Doğu Afrika'nın ekonomik ve askeri olarak en güçlü ülkelerinden olan Etiyopya'da 1 yılı aşkın süren iç savaşta yeni gelişmeler yaşanıyor.
Washington, Türkiye'nin Etiyopya'ya İHA/SİHA satışlarıyla ilgili "derin insani kaygılara" sahip. Reuters'a konuşan üst düzey bir Batılı yetkiliyse ABD'nin Addis Ababa'ya yönelik silah kısıtlamalarını ihlal ettiğini söyledi.
İSYANCILARIN YANINDA OLAN ABD'DEN ÇARPIK RAPOR
Etiyopya hükümeti ile Afrika'nın en kanlı çatışmaları arasında yer alan kuzey Tigray eyaletini yöneten Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) arasındaki bir yıl süren iç savaşta, binlerce sivili ölürken milyonlarca insan yerinden oldu. ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir sözcü, ABD Afrika Boynuzu elçisi Jeffrey Feltman'ın geçen hafta Türkiye'ye yaptığı ziyarette "Etiyopya'da silahlı insansız hava aracı kullanıldığına ve sivillere zarar verme riskine ilişkin raporları gündeme getirdiğini" söyledi.
Üst düzey bir Türk yetkili, Washington'ın rahatsızlığını birkaç toplantıda ilettiğini, Etiyopya ordusu ve hükümetinin ayrıntılı yorum taleplerine yanıt vermediğini söyledi.
TÜRKİYE, DÜNYAYA SİHA VE İHA SATIYOR
Avrupa, Afrika ve Asya'daki birçok ülkeye insansız hava aracı satan Türkiye, Afrika'da istikrarı bozucu bir rol oynadığı yönündeki eleştirileri reddederek müzakereleri teşvik etmek için Etiyopya'daki tüm taraflarla temas halinde olduğunu açıkladı.
Geçen hafta Birleşmiş Milletler, Etiyopya'daki hak ihlalleri hakkında bağımsız bir soruşturma başlatmayı kabul etti ve bu, hükümetinin şiddetle karşı çıktığı bir hareketti.
İSYANCILAR BM'DEN YARDIM İSTEDİ
Tigray isyancıları pazartesi günü, hükümetin ilerlemesinin ardından bazı kuzey bölgelerinden çekildiklerini söyledi ve BM'ye yazdığı bir mektupta, Tigray üzerinde insansız hava araçları ve diğer düşman uçaklar için uçuşa yasak bölge çağrısında bulundu. ABD Dışişleri Bakanlığı, Etiyopya silahlı kuvvetlerine yönelik savunma ürünleri ihracatını Mayıs ayında kısıtladı.
ABD'NİN SATIŞLAR ÜZERİNDEN TÜRKİYE'YE YAPTIRIMLARI UZAK BİR İHTİMAL
Eylül ayında Beyaz Saray, Etiyopya'da insani ve insan hakları krizine karşı bu tür herhangi bir belirti olmamasına rağmen, istikrarı tehdit eden, krizi genişleten veya insani yardımı kesintiye uğratan politikalara dolaylı olarak dahil olanlara karşı uygulanan yaptırımlara Türkiye'yi de eklemesi olasılık dışı görülüyor.
Bu kararname kapsamında geniş ekonomik yaptırım yetkisine sahip olan ABD Hazinesi, yaptırımların Türkiye'ye uygulanıp uygulanmayacağı konusunda yorum yapmaktan kaçındı.
Üst düzey Türk yetkili, dışişleri bakanlığının 2022 bütçe planlamasının bir parçası olarak insansız hava aracı satışlarının ABD dış politikasını nasıl etkileyebileceğini incelediğini söyledi.
ABD RAHATSIZ, TÜRKİYE UMURSAMIYOR
Söz konusu kişi Reuters'e verdiği demeçte, "ABD, Türkiye'nin İHA/SİHA satışlarından duyduğu rahatsızlığı dile getirdi ancak Türkiye bu alanda belirlediği politikaları izlemeye devam edecek" dedi.
TÜRKİYE'DEN ETİYOPYA'YA SAVUNMA İHRACATI HER GEÇEN GÜN ARTIYOR
Savunma bakanlığından ikinci bir üst düzey Türk yetkili, Ankara'nın herhangi bir ülkenin içişlerine karışma niyetinde olmadığını söyledi. İhracatçılar Meclisi verilerine göre, Türkiye'nin Etiyopya'ya savunma ihracatı, 2021'in ilk 11 ayında neredeyse sıfırdan 95 milyon dolara yükseldi.
