Kuzey Akım'daki sızıntıda Ukrayna parmağı mı var?
Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş sonrası AB ve ABD Rusya'ya yaptırım üstüne yaptırım uygularken Rusya enerji kozunu kullanarak Avrupa'ya akan gaz vanalarını kıstı.
KUZEY AKIM'DAKİ SIZINTILAR
Geçtiğimiz Eylül ayında ise flaş bir gelişme yaşandı. Baltık Denizi'nde, Rus gazını Avrupa'ya taşıyan Kuzey Akım-1 ve 2 doğal gaz boru hatlarında sızıntı yaşandı.
Hatlarda peş peşe sızıntı bölgeleri tespit edilirken, Rusya ve ABD arka arkaya birbirini "sabotaj" iddiasıyla suçladı ancak 2022 Eylül ayında yaşanan olayın üzerinden yaklaşık 6 ay geçtikten sonra bomba bir gelişme yaşandı.
ABD İSTİHBARATI SUÇU UKRAYNA'YA YIKTI
ABD basını yetkililer tarafından incelenen bir istihbarata göre Kuzey Akım boru hatlarına yönelik sabotajların Ukrayna yanlısı bir grup tarafından düzenlenmiş olduğunu yazdı.
New York Times'ın haberinde Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ya da yakın çalışma arkadaşlarının olaya direkt karıştığına ya da faillerin Ukrayna hükümetinin emriyle hareket ettiğine dair herhangi bir belirti bulunmadığına ise vurgu yapıldı.
New York Times gazetesinin adı açıklanmayan ABD hükümet yetkililerine dayandırdığı habere göre istihbarat raporları, Kuzey Akım boru hatlarına yönelik sabotajların Ukrayna yanlısı bir grup tarafından düzenlendiğine işaret ediyor.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve hükümetinin sabotajlarda müdahalelerinin olduğuna dair bir kanıt olmadığını söyleyen yetkililer, olaya müdahil olan grup, bağlantıları veya azmettiricileri hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadıklarını belirtti.
ABD'li yetkililer, istihbarat raporlarının kaynak ve detayları hakkında bilgi vermezken, sabotajcıların, Ukrayna veya Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin karşıtı Rus uyruklu olabileceğini aktardı.
Kuzey Akım boru hatlarına yönelik sabotajlarda kullanılan patlayıcıların, askeri bağlantısı olmayan profesyonel dalgıçlar tarafından yerleştirildiğini kaydeden yetkililer, bu kişilerin özel askeri eğitim almış olabileceği ihtimali üzerinde duruyor.
Yetkililer, diplomatik hassasiyetler ve raporların gizliliği konusuna vurgu yaparken, istihbarat raporlarındaki bilgilerin, Ukrayna'ya destek veren koalisyon ülkeleri üzerinde bir derin etki oluşturabileceği görüşünde.
Ukrayna'nın olayla direk veya dolaylı olarak ilişkilendirilmesi, başta Almanya olmak üzere birçok Avrupa ülkesiyle ilişkilerinde gerginliğe yol açabileceği belirtiliyor.
Öte yandan, istihbarat raporlarının güvenilirliğini eleştiren Rus yetkililer, boru hatlarına yönelik sabotajların araştırılmasında bilinçli olarak devre dışı bırakıldıklarını ileri sürüyor.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov raporlara ilişkin Sputnik'e yaptığı açıklamada, "Bu açıkçası medyada dezenformasyonun koordineli olarak yayılmasıdır." ifadesini kullandı.
UKRAYNA'DAN YANIT
Ukrayna tarafı da saldırılara ilişkin herhangi bir bağlantısını reddederek sabotajların kimler tarafından düzenlendiğine dair bilgi sahibi olmadığını iddia etti.
Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Danışmanı Mihail Podolyak, sosyal medyada hesabından yaptığı paylaşımda, Ukrayna'nın Baltık denizindeki olayla bir ilgisinin olmadığını belirterek, raporlarda konu olun Ukrayna yanlısı sabotajcı grupla ilgili bilgi sahibi olmadıklarını duyurdu.
