İngiltere'de halk sandık başına gitti.
Sandık çıkış anketine göre, İşçi Partisi genel seçimlerde Avam Kamarası'na 410 milletvekili sokarak çoğunluğu elde etti. 1945 yılından bu yana ilk kez temmuz ayında düzenlenen genel seçimde sandıklar yerel saatle 07:00'da (TSİ 09:00) açıldı ve 22:00'da (TSİ 00:00) kapandı.
İŞÇİ PARTİSİ TEK BAŞINA İKTİDAR OLDU
İNGİLTERE DEĞİŞİM DEDİ
İngiltere genel seçimlerde "değişim" dedi. Sandık çıkış anketleri, İşçi Partisi'nin Avam Kamarası'nda çoğunluğu kazandı. Keir Starmer'ın ülkenin yeni başbakanı oldu.
SUNAK'IN PARTİSİNİN SANDALYE SAYISI DÜŞTÜ
Bir önceki seçimde 365 milletvekili çıkaran iktidardaki Muhafazakar Parti'nin sandalye sayısı 131'e düştü.
Aşırı sağcı Reform UK Partisi 13, Liberal Demokrat Parti 61, İskoçya Ulusal Partisi 10, Yeşiller Partisi 2 sandalye kazandı.
İşçi Partisi bir önceki seçimde 202 olan sandalye sayısını 410'a, Liberal Demokrat Parti ise 11 olan sandalye sayısını 61'e çıkarırken İskoçya Ulusal Partisinin ise 48 olan sandalye sayısı 10'a düştü.
Reform UK Partisi ise ilk kez girdiği seçimlerden 13 sandalye ile çıktı. Partinin lideri Nigel Farage'ın, daha önce 7 kere girdiği seçimlerin ardından ilk kez milletvekili olarak meclise girmesi bekleniyor.
Savunma Bakanı Grant Shapps, Adalet Bakanı Alex Chalk, Maliye Bakanı Jeremy Hunt ve Dijital, Kültür, Medya ve Spor Bakanı Lucy Frazer, Ulaştırma Bakanı Mark Harper, Eğitim Bakanı Gillian Keegan, Çalışma ve Emeklilikten Sorumlu Devlet Bakanı Mel Stride ve Gaziler Bakanı Johnny Mercer'in koltuklarını kaybedeceği tahmin ediliyor.
50 MİLYON SEÇMEN OY KULLANDI
Yaklaşık 50 milyon seçmenin bulunduğu ülkede vatandaşlar, dün, Avam Kamarası'nın yeni milletvekillerini belirlemek için düzenlenen genel seçimde sandığa gitmişti.
SUNAK YENİLGİYİ KABUL ETTİ
Rishi Sunak, sabah saat 04.40 civarında, "İşçi Partisi bu genel seçimi kazandı ve ben de kendisini tebrik etmek için Keir Starmer'ı aradım" diyerek seçim yenilgisini kabul etti.
Keir ise Londra'nın merkezinde düzenlenen bir mitingde zaferini ilan etti.
Kampanya sürecinde çalışan ve sandığa giderek oy veren İngilizlere teşekkür eden Starmer, İşçi Partisi Genel Başkanlığı görevini yürüttüğü 4 yılı aşkın süredeki çalışmaların meyvesini bu seçimlerde aldıklarını belirterek, "Ülkemize hizmet etmeye, İngiltere'yi inşa etmeye hazırız." ifadesini kullandı.
Starmer, elde ettiği sonuçlarla 14 yıllık Muhafazakar Parti iktidarını devirmesine ilişkin, "Bu harika ulusun omuzlarındaki yük kalktı." değerlendirmesinde bulundu.
SUNAK'TAN VEDA AÇIKLAMASI
Sunak, Başbakanlık Ofisi 10 Numara'nın bulunduğu Downing Sokağı'nda, dünkü seçimlerin ardından veda açıklaması yaptı.
Kral Charles'la görüşmesi öncesi yaptığı konuşmada Sunak, "Ülkeye özür dilediğimi söylemek istiyorum. Bu göreve her şeyimi verdim ancak siz, İngiltere hükümetinin değişmesi yönünde net bir mesaj verdiniz. En önemli yargı, sizin yaptığınız yargıdır." dedi.
"Kızgınlığınızı ve üzüntünüzü duydum ve bu kaybın tüm sorumluluğunu alıyorum." diyen Sunak, Muhafazakar Parti adayları ve çalışanlarından da çabaları sonuçsuz kaldığı için özür diledi.
Birçok milletvekili adayının Meclis'e girememesinden duyduğu üzüntüyü de paylaşan Sunak, "Bu sonuçların ardından Muhafazakar Parti liderliğinden de istifa ediyorum." diye konuştu.
İSTİFASINI SUNDU
Rishi Sunak Kral Charles'a istifasını sundu.
