İran Devrim Muhafızları'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin 3 Ocak'taki ABD saldırısında öldürülmesini değerlendiren uzmanlar, saldırının zamanlamasına dikkat çekti.
İran, Çin ve Rusya, 29 Aralık - 1 Ocak tarihlerinde Hint Okyanusu ile Umman Körfezi'nde 17 bin kilometrekarelik alanı kapsayacak deniz tatbikatları gerçekleştirdi.
Tatbikat sonrası İran ordusu, 'ABD'nin bölgeden gönderileceği' minvalinde açıklamalarda bulundu. Ayrıca ABD'nin tatbikata karşı olduğu ve engellemek için toplantılar düzenlediği de ileri sürüldü.
Tatbikatların sona ermesinden 2 gün sonra, ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), İranlı üst düzey general Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis'in, Bağdat Havalimanı yakınına düzenlenen saldırıda öldürüldüğünü duyurdu.
ÜÇ ÜLKEYE DE MESAJ MI VERDİ?
Amerikalı Ekonomi Analisti Pye Ian'a göre, Irak ve Suriye'deki İran müttefiklerine yönelik saldırıların sonuncusu olan Kasım Süleymani'nin öldürülmesi, jeopolitik anlamda daha geniş bir bir mesaj taşıyor. ABD'ni Çin, Rusya ve İran'a güçlü bir mesaj vermek istedini belirten Ian, saldırının ekonomik dengeleri değiştirecek Çin'in 'Bir kuşak bir yol' projesini de hedef aldığını ileri sürüyor.
Amerikalı uzmana göre, ABD'nin bu mesaj için İran'ı seçmesinin sebebi, Tahran üzerindeki baskısını artırma kararı ve İran'ı 'üçlü ittifakta' en zayıf halka olarak görmesi. Ayrıca Rusya ve Çin; İran istila edilse, işgal edilse, rejim değiştirilse bile açıkça saldıramaz.
ABD dolarının etkisine de değinen Ian, 'Moskova, Pekin ve Tahran'ın ortak bir yanı var: Üç ülke DE giderek ABD dolarından uzaklaşıyor. Ayrıca Rusya'ya yaptırımlar, Çin'le ticaret savaşı, İran'la yapılan nükleer anlaşmadan çekilme gibi nedenler de var.' diyor.
'TESADÜF DEĞİL'
Savaş suçları ve uluslararası ilişkiler konusunda 20 yıllık deneyime sahip uluslararası ceza avukatı Christopher C. Black de, Ian ile aynı fikirde.
Süleymani saldırısının Rusya, İran, Çin ittifakına yanıt olduğunu belirten Black, 'Saldırının tatbikatın hemen ardından yapılması tesadüf değil.' dedi.
Black, ABD'nin İran üzerindeki baskısının nedenlerinden birinin de, Çin'in gelişimine engellemek için Çin'in petrol arzını kontrol etmek olduğunu belirtiyor.
Amerikalı gazeteci Max Parry, Rusya'nın bölgede güçlenmesi de ABD'nin bu hamlesinin ardında yatan nedenlerden biri.
Orta Doğu'da yeni arabulucunun Moskova olduğunu belirten Perry, 'ABD bölgede kendisinin hegemonik bir güç olduğunu iddiasını yenileme ihtiyacı duyuyor.' diyor.
SÜLEYMANİ'NİN ÖLDÜRÜLMESİ
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), İran Devrim Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis'in, Bağdat Havalimanı yakınında araçlarına düzenlenen füze saldırısıyla öldürüldüğünü açıklamıştı.
İran lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD saldırısının intikamının alınacağını ifade ederek, "ABD güçlerine sert karşılık verileceğini" belirtmişti.
Süleymani'nin ölümü nedeniyle İran'da 3 gün ulusal yas ilan edilmişti.