BİR AÇIKLAMA DA RUSYA'DAN
Rusya'nın Washington Büyükelçiliği'nde görevli Bakan Danışmanı Andrey Ledenev, medyada yer alan 'Ukrayna yanlısı bir grubun Kuzey Akım doğal gaz boru hatlarını sabote ettiği' konusundaki makaleyi değerlendirdi.
Ledenev bahsi geçen makalenin hızlı bir şekilde dünya basınına yansıdığına dikkat çekerek "İsimsiz 'sızıntıları', bu korkunç suçu samimi bir şekilde aydınlatmaya çalışanların kafasını karıştırmaya yönelik bir girişimden başka bir şey olarak görmüyoruz" dedi.
'KAFA KARIŞTIRMAYA YÖNELİK'
Rusya'nın Washington Büyükelçiliği'nde görevli Bakan Danışmanı Andrey Ledenev, büyükelçiliğin resmi Telegram kanalından çıkan habere dair açıklamada bulundu. Ledenev, makalenin hızlıca dünya basınına yansımasını manidar bulup "Kelimenin tam anlamıyla bir anda medyanın her yerindeydi" ifadelerini kullandı. Ledenev ilgili makaleyle ilgili şu değerlendirmeyi yaptı;
"ABD istihbaratının vardığı sonuçların 'tarafsızlığına' inancımız yok. İsimsiz 'sızıntıları', bu korkunç suçu samimi bir şekilde aydınlatmaya çalışanların kafasını karıştırmaya yönelik bir girişimden başka bir şey olarak görmüyoruz. Suçu, Baltık Denizi'ndeki saldırıların emrini veren ve koordine eden devlet adamlarından bazı soyut bireylere kaydırma (amaçlı). Sonunda adaletin yerini bulacağına inanıyoruz. Bunun gerçekleşmesi için hiçbir çabadan kaçınmayacağız."
New York Times gibi Washington Post da konuyu manşetine taşıdı.
Diplomatik bilgilere dayandırılan haberde, "Washington ve Avrupa'daki yetkililerle paylaşılan bilgi, konuyu yakından tanımak koşuluyla konuşan yetkililere göre, belki de Kiev'in doğrudan bilgisi olmadan hareket eden Ukrayna yanlısı bir grubun saldırıyı gerçekleştirmiş olabileceğini gösteriyor." ifadelerine yer verildi.
"PATLAMADAN ÖNCE KONUŞMALAR VAR"
Haberde görüşlerine yer verilen üst düzey bir Batılı güvenlik yetkilisi, bombalama olayını soruşturan hükümetlerin, Ukrayna yanlısı kişi veya kuruluşların patlamadan önce Kuzey Akım boru hatlarına bir saldırı gerçekleştirme olasılığını tartıştıklarına dair kanıtlar ortaya çıkardığını söyledi. Yetkili, böyle bir operasyonun tartışıldığına veya düşünüldüğüne dair "sinyallere" göndermede bulundu.
Bu iletişimlerin saldırıdan sonra Batılı istihbarat teşkilatlarının ipuçları için verileri araştırmaya başlamasıyla keşfedildiği belirtildi.
Ayrı bir istihbarat bilgisine göre ise patlamalardan önceki haftalarda saldırı yerlerinde veya yakınında Rus donanma gemilerinin tespit edildiğine de yer berildi.
Yetkili, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky'nin veya yakın çevresinin böyle bir operasyona onay vermesinin olası olmadığını belirterek, Kiev'in can damarı olan Batı desteğini tehlikeye atmamak için dikkatli olduklarını söyledi.
Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili ise Ukraynalı sabotajcıları işaret eden bilgiye mesafeli durarak "Anladığım kadarıyla, bunu kesin bulmuyoruz" dedi.