Buckingham Sarayı'ndan yapılan açıklamaya göre, Sunak'ın ardından Kral Charles, Starmer ile bir araya geldi. Starmer'a hükümeti kurma görevi verildi.
Görüşmede Starmer'ın eşi Victoria Starmer ile Kral Charles'ın özel danışmanı Clive Alderton da yer aldı.
Böylece İngiltere'nin yeni Başbakanı İşçi Partisi Lideri Keir Starmer oldu.
Öte yandan YouTube fenomeni Niko Omilana, bir kağıda yazdığı kaybeden anlabına gelen L harfi ile Sunak ile dalga geçti.
İŞÇİ PARTİSİ İKTİDAR OLSA DA TONY BLAIR'İ GEÇEMEDİ
İşçi Partisi'nin ezici bir zafer elde etmiş olması muhtemel olsa da, 170 kişilik nihai çoğunluğun, Tony Blair'in 1997'de elde ettiği çoğunluktan dokuz oy daha düşük kalması muhtemel.
Muhafazakar Parti'nin hem oy oranı hem de sandalye sayısı partinin tarihindeki en düşük seviye olabilir.
Partinin nihai sandalye sayısı, 13 sandalye kazanması beklenen Reform UK'ye yönelik artan destekten etkilenmiş olabilir ancak nihai sayım oldukça belirsiz. Liberal Demokratlar, özellikle 2015'e kadar kazandıkları Muhafazakarların ardından ikinci sırada yer aldıkları koltuklarda oldukça iyi performans gösterdiler.
SNP'nin (İskoç Ulusal Partisi) performansı anketlerin öngördüğünden daha kötü görünüyor; SNP, sadece 10 sandalye kazanabildi.
İşte sandık çıkış anketinin tam sonuçları:
İşçi Partisi: 410
Muhafazakarlar: 131
Liberal Demokratlar: 61
Reform UK: 13
SNP: 10
Ekose Cymru: 4
Yeşil Parti: 2
Diğer: 19
MUHAFAZAKARLARI DEVİREN 4. İŞÇİ PARTİSİ LİDERİ
Popülist sağın yükselişiyle nasıl mücadele edileceğine dair bir strateji geliştirmek zorunda kalacak olan Starmer hükümeti için bu durum büyük bir zorluk teşkil edecek. Popülist sağ, Avrupa'nın her yerinde görülen bir eğilim.
Starmer, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Muhafazakarları deviren dördüncü İşçi Partisi lideri ve 14 yıldır ilk İşçi Partisi başbakanı olacak. Rachel Reeves, yeni bir İşçi Partisi hükümetinde İngiltere'nin ilk kadın şansölyesi olacak.
İŞÇİ PARTİSİ NE VAAT ETMİŞTİ?
Dış politika uzmanı Dr. Selin Nasi'nin YetkinReport'ta kaleme aldığı "İngiltere İşçi Partisi iktidarına hazırlanıyor" başlıklı yazısında, İşçi Partisi'nin vaatleri şöyle anlatıldı:
"İşçi Partisi ilk etapta özel okul ücretlerinde KDV artışı, kısmi varlık vergisi ve verasete ilişkin düzenlemeler getirerek kaynak yaratmayı öngörüyor. NHS çalışanlarının maaşlarına zam, akşam ve hafta sonu koyulacak ek vardiyalarla bekleme sürelerini kısaltmayı hedefliyor. Kampanyanın en ilgi çekici detaylarından biri de İngiltere'de yatırım yapmayı kolaylaştıracak, karar alma süresini kısaltacak mevzuat değişikliği vaadi."
AVRUPA İLE İLİŞKİLER
İşçi Partisi'nin dış politikada daha pragmatik bir yaklaşım benimsediğini aktaran Selin Nasi, İngiltere'nin yeniden Avrupa Birliği'ne (AB) girmek gibi bir niyeti olmadığını ancak Avrupa ile yakın ilişkiler kuracağı görüşünde.
''ÜLKEYİ PARTİDEN ÖNCE KONUMLANDIRDI''
Starmer, kendisine oy verenlere teşekkür ederek "Bu seçimde İşçi Partisi için kampanya yürüten, bize oy veren ve değişen İşçi Partisi'ne güvenen herkese teşekkür ederim.'' dedi.
İşçi Partisi'nin ulusal kampanya koordinatörü Pat McFadden ise "Keir Starmer'ın İşçi Partisi'ndeki dönüşümü dikkat çekiciydi. Ülkeyi partiden önce konumlandırdı ve İşçi Partisi'ni kendine odaklanmış bir partiden İngiliz halkının hizmetinde olan bir partiye dönüştürdü. Değişmiş bir İşçi Partisi olarak kampanya yürüttük, Britanya'yı değiştirmeye hazırız. Kampanya boyunca iddia edilen her ne olursa olsun, İşçi Partisi sonuç hakkında hiçbir varsayımda bulunmadı ve değişim mesajımızı ülke çapındaki insanlara ulaştırmak için yorulmadan çalıştı. Britanya'nın geleceği bu seçimde oy pusulasındaydı. Ve eğer bu gece başarılı olursak, İşçi Partisi değişim için ilk adımlarımızı atmak üzere hemen işe koyulacaktır."
