Wagner'in kurucusu ve lideri Prigojin'in çarşamba günü düşen uçağa binmeden önce son günlerini gelecek için planlar yaparak geçirdiği öğrenildi. Wall Street Journal'a göre Prigojin, geçtiğimiz cuma, 5 bin Wagner askerinin bulunduğu Orta Afrika Cumhuriyeti'ne gitmişti. Prigojin'in başkent Bangui'de Başkan Faustin-Archange Touadera ile yaptığı görüşmede Wagner'in haziran ayında çıkardığı isyanın sonlandırılmasının, Orta Afrika'daki ortaklarına yeni savaşçılar ve yatırım sağlamaktan alıkoyamayacağını söylediği belirtiliyor. Tüm bunların yanında İngiliz istihbaratı ise Prigojin'in ölümüne dair hâlâ kesin bir kanıt olmadığını söylüyor.
Prijojin'in Orta Afrika'daki görüşmeleri devam ederken Sudan Hızlı Destek Güçleri'nden beş komutanı taşıyan bir Wagner helikopteri Bangui'ye indi. Heyet kendilerine füze sağlayan Prigojin'e külçe altınlar hediye etti.
WAGNER LİDERİNİN VEDA TURU
Prigojin Orta Afrika'dan Rusya'ya dönerken Mali'ye de uğradı. Afrika'daki bu ziyaretler 62 yaşındaki Wagner liderinin farkında olmadığı bir veda turuydu. Prigojin ve kıdemli teğmenlerini taşıyan Embraer Legacy 600 jeti, çarşamba günü düştüğünde Kremlin ile Wagner arasında iki aydır sessizce devam eden uluslararası rekabet de yarım kaldı.
PRİGOJİN'İN ÖLÜMÜNDEN SONRA WAGNER İŞLETMELERİ NE OLACAK?
Yıllardır kaçak yaşayan ve Arap subaylara benzemek için kılık değiştirerek seyahat eden Prigojin, yalnızca kendisine açık veren ve sayıları git gide azalan havalimanlarında jetine yakıt ikmali yapıyordu.
Wagner grubu paralı asker operasyonlarıyla bilinse de finans, inşaat, tedarik ve lojistik, madencilik ve doğal kaynaklara doğru genişledi. Batılı ve Afrikalı yetkililere göre Wagner'in geliri Sudan altınının Rusya'ya, Orta Afrika Cumhuriyeti'nden Birleşik Arap Emirlikleri ve Çin'e elmas ve kereste ihracatından elde ediliyor. Prigojin'in ölümü ise tüm bu işletmelerin geleceğini belirsiz kıldı. Kremlin ise Prigojin'in kişisel otoritesi etrafında merkezîleşen ve şeffaf olmayan ağı millîleştirmeye çalışıyor.
"PRİGOJİN VAZGEÇİLMEZ DEĞİL"
İngiltere'nin Exeter Üniversitesi'nden David Lewis, Rus ordusu ile sözleşmeli olan farklı grupların Prigojin'in yaptığı kazançlı iş sözleşmelerini devralacağını ve yeni vekil güçler oluşturmaya çalışacağını öne sürdü ve "Prigojin bu ulusötesi ağları yönetme konusunda yetenekliydi ama vazgeçilmez değil." dedi.
KREMLİN'DEN WAGNER'İN SÖZLEŞMESİNİ ALMAK İÇİN HAMLE
Son dönemde Mali'den Suriye'ye kadar birçok ülke Prigojin'in silahlarını kullanır hâle geldi. Prigojin henüz birkaç gün önce Nijer'in iktidarı ele geçiren yeni askerî hükümetine hizmet teklif etmişti. Öte yandan Rusya'nın askerî istihbarat teşkilatı tarafından yönetilen yeni paralı asker şirketleri, Wagner'in sözleşmesini devralmak için yarışıyordu.
Wagner'in yabancı hükümetlerle yaptığı anlaşmaların çoğu Prigojin tarafından özel olarak seçilen Wagner yetkililerinden oluşan küçük bir grup dışında sözlü anlaşma ile yürütülüyordu. Anlaşmaları bilen az sayıdaki isimden biri ise uçak kazasında Prigojin ile birlikte hayatını kaybeden Dmitry Utkin'di.
Wagner'in binlerce işçisine, paralı askerine, askerine, jeologlarına ve sosyal medya trollerine ödemeler ise genelde nakit fakat bazen bizzat Prigojin tarafından plastik torbadan yapılıyordu. Kremlik ise haziran ayındaki isyanın ardından Wagner'in bu ağı üzerinde kontrol sahibi olmaya çalışıyor, Rıusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ise yabancı hükümetlere bundan sonra yalnızca doğrudan Rus devleti ile iş yapacaklarını bildirmek üzere heyetler gönderiyordu.
İSYANDAN SONRA AFRİKA'YI DOLAŞTI
Haziran ayında Wagner isyanını durdursa da Prigojin Orta Doğu, Doğu Avrupa ve Afrika'yı baştan başa dolaşmaya devam etmiş ve Nijer'de askerî rejime paralı askerler teklif eden video mesajlar yayımlamıştı. Mali'de yayımladığı bir videoda ise Rusya'yı ve Mali'yi daha özgür hâle getireceklerini söylemişti.
