Başkan Erdoğan'ın "6 benzemez" dediği Millet İttifakı ile büyük benzerlikler taşıyan Macaristan'daki 6'lı muhalefet bloğu seçimde büyük yenildi aldı. Macaristan'da yapılan genel seçimi, halihazırda hükümette yer alan Fidesz (Macar Yurttaş Birliği) ve Hıristiyan Demokratik Halk Partisi (KDNP) koalisyonu, ABD, AB ve George Soros destekli 6'lı muhalefete karşı zafer elde etti.
Macaristan seçimini baz alan siyasi çevrelerde, Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın "6 benzemez" olarak nitelendirdiği CHP ve İYİ Parti'nin başını çektiği yuvarlak masa toplantılarında bir araya gelen ve yurt dışından destek gören Millet İttifakı'nın, AK Parti ve MHP tarafından oluşturulan Cumhur İttifakı karşısında 2023'te gerçekleştirilecek seçimlerde benzer hezimeti yaşayacağı yönünde değerlendirmeler yapılıyor.
Cumhur İttifakı son seçimde yüzde 52.4 oranında halktan destek alarak Millet İttifakı'nı hüsrana uğratmıştı. Milletler, ülkelerinde gerçekleştirilen seçimlere dış müdahale ve finansman desteği yapılmasına karşı duruyor. Bunun son örneği Orban'ın uluslararası güçler ve kurumların 6'lı sol bloka desteğine rağmen kazandığı büyük zafer oldu.
"BRÜKSEL'DEN GÖRÜLÜR"
Ülkedeki kamuoyu araştırma şirketleri seçim öncesi gerçekleştirilen son yoklamalarda iktidar partisinin en fazla birkaç puan avantaja sahip olduğuna kaydediyordu.
Ancak Fidesz 135 milletvekili çıkarmayı başararak 3'te 2'lik çoğunluğu elde etti. Orban, zaferinin ardından yaptığı konuşmada, Avrupa Birliği'ne seslenerek, "Macar soluna harcadığınız tüm paralar boşa gitti. Macar solu, Soros'un gelmiş geçmiş en kötü yatırımı oldu" dedi. Orban, "Çok büyük başarı kazandık. Ay'dan bile görülebilecek bir zafer elde ettik, Brüksel'den görüldüğü kesin" diye konuştu. Ülkede seçim gündemi ekonomi çerçevesinde şekillendi.
Seçim öncesinde enflasyon büyük oranda yükseltilerek özellikle un, yağ, şeker gibi gıda fiyatları üzerinden propaganda yapıldı. Hükümet, temel gıda maddeleri ve benzin istasyonlarında akaryakıt fiyatlarını sabitledi. Orban yönetimi vatandaşların yükünü hafifletmek için akaryakıt ve ev kredilerini dondurmuştu.
ALTILI MUHALEFETİN BÜYÜK HÜSRANI
Öte yandan Sabah yazarı Mevlüt Tezel konuyu bugünkü köşesine taşıdı. Tezel'in yazısının ilgili kısmı şöyle:
Pandemi, enerji krizi derken Macaristan'da enflasyon tırmanışa geçmişti. Baharda genel seçim vardı ve 12 yıldır Macaristan'ı yöneten Viktor Orban'ın bu kez seçimi kaybedeceği konuşuluyordu.
Orban, geçtiğimiz ocak ayında şeker, un, ayçiçek yağı, tavuk göğsü, domuz budu ve süte fiyat sınırlandırmasına gitti. Bu ürünler 15 Ekim'deki fiyatlar üzerinden satıldı. Orban akaryakıt ve ev kredilerini de dondurdu.
Ben de 14 Ocak 2022 tarihli yazımda "İşte seçim kazandıracak yöntem bu. Baharda Orban'ın seçimi kazanacağına dair bahse girerim!" diye yazmıştım.
Tahmin ettiğim gibi Macaristan'da genel seçimi Başbakan Orban liderliğindeki Fidesz-KDNP koalisyonu büyük farkla kazandı. Altı partinin kurduğu muhalefet koalisyonu büyük hayal kırıklığı yaşadı.
BENZERLİKLER VAR
Muhalefetin ortak adayı Peter Marki-Zay eşit ve adil bir ortamda seçim yapılmadığını söyledi. Ama atı alan Üsküdar'ı geçti. Orban, arka arkaya dördüncü kez kazandı.
2018'den beri Hodmezovasarhely kasabasının belediye başkanı olan Zay'in ülke çapında güçlü bir aktivist ağı kurmuştu ve altı muhalefet partisinin desteğini almıştı.
Muhalefet bu kez seçimi kazanacağına inanıyordu ama beklenen olmadı.
Macaristan'daki seçimini Türkiye'deki yaklaşmakta olan seçim ortamıyla benzer yönleri var. AK Parti'nin seçimlerdeki büyük üstünlüğüne karşı bizde de altı muhalefet partisi birleşti.
Muhalefetin adayları arasında tıpkı Macaristan'da olduğu gibi belediye başkanlarının ismi geçiyor. Muhalefet partileri pandemi ve enerji krizinin enflasyonu yükseltmesine güveniyor.
DÜŞÜK PROFİL!
Öte yandan geleneksel Hıristiyan değerlerini savunan Orban'ın oyları şehir dışında yaşayan yoksul ve yaşlı seçmenden aldı. Muhalefet üç büyük şehirde öndeyken seçimi kaybetti. Eğer bizim altılı muhalefet Marki-Zay gibi düşük profilli bir aday çıkarırsa iki ülke arasında benzerlikler daha da artabilir.
Ancak Orban için, mültecileri ülkesine sokmaması, işsizliği düşük tutması ve son dönemde hayat pahalılığına karşı vatandaşın yükünü hafifleten radikal kararlar alması gibi seçimi kazandıran hamleler yaptığını da söyleyebiliriz.
Elbette Macaristan, Türkiye kadar gelişmiş bir ülke değil ama bu son seçimde ortaya çıkan benzerlikler, Türkiye'de hem iktidara hem de muhalefete analiz yapma fırsatı sunuyor.