Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılması ile biten Soğuk Savaş'tan bu yana en büyük krizlerden biriyle karşı karşıya olan NATO liderleri, İspanya'nın başkenti Madrid'de bir araya geldi. Tarihi zirvenin direkt sonuçlarından biri de ABD ile Türkiye arasındaki somut yakınlaşma oldu.
Türkiye'nin Finlandiya ve İsveç'e karşı veto kartını masadan çekmesi sonrası Beyaz Saray yönetimi Türkiye'ye F-16 satışının desteklendiği açıkladı.
Başkan Erdoğan ve ABD Başkan Biden'ın görüşmesinde de liderler birbirlerine teşekkür etti.
İLİŞKİLERİ DÜZELTME FIRSATI
Financial Times gazetesine konuşan uzmanlar ve diplomatlar, Ukrayna savaşının Batılı ülkelere Türkiye ile sıkıntılı ilişkileri düzeltme fırsatı yarattığının altını çiziyor.
ABD kara kuvvetlerinin Avrupa komutasını yürütmüş emekli bir korgeneral olan Ben Hodges, gazeteye yeni durumu değerlendirirken şu ifadeleri kullanıyor:
"Yalnızca bu zirvenin değil, tüm bu krizin sonuçlarından biri de, ABD'nin Karadeniz'e artık stratejik bir gözle bakmak zorunda kalması oldu. Bu da Türkiye ile ilişkileri düzeltmeyi içeriyor."
BEYAZ SARAY'DAN FLAŞ AÇIKLAMA
Beyaz Saray, ABD Başkanı Joe Biden'ın Başkan Recep Tayyip Erdoğan ile bugünkü görüşmesinde Finlandiya ve İsveç ile imzalanan üçlü muhtıradan duyduğu memnuniyeti dile getirdiğini ve iki ülke arasındaki yapıcı ilişkilerin sürmesini arzuladığını bildirdiğini aktardı.
Beyaz Saray'dan yapılan yazılı açıklamada Başkan Erdoğan ve Biden'ın Madrid'deki NATO Zirvesi kapsamında ikili bir görüşme gerçekleştirdiği belirtildi.
Açıklamada, "Başkan Biden, Türkiye'nin Finlandiya ve İsveç ile üçlü muhtıra imzalayarak, bu ülkelerin NATO'ya katılımına davetin önünü açmasını memnuniyetle karşıladı." ifadesine yer verildi.
Başkan Erdoğan ve Biden'ın Ukrayna'ya desteği de ele aldığına işaret edilen açıklamada, Ukrayna tahılının ihracatının önündeki Rus engelinin aşılmasının önemine de değinildiği aktarıldı.
Açıklamada, "Liderler, Ege ve Suriye'de istikrarın korunması konusunu da ele alındı. Biden, yapıcı ikili ilişkilerin korunması arzusunu bir kez daha dile getirdi ve iki lider hükümetleri arasında yakın iletişimin sürdürülmesine vurgu yaptı." ifadeleri kullanıldı.
ABD'li Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham de F-16'lar konusunda Biden yönetimine destek ifade eden bir paylaşım yaptı.
Graham, "NATO müttefikimiz Türkiye'ye F-16 satışı konusunda Biden yönetiminin kararını destekliyorum. Türkiye ile görüş ayrılıklarımız olsa da, onlar bir NATO müttefiki ve sıkıntılı bir coğrafyada askeri kapasitelerinin artırılması Amerika'nın ulusal güvenlik çıkarlarına uygun" dedi.
Türkiye geçen 2021 Kasım ayında ABD'den 40 adet yeni F-16 ve mevcut F-16'lar için de 80 adet modernizasyon kiti almak için başvuruda bulunmuştu.
Mart ayında ABD Dışişleri Bakanlığı, Kongre üyelerine bir mektup yazarak bu satışa onay verilmesinin ABD'nin çıkarına olacağını vurgulamıştı.
MADRİD'DE HAVA NASIL DEĞİŞTİ?
Bu konudaki en somut adım, Madrid'deki NATO zirvesinde geldi. ABD Savunma Bakan Yardımcısı Celeste Türkiye'ye F-16 satışını desteklediklerini açıkladı ve "ABD Türkiye'nin savaş uçağı filosunu modernize etmesini destekliyor. Çünkü bu NATO'nun güvenliğine ve böylece Amerikan güvenliğine katkı sağlayacaktır." dedi.
Wallander'ın açıklaması Türkiye'nin, Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılımına onay vermesinden sonra geldi.
Bu görüşmelerde Türkiye'nin ABD'den F-16 alımının da pazarlığın bir parçası haline geldiği iddia edilmiş, AFP'ye konuşan üst düzey bir ABD yetkilisi ise "ABD Türkiye'ye hiçbir şey teklif etmedi, Türkiye de ABD'den hiçbir şey talep etmedi" demişti.
Türkiye'nin ortaklaşa üretmeyi planladığı F-35 projesinden, Rus yapımı S-400 hava savunma sistemi alması nedeniyle çıkarılması, Ankara'yı hava savunmasında yeni arayışlara yönlendirmişti.