Haberde, "Washington ve Avrupa'da bazıları, Ukrayna bağlantılı bir saldırının NATO'nun Ukrayna'ya verdiği desteği zayıflatacağından endişe duyduklarını söylediler, özellikle de pek çok vatandaşın Rusya'ya sempati duymaya devam ettiği ve Kiev'i silahlandırma konusunda şüpheci olduğu Almanya'da. Boru hattı saldırıları, kıta genelinde enerji sektörünün kırılganlığına ilişkin endişeleri artırdı." ifadelerine yer verildi.
ABD'Lİ GAZETECİ BOMBANIN PİMİNİ ÇEKTİ: SABOTAJ ABD OPERASYONU
Öte yandan geçtiğimiz ay Pulitzer ödüllü Amerikalı Gazeteci Seymour Hersh, Kuzey Akım boru hatlarının ABD tarafından gizli bir operasyonla imha edildiğini yazmış ve ortaık karışmıştı.
Fotoğraf: Seymour Hersh
Hersh söz konusu operasyon hakkında doğrudan bilgi sahibi olan bir kaynağa dayandırdığı iddiasında patlayıcıların Haziran 2022'de BALTOPS 22 NATO tatbikatı kisvesi altında ABD Donanması dalgıçları tarafından boru hatlarına yerleştirildiğini yazdı.
Bombaların üç ay sonra gönderilen uzaktan sinyalle patlatıldığını yazan Hers şamandıranın Norveç Donanmasına ait bir P8 gözetleme uçağı tarafından Kuzey Akım boru hatlarının yakınına bırakıldığını iddia etti.
Operasyonun Beyaz Saray, CIA ve ordu arasında aylarca süren ileri geri görüşmelerin ardından gerçekleştiğini yazan ABD'li gazeteci yetkililerin ABD'nin saldırıya karıştığına dair hiçbir iz bırakmamaya odaklandığını söyledi.
Planlama sürecinin ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'ın doğrudan katılımıyla özel bir görev gücünün oluşturulduğu ve Aralık 2021'de başladığını yazan Hersh, CIA ve dışişlerinden bazı yetkililer Beyaz Saray'ı bu fikirden tamamen vazgeçmeye çağırdıysa da başarılı olamadığını iddia etti.
ALMANYA'DA ORTALIK KARIŞTI
İddialar sonrası Almanya'da ortalık karıştı.
Almanya'nın önde gelen partilerinden AfD sabotajı araştırma komitesi kurulmasını önerdi. Parti lideri Tino Chrupalla, "ABD'nin dahli olduysa, Amerikan askerleri ülkeden gitmeli." dedi.
Chrupalla, Alman Federal Meclisi'nde konuyu gündeme getirdi. Chrupalla, Kuzey Akım boru hatlarına yapılan saldırıyla ilgili araştırma komisyonları kurulması çağrısında bulundu.
Hem Alman meclisinin hem de AB Parlamentosu'nun konuyu araştırması ve ABD ile Norveç'in boru hatlarının patlatılmasında dahli olup olmadığının ortaya çıkarılması gerektiğini belirtti.
Alman hükümetimin konuyu "bir blog yazısı" diye küçümsemesini eleştiren Chrupalla, "Pulitzer ödüllü bir gazetecinin ortaya koyduğu şüpheler kesinlikle soruşturulmalıdır." ifadesini kullandı.
AfD lideri, Alman halkının ve Federal Meclisin, "hükümetin bu konuda sahip olduğu bilgileri öğrenmeye hakkı olduğunu" söyledi.
Chrupalla, iktidar sıralarına dönerek şu çarpıcı soruyu yöneltti: "Hükümet yetkilileri saldırının planlanmasından haberdar mıydı?"
'SCHOLZ, AMERİKAN TAKIMINA GEÇTİ'
Hersh'in bomba etkisi yaratan makalesinde Alman hükümetini özellikle ilgilendiren bölümler de yer alıyordu.
