programı kapsamında Yıldırım Test Tesisi, Radar Kesit Alanı Test Tesisi, Rüzgar Tüneli Tesisi gibi dünyanın sayılı büyüklükteki test merkezlerinin ülkeye kazandırılması sağlanıyor. Bu sayede test verilerinin işleme kabiliyetlerinin artırılmasının da önü açılmış olacak.
MİLLİ MUHARİP UÇAK ÖZELLİKLERİ
MMU üstün hava hâkimiyetini:
Yeni Silahlarla Arttırılmış Havadan Havaya Muharebe Menzili
Yüksek/Süpersonik Hızda Dahili Silah Yuvalarından Hassas ve Tam Vuruş
Yapay Zekâ ve Nöral Ağ Desteğiyle Arttırılmış Muharebe Gücü ile sağlamaktadır.
ANKA 3 TEKNİK ÖZELLİKLERİ
İrtifa 40.000 ft
Azami Hız 0.7 Mach
Faydalı Yük 1200 kg
Uçuş Süresi 10 saat
YETENEKLERİ
- Keşif, gözetleme ve istihbarat
- Farklı hava-yer mühimmatları ile taarruz
- Hava-hava mühimmatları ile düşman helikopter, pervaneli uçak, İHA'larına angaje olarak av taraması
• Düşman RF yayımı yapan radar ve hava savunma sistemlerini etkisiz hale getirme
• Hava ve karada dost kuvvetlere himaye
• Sinyal ve haberleşme istihbarat
• Elektronik harp
• Diğer dost
Türk Hava Kuvvetlerinin zirvesini temsil eden bu projelerin gerçek isimleri belli oldu. Başkan Erdoğan, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii Kahramankazan Merkez Yerleşkesi'nde düzenlenen programda önemli açıklamalarda bulundu.
KAAN İSMİ ANLAMI NEDİR?
Kaan erkeklere verilen doğum adı ve soyadıdır. Aslı Türk halklarına dayanan Kaan ismi, "yönetici" ya da "Kralların Kralı" (Khagan) anlamına gelmektedir.
Kaan, vasıflı, hükümdar ya da unvan sahibi anlamlarına gelir. Aynı zamanda Kaan ismi Eski Türk Devletlerinde hükümdarlara verilen bir unvandır. TDK sözlük anlamı da hanların hanı, hükümdar anlamlarına gelir.
Başkan Erdoğan şunları kaydetti:
"Artık karada, denizde ve denizaltında, havada, uzayda her alanda varız. Gazi Mustafa Kemal'in 'İstikbal göklerdedir' diyerek işaret ettiği istikbalin sembolü olan neticelere bugün ulaştık. Onun için bugün 'İstikbal' diyoruz."
Erdoğan, "Milletimizin canına kasteden DEAŞ'ından PKK, PYD, YPG'sine kadar eli kanlı terör örgütlerinin hiçbirine nefes aldırmıyoruz, aldırmayacağız." dedi.
Başkan Erdoğan, şöyle devam etti:
"Önümüzdeki dönemde de istihbarat teşkilatımız, Silahlı Kuvvetlerimiz, polisimiz, jandarmamızla terör örgütlerinin inlerini başlarına geçirmeyi sürdüreceğiz."
Erdoğan, "Milli muharip uçağımızın ismi KAAN'dır. İsim babası da Devlet Bey'dir." ifadelerini kullandı.
Erdoğan, şunları söyledi:
"Çok yakında Hürjet, Hava Kuvvetlerimiz envanterine katılacak. Hürjet'i, TCG Anadolu Gemimize de konuşlandıracağız. Hürjet, kendi silahlarımız ve kendi radarlarımızla donatılarak kısmen F-16'larımızın da yerine geçilebilecek."
Bu uçağı, ülkemizin mühendisleri yapacak, ülkemizin pilotları uçuracak." dedi.
Erdoğan, "Dünyada bu sınıfta helikopter üretebilen üç ülkeden biri haline geldik." diye konuştu.
Başkan Erdoğan, "Birkaç yıl içinde tüm testlerini tamamlayıp, üstün performansıyla KAAN'ı Hava Kuvvetlerimize teslim edeceğiz." ifadelerini kullandı.