TÜRK İHA VE SİHA'LARININ KÜRESELLEŞEN ETKİ ALANI
Reuters'in iç savaşın sürdüğü bölgeye yakın bir tepe kasabası olan Gashena yakınlarında görüştüğü Etiyopya hükümet askerleri, yakın tarihli bir askeri saldırının, Tigray mevzilerini hedef almak için silahlı insansız hava araçları ve hava saldırılarının kullanılmasının ardından başarılı olduğunu söyledi.
Bir Reuters ekibi orada tahrip edilmiş tanklar ve zırhlı uçaksavar kamyonları tespit etti. Etiyopya merkezli bir yabancı askeri yetkili, uydu görüntülerinin ve diğer kanıtların insansız hava araçlarının kullanıldığına dair "açık işaretler" verdiğini ve tahminen 20'ye kadar uçağın çalıştığını söyledi.
"GÖZETLEME UÇAĞI GERİLA SAVAŞINDA DAHA BÜYÜK BİR ETKİYE SAHİP"
Kaç tanesinin Türk yapımı olduğu belli değildi. Çatışmanın gerilla savaşı niteliğinin silahlı insansız hava araçlarını daha az kullanışlı hale getirdiğini de sözlerine ekleyen kişi, "Gözetleme uçağı daha büyük bir etkiye sahip ... ve çok yardımcı oluyor" dedi.
ABD'Lİ YETKİLİ: TÜRK PERSONELİ BURADA
Yabancı ülkelerin İHA/SİHA operatörleri de sağlayıp sağlamadığı sorulduğunda yetkili, "Türk personelinin burada olduğunu biliyorum" dedi.
Türk ve Etiyopyalı yetkililer, Reuters'in ilk olarak Ekim ayında bildirdiği dron satışını kamuya açıklamadı ve Türkiye Dışişleri Bakanlığı daha fazla ayrıntı talebine yanıt vermedi.
Geçen hafta ABD elçisi Feltman ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal'in Etiyopya, Somali ve Sudan'daki gelişmeleri görüştüklerini söyledi.
Etiyopya, olası ABD endişeleri hakkında yorum yapma talebine yanıt vermeyen Birleşik Arap Emirlikleri'nden de insansız hava araçları satın aldı. Feltman'ın bu ayın başlarında BAE'yi ziyaret etmesi de planlanmıştı.
TÜRKİYE'NİN AFRİKA AÇILIMI
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yönetiminde Ankara, üssünün bulunduğu Somali'deki silahlı kuvvetlerin eğitimi de dahil olmak üzere Afrika ve Orta Doğu'ya askeri teçhizat gönderdi.
BAYRAKTAR TB2 SURİYE, LİBYA VE DAĞLIK KARABAĞ'DA DESTAN YAZDI
Türk ordusu, Bayraktar TB2 insansız hava araçlarını geçen yıl Suriye, Libya ve Dağlık Karabağ'da başarıyla kullandı ve ABD, Çinli ve İsrailli üreticilerin liderliğindeki bir pazarda dünya çapındaki alıcıların ilgisini çekti.
ETİYOPYA İSTEDİĞİ İHA'YI ALMAKTA ÖZGÜR
Ekim ayında bir Türk Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Etiyopya'nın herhangi bir yerden insansız hava aracı tedarik etmekte özgür olduğunu söyledi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen hafta Afrika ile angajmanın karşılıklı çıkara dayalı olduğunu söyledi.
NATO müttefiği olan Washington ve Ankara arasında son yıllarda artan güven problemi, Türkiye'nin Rus füze savunma sistemlerini satın alması ve ABD'nin Suriye'nin kuzeyindeki PKK/YPG/PYD terör örgütüne olan büyük desteği başta olmak üzere birçok konuda iki ülke arasındaki gerilimi artırdı.
ANKARA, İHA VE SİHA'LARIN KULLANIMI İÇİN İMZALI TAAHHÜTLER GEREKTİĞİNİ SAVUNUYOR
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Feltman'ın Etiyopya'da "şimdi tüm dış aktörlerin müzakereler için baskı yapma ve savaşı sona erdirme zamanı" olduğunun altını çizdi. İsminin açıklanmasını istemeyen Batılı yetkili, Ankara'nın ABD'nin endişeleri sonrası Etiyopya anlaşmasına insani hükümler eklediğini belirtirken silahlı insansız hava araçlarının nasıl kullanılacağına dair imzalı taahhütler gerektirini vurgulayarak yanıt verdiğini açıkladı.