ŞİMDİYE KADARKİ EN KÖTÜ PERFORMANS
Çıkış anketleri ayrıca Muhafazakarların felaket bir hezimet yaşadığını, şimdiye kadarki en kötü performanslarını sergilediklerini ve 2019'da Boris Johnson yönetiminde ilk kez kazandıkları onlarca sandalyeyi kaybettiklerini gösteriyor.
Seçmenler, Johnson döneminde yaşanan skandallar, Liz Truss'ın yol açtığı mali kriz ve Sunak'ın ülkeyi düzeltme sözlerini yerine getirememesi nedeniyle partiyi cezalandırmış görünüyor. Bu yenildi aynı zamanda Sunak'ın kumar skandalı ve D-Day töreninden erken ayrılmasıyla gölgelenen zayıf Muhafazakar kampanyasının ardından geldi.
SUNAK ERKEN SEÇİM KARARI ALMIŞTI
İngiltere Başbakanı ve 2010'dan yana iktidarda olan Muhafazakar Parti'nin lideri Rishi Sunak, 22 Mayıs'ta erken seçim kararı aldığını duyurmuştu.
SÜREÇ NASIL İLERLİYOR?
İngiltere Avam Kamarası'nda 650 milletvekili veya parlamento üyesi var. Bunların her biri ülkenin bir yerindeki bireysel bir seçim bölgesini temsil ediyor.
BBC'nin son tahminine göre İşçi Partisi 410, Muhafazakarlar 144 ve merkezci Liberal Demokratlar 58 sandalyeye sahip olacak.
Bu arada, Brexit Partisi'nin halefi olan Reform Partisi'nin sandalye sayısı başlangıçta öngörülen 13'ten dörde düşürüldü.
İşçi Partisi'nin Avam Kamarası'nda 170 sandalyelik çoğunluk elde edeceği yönündeki son tahmin çok büyük bir rakam olsa da, bu yine de Tony Blair yönetimindeki partinin 1997 seçimlerinde elde ettiği 179 sandalyelik çoğunluğa ulaşamayacak.
BİR GÜN İÇİNDE YENİ BİR BAŞBAKAN SEÇİLECEK
İngiliz siyaseti hızlı ilerliyor; seçim sonuçları ile yeni başbakanın göreve başlaması arasında çok az zaman geçiyor.
Rishi Sunak, 24 saat içinde İngiltere'nin başbakanlık ofisi olan 10 Downing Sokağı'ndan tahliye edilecek ve Sir Keir Starmer da hemen ardından göreve başlayacak.
Ancak bir süreç var. Sunak istifasını Kral'a sunacak ve Sir Keir, normalde Buckingham Sarayı'nda gerçekleşen bir toplantıda yeni hükümeti kurmak üzere hükümdar tarafından resmen davet edilecek.
KEİR STARMER KİMDİR?
Sir Keir, mesleki hayatına 1990'lı yıllarda avukat olarak başladı ve 2008 yılında İngiltere ve Galler'deki en kıdemli ceza savcısı olan kamu savcılığı direktörlüğüne atandı.
İlk olarak 2015 yılında Kuzey Londra'daki Holborn ve St Pancras seçim bölgesinden seçildi ve partinin 2019'daki başarısız genel seçimlerinin ardından İşçi Partisi'nin liderliğini devraldı ve Jeremy Corbyn'in sol görüşlü liderliğinden sonra "yeni bir dönem" başlatma sözü verdi.
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak BBC'ye yaptığı açıklamada seçimi kazanmaktan kesinlikle vazgeçmediğini söylerken uzmanlar ise aynı yere iki kez yıldırım düşme ihtimalinin Rishi Sunak'ın ikinci kez başbakan seçilmesinden daha yüksek olduğunu söylüyordu.
Adayların çoğu bir siyasi partiyi temsil etse de bazıları bağımsız olarak yarışıyor. Bu seçimde bağımsız adaylardan biri de, yine Londra'da Islington North seçim bölgesinde yarışan İşçi Partisi'nin eski lideri Jeremy Corbyn. İngiltere'de daha önce son genel seçim 12 Aralık 2019'da yapılmıştı. Seçimi o dönem liderliğini Boris Johnson'ın yaptığı Muhafazakar Parti kazanmış, parti oyların yüzde 43,6'sını alarak 365 milletvekili çıkarmıştı.