ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Tayvan'ı ziyareti kapsamında, bu sabah beraberindeki 5 kişilik kongre heyetiyle Tayvan lideri Tsai Ing-wen ile bir araya geldi.
Tsai, görüşmede, Pelosi'ye, Tayvan'daki hükümetin devamı olduğunu öne sürdüğü Çin Cumhuriyeti'nin "Uğurlu Bulutlar Düzeni" adı verilen şeref madalyası ve özel şeridini takdim etti.
"ÇİN'İN TEHDİTLERİNE BOYUN EĞMEYECEĞİZ"
Tayvan lideri, Pelosi ve heyetine kritik bir dönemde Tayvan'ın yayında olduklarını somut olarak gösterdikleri ve ABD'nin Tayvan'ın kendini savunmasına desteğini ifade ettikleri için teşekkür etti.
Tayvan'ın Çin'in artan askeri tehditlerine boyun eğmeyeceğini vurgulayan Tsai, "Ülkemizin egemenliğini kararlılıkla koruyacak, aynı zamanda demokrasi adına hattı müdafaayı sürdüreceğiz." dedi.
"ABD'NİN DAYANIŞMASI HAYATİDİR"
Pelosi de Kongre adına kendisine tevdi edilen onur için Tsai'ye teşekkür ederken, "ABD'nin Tayvan ile dayanışması hayatidir. Tayvan'da ve dünyanın geri kalanında demokrasiyi koruma kararlılığımız değişmemiştir. Ziyaretimiz, ABD'nin Tayvan'a destek sözünü terk etmediğini açıkça göstermiştir." dedi.
İLK KRİZİ 1991'DE ÇIKARDI
Pelosi'nin ziyareti Pasifik'te krizi tırmandırırken, tecrübeli siyasetçinin daha önce de Çin'i fazlasıyla kızdıran adımlar atmaktan çekinmediği ortaya çıktı. 1989'da komünist yönetime karşı en büyük protestoların gerçekleştiği Tiananmen Meydanı'na 1991 yılında ziyaret gerçekleştiren Pelosi, burada demokrasi yanlısı bir pankart açmıştı. Pankarta Çin askerli tarafından müdahale gelirken, yaşanan olay iki ülkenin karşı karşıya getirmişti.
Grafiğin büyük halini görmek için üzerine tıklayınız...
ABD-ÇİN ARASINDA BİTMEYEN KRİZ: TAYVAN
ABD, 1979 yılında Çin'i tanırken bir söz verdi. Tayvan ile kültürel, ticari ve 'resmi olmayan' ilişkilere devam edecekti. Tek Çin topraklarını tanıdı. Bu yüzden Meclis Başkanı Pelosi'nin ziyareti anlaşmayı ihlal ediyor. Beyaz Saray sözcüsü John Kirby, ABD'nin Tayvan'ın bağımsızlığını desteklemediğini söyledi. Çünkü resmî olarak ABD 1979 yılında attığı imza ile Tayvan'ı Çin toprağı kabul etti. Tarafsız kalmaya söz verdi.
Temmuz 1995'te dönemin Tayvan lideri Lee Teng-hui'nin, mezunu olduğu ABD'nin Cornell Üniversitesinden konuşmaya davet edilmesi ve ABD Kongresinin, diplomatik tanıma olmadığı için vize verilemeyen Lee'nin ülkeye vizesiz girişi için karar almasının ardından geldi.
Lee, davete icabet ederek ABD'nin yolunu tutarken ziyarete öfkelenen ÇHC yönetimi 7 Temmuz'da Tayvan Boğazı'nda füze denemeleri yapacağını bildirdi. Fucien eyaletindeki Çin askeri birlikleri harekete geçirilirken ağustosta yapılan füze denemelerini ekimde gerçek mermi ve mühimmatın kullanıldığı çıkarma tatbikatı izledi.
FÜZE KRİZİ SAVAŞIN EŞİĞİNE GETİRDİ
ABD ise buna tepki olarak, Başkan Bill Clinton'ın talimatıyla bölgeye iki uçak gemisi filosu ve bir de çıkarma gemisi göndererek gövde gösterisi yaptı. Uçak gemilerinden biri ve çıkarma gemisi Tayvan Boğazı'ndan geçti.
Çin, ABD'nin Tayvan'a yardım göndermesi halinde herhangi bir karşı hareket yapamayacağını kabul etmek zorunda kaldı.
ÇİN'İN EN BÜYÜK BÖLGESEL SORUNU
23 milyon nüfuslu Tayvan, yıllardır muhtemel bir Çin işgalinin korkusuyla yaşıyor. Güney Asya'daki ada, Çin'in en hassas bölgesel sorunu. Pekin yönetimi, Tayvan'ı ayrı bir ülke olarak tanımıyor ve parçası olarak görüyor.
Nancy Pelosi'nin ziyaretine şiddetle karşı çıkan Çin, Pekin'deki ABD Büyükelçisi'ni Dışişleri Bakanlığı'na çağırdı ve Washington'ı protesto etti.
ÇİN'DEN TAYVAN'A İLK YAPTIRIM
Gümrükler Genel İdaresinin açıklamasına göre, Tayvan'dan greyfurt, limon ve portakal gibi turunçgiller ile beyaz saç kuyruğu ve istavrit türü balıkların ana karaya girişi yasaklandı.