PRİGOJİN'İN FRANSIZ İSTİHBARATI VE CIA ŞÜPHESİ
Prigojin ekim ayında Libya'da darbeci Hafter ile görüşmüştü. Prigojin'i askerî üniforma, koyu renk güneş gözlüğü ve gür bir takma sakalla gören Libyalılar ise onun Selefi olduğunu zannetmişti. Petrol kuyuları ve topraklarının güvenliğini sağlanmasına yardım edecek olan Prigojin, darbeci Hafter'den 200 milyon dolar talep etmişti. Darbeci Hafter rejimine Fransız istihbaratı ve CIA'in sızdığını düşünen Prigojin, Libya'da giyeceği ve hiçbir dinleme-izleme cihazı yerleştirilemeyecek olan üniformayı Suriye'den getirmişti.
PRİGOJİN: KÜÇÜLMÜYORUZ
Wagner savaşçılarının yeni bir müferezesi ağustos ayında yapılacak olan referandumdan önce ülkeyi güvence altına almak için Orta Afrika Cumhuriyeti'ne dönecekti. Batılı güvenlik yetkililerine Wagner'in paralı askerler, sınır ötesi isyancı saldırılardan korunmak için Kongo sınırındaki mevzilerini de genişletmişti.
Prigojin, temmuz ayında Kamerun merkezli Afrique Media'ya verdiği bir röportajda şu ifadeleri kullanmıştı:
Küçülmüyoruz ve dahası, daha ileri gitmeye ve çeşitli birliklerimizi artırmaya hazırız. Şu an için tüm yükümlülüklerimiz yerine getirildi ve yolumuza ne çıkarsa çıksın, yerine getirilecek.
Prigojin, temmuz ayı sonunda ise Putin'in 17 Afrikalı devlet başkanı ile katıldığı Rusya-Afrika Zirvesi'nin konakladığı otelde Afrikalı liderlerle ağ kurmaya başladı. Bunlar arasında Orta Afrika Cumhuriyeti Başkanı Touadera da vardı. Putin ise Touadera'yı Prigojin'den uzak durması konusunda uyardı. Prigojin ise Touadera'nın protokol şefiyle görüşmeyi başardı ve ardından Kamerunlu bir gazeteci ile görüşmeye gitti.
PUTİN İLE PRİGOJİN'İN ORTAK RAKİBİ
Afrikalı liderlerden hiçbiri Prigojin ile görülmezken Putin ve Prigojin'in rakip olarak gördüğü gizli saldırı biriminin başkanı General Andrey Averyanov ile görüştü. Federasyon Güvenlik Servisi'nden sızdırdığı bilgilerle bilinen bir Telegram kanalının aktardığına göre Prigojin, Afrika'daki operasyonlarının GRU'ya kaydırılmasından endişeleniyordu.
Sudanlı bir yetkiliye göre Prigojin daha fazla altına ihtiyacı olduğunu söylüyordu. Wagner, Sudan'da paramiliter bir grubun Sudan hükümetine karşı isyanına da destek oldu.
Wall Street Jourmal'ın havaalanı mürettebatıyla konuşan eski Rusya hava kuvvetleri subayı Gleb Irisov tarafından doğruladığı bilgilere göre Prigojin, Bangui'den ayrıldıktan sonra Mali'nin başkenti Bamako'ya uçtu.
DARBECİ HAFTER'İN WAGNER ENDİŞESİ: LİBYA'DAN ÇEKİLECEKLERDİ
Geçtiğimiz salı günü Rusya Savunma Bakanlığı'ndan bir heyet, darbeci Hafter'in daveti üzerine Libya'ya gitti. Öte yandan Prigojin'in Moskova'ya karşı isyanının Hafter'in yakın çevresini Wagner'in Libya'daki varlığı konusunda tedirgin ettiği söyleniyor. Hafter'in kampıyla bağlantılı olan bir güvenlik firmasının müdürü Mohamed Eljarh, "Rusya'da yaparlarsa Bingazi'de de yapabileceklerini hissettiler." dedi.
Hafter'in bu endişesinin üzerine Bingazi'de artık Rus istihbarat memurları da görevlendirilecek, Rus yükleniciler Wagner'in yerine kurulacak yeni bir paralı asker firmasıyla değiştirilecek, savaşçılar ise aynı kalacaktı.
İNGİLİZ İSTİHBARATINDAN DİKKAT ÇEKEN AÇIKLAMA
Wagner'in Prigojin'in ölmediğini, ikinci bir uçakla kaçtığını iddia eden açıklamasından sonra İngiliz istihbaratından da dikkat çeken bir açıklama geldi. Prigojin ve Utkin'in ölümüne dair kesin bir kanıt olmadığını bildiren İngiliz istihbaratı'na göre iki önemli ismin ölümünün Wagner'in üzerinde istikrarsızlaştırıcı bir etkisi olacak. Öte yandan ikisinin de hayatını kaybetmesi hâlinde Wagner'in yeni başkanının kim olacağını tahmin etmek de zor.