Hersh, "Biraz yalpaladıktan sonra Olaf Scholz artık kesin olarak Amerikan takımındaydı." diye yazıyor. Geçen yıl 7 Şubat'ta Biden ile yaptığı ortak basın toplantısında Scholz, Kuzey Akım'ın "stratejik bir ekonomi yatırımı" olduğunu ve "siyasallaştırılmaması gerektiğini" ifade etmişti. Ancak Biden, aynı toplantıda, "Rusya, Ukrayna'yı işgal ederse Kuzey Akım diye bir şey kalmayacak. Buna bir son vereceğiz." demişti.
Daha sonra Almanya, ABD'den gelen yoğun baskı sonucu projeyi askıya aldıklarını duyurdu. 2022 Eylül ayında yapılan sabotajla birlikte boru hattını canlandırma umutları suya düşürüldü.
"ABD ASKERLERİ ÇEKİLMELİ"
AfD lideri Chrupalla, "NATO'nun lider gücü, Avrupa sularında ülkemizin hayati önem taşıyan kritik altyapısına bir saldırı mı gerçekleştirdi?" diye sordu.
"Eğer öyleyse, ittifakın Avrupa'da güvenliği garanti edip etmediği ya da daha ziyade tehlikeye atıp atmadığı sorgulanmalıdır." diyen Chrupalla, "Bunun sonucu da tüm ABD askerlerinin geri çekilmesi olacaktır." şeklinde konuştu.
Almanya'daki iktidar koalisyonu ise söz konusu meclis oturumunda karşı açıklamalar yaptı.
Kürsüye çıkan Sosyal Demokrat Parti (SPD), Hür Demokratik Parti (FDP) ve Yeşiller Partisi milletvekilleri, ABD'nin iddiaları güçlü inkarına tamamen güvendiklerini söyledi, Pulitzer ödüllü Hersh'ün gazetecilik güvenilirliğini sorguladı ve AfD'nin "Rusya'nın Almanya'daki ajanı" olduğunu iddia etti.
UKRAYNA: SORUMLU BİZ DEĞİLİZ
Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov, Avrupa Birliği (AB) Savunma Bakanları Toplantısı'nın ardından yaptığı açıklamada, "Kuzey Akım Boru Hattı'ndaki patlamalardan biz sorumlu değiliz" dedi.
İsveç'in başkenti Stockholm'de Avrupa Birliği (AB) Savunma Bakanları gayri resmi olarak bir araya geldi. Toplantıya katılan Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov, geçtiğimiz eylül ayında Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarında meydana gelen gaz sızıntıları ile ilgili konuştu. Olayın detayları ile ilgili soruşturmanın devam ettiğini belirten Reznikov, "Benim için bu olay bizimle ilgisi bulunmayan oldukça değişik bir hikaye. İlgili makamlar tarafından yürütülen soruşturmanın, tüm detayları ortaya çıkaracağını düşünüyorum. Özel kuvvetlerimize illa ki atıflar da bulunuluyor, fakat bu eylemlerden biz sorumlu değiliz" dedi.
Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarında 26 Eylül 2022'de patlamalar sonucu 4 noktada gaz sızıntısı meydana gelmişti. Almanya, Danimarka ve İsveç olayla ilgili ayrı soruşturmalar başlatmıştı. İsveç ve Danimarka tarafından yapılan ön soruşturmada, olayın sabotaj olduğuna ilişkin işaretler olduğu belirtilmişti.
RUSYA DA ABD'Yİ İŞARET ETMİŞTİ
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, "ABD yönetimi Kuzey Akım 2 hattının hizmete girmesine hiçbir zaman izin vermeyeceklerini söylemişti. Anlaşılan sözlerini tutuyorlar. Hasar bölgesi Baltık Denizi'nde. Yani NATO ve Amerikan istihbaratının kontrolünde" diyerek net şekilde Washington'u sorumlu tutmuştu.