Yasak kararının ilgili düzenlemeler ve gıda güvenliği şartları gereğince alındığı belirtilirken tüm gümrük birimlerinin karar uyarıcında ithalat bildirimlerini kabul etmeyi durdurması istendi.
Açıklamada, Pelosi'nin ziyaretine ve bununla bağlantılı olası ekonomik yaptırım ihtimaline değinilmedi.
ÇİN 'ASKERİ TATBİKAT' DÜZENLİYOR
Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyetini taşıyan dün gece Tayvan'a ulaşmıştı. İki haftadır hakkında spekülasyon yapılan, ABD ile Çin arasında gerilime sebep olan ziyaret, Pekin'in tepkisini çekmişti.
Çin Dışişleri Bakanlığı, Pelosi'nin uçağının Tayvan'a inmesinin hemen ardından yaptığı açıklamada, ziyareti kınadığını bildirmiş, Savunma Bakanlığı da ada çevresinde "bir dizi askeri tatbikat" düzenleyeceğini duyurmuştu.
RESMEN ABLUKA ALTINA ALDI
Çin ordusunun Tayvan'ı hava ve deniz ablukasına aldığı belirtiliyor. Komünist Parti güdümündeki Çin medyası tarafından yayınlanan tatbikat haritasında adanın tam anlamıyla çevrelendiği görülüyor.
Pekin yönetimi, tatbikat bölgelerine herhangi bir yabancı uçak veya geminin girmemesini istiyor.
ABD SAVAŞ GEMİLERİ BÖLGEDE
Bölgede biri uçak gemisi olmak üzere 4 ABD savaş gemisinin olduğu biliniyor. ABD makamları bu haberleri doğrularken gemilerin kesin konumlarını güvenlik gerekçesi ile gizli tutuyor.
TANSİYONU ARTIRACAK KARŞI HAMLE
ABD ve Endonezya orduları, Çin ile yaşanan gerilimin gölgesinde Endonezya'nın Sumatra Adası'nda ilk kez başka ülkelerin de katılım sağladığı ortak muharebe tatbikatlarına başladı.
ABD'nin Cakarta Büyükelçiliğinden yapılan açıklamada, söz konusu tatbikatların özgür ve açık Hint-Pasifik politikasını desteklemek için birlikte çalışabilirliği, kabiliyeti, güveni ve iş birliğini desteklemek için tasarlandığı belirtildi.
ABD Pasifik Ordusu Komutanı General Charles Flynn, yaptığı açıklamada, "Bu, ABD-Endonezya bağının bu önemli bölgede kara kuvvetleri arasında büyüyen ilişkisinin bir sembolüdür. Çünkü kara kuvvetleri, bölgenin güvenlik mimarisini birbirine bağlayan yapıştırıcıdır." ifadesini kullandı.
2009'DAN BU YANA BÖLGEDEKİ EN BÜYÜK TATBİKAT
ABD, Endonezya, Avustralya, Japonya ve Singapur'dan 5 binden fazla askerin katılımıyla gerçekleştirilen tatbikatlar, "2009'dan bu yana bölgedeki en büyük tatbikat" olarak gösteriliyor. Ordu, donanma, hava kuvvetleri ve deniz tatbikatlarını kapsayan ortak tatbikatlar, 14 Ağustos'a kadar devam edecek.
'UYGUN ŞEKİLDE YANIT VERECEĞİZ'
Çin'in askeri hareketliliğine Tayvan'dan ilk tepki geldi. Tayvan Savunma Bakanlığı, adanın yakınında planlanan Çin gerçek zamanlı askeri tatbikatlarının kilit limanları ve kentsel alanları tehdit ettiğini duyurdu.
Adayı savunmak için önlemlerin alındığının vurgulandığı mesajda 'Savunma Bakanlığı zamanı geldiğinde uygun şekilde yanıt verecek' denildi.
TSAİ'DEN NET MESAJ: GERİ ADIM ATMAYACAĞIZ
Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen ise 'kasıtlı olarak yüksek askeri tehditlerle karşı karşıya kalan Tayvan, geri adım atmayacak' dedi. Tsai ile yaptığı görüşme sonraı Pelosi, Tayvan ziyaretinin küresel güvenliği artırmayı amaçladığını söyledi.
PLANLANAN ZİYARET İPTAL EDİLMİŞTİ
82 yaşındaki Pelosi'nin nisanda Tayvan'a yapmayı planladığı ziyaret, Kovid-19'a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.
25 YIL SONRA ÜST DÜZEY ZİYARET
Pelosi, 25 yıl aradan sonra Ada'yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı oldu. Daha önce 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti.
Ziyarette Pelosi'ye, Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Gregory Meeks, Gazi İşleri Komitesi Başkanı Mark Takano, Yollar ve Araçlar Komitesi Başkan Yardımcısı Suzan DelBene, İstihbarat Daimi Özel Komitesi üyesi Raja Krishnamoorthi ve Silahlı Kuvvetler Komitesi ile Dış İlişkiler Komitesi üyesi Andy Kim eşlik ediyor.