ABD'de Kasım 2024 başkanlık seçimleri için geri sayım devam ederken Başkan Yardımcısı ve Demokratların başkan adayı Kamala Harris ile eski başkan ve Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump canlı yayın karşılaşmasında ABC kanalında ilk kez bir araya geldi.
İLK DÜELLO İLK TOKALAŞMA
Canlı yayın düellosu iki rakibin tokalaşmasıyla başlarken birbirlerine sırtları dönük şekilde salondan ayrılmalarıyla sona erdi. 1 saat 45 dakika süren düelloda Trump'ın toplam 42 dakika 52 saniye, Harris'in ise 37 dakika 36 saniye konuştuğu kaydedildi.
90 DAKİKA KAOS
İki aday sahnede geçirdikleri 90 dakika boyunca birbirlerinin üzerine atıldılar, birbirlerinin sözünü kestiler ve mikrofondan çıktılar. Moderatörler yanıt vermek için zaman tanıdılar ancak çoğunlukla Harris'i değil, Trump'ın sözünü kesti. Düello o kadar hararetliydi ki ilk reklam arası ancak ilk saatten sonra verilebildi.
Düelloda ilk gündem maddesi ekonomi olurken Trump ve Harris defalarca birbirlerini yalancılıkla suçladı. Harris, Trump'ın ekonomik planının "sadece milyarderlere vergi kesintisi getireceğini" belirtti.
KAVGA EKONOMİYLE BAŞLADI
Harris, "Ben ABD'nin orta sınıfını destekleyecek adayım" dedi ve seçilirse genç ailelerin ve çocuklarının ihtiyaç duyacakları şeyleri almalarına yardımcı olacağını belirtti.
Harris ayrıca, küçük ve orta boyutlu işletmelere (KOBİ) 50.000 dolar vergi indirimi uygulayacaklarını, Trump'ın ise "sadece milyarderlere vergi indirimi yaptığını" belirtti.
"Trump, ancak milyarderlere vergi indirimi yapar. Trump'ın getireceği yüzde 20'lik satış vergisi, her ailenin cebinden yılda 4.000 dolar çıkmasına sebep olacak."
Harris'in bu cümlelerine itiraz eden Trump, planları arasında "satış vergisi olmadığını ve bunu Harris'in de bildiğini" belirtti.
Cumhuriyetçi aday ayrıca, ABD Başkanı Joe Biden döneminde "enflasyonun belki de ülke tarihin en kötü seviyesine geldiğini" söyledi ve resmiyette yüzde 21 olan enflasyonun çeşitli ürünler özelinde yüzde 60'lara kadar çıktığını belirtti.
Trump, Harris'in seçilmesinin ülkenin sonu olacağını ileri sürdü.
TRUMP'TAN SIĞINMACI İDDİASI: KÖPEK YİYORLAR
Trump rakibini ve ABD Başkanı Biden'ı "ülkeye milyonlarca sığınmacı sokmakla" suçladı, sığınmacıların kimi yerlerde "çeşitli binaları ele geçirdiğini" söyledi ve bu durumun ülke ekonomisine zarar verdiğini belirtti.
Cevap veren Demokrat aday ise, Trump'ın önceki başkanlık döneminde "Büyük Buhran'dan beri en kötü işsizlik sayılarının kaydedildiğini" öne sürdü.
Trump ise, rakibinin "bir Marksist olduğunu" ve "Marksist babasının Harris'i bu konuda iyi eğittiğini" belirtti.
Trump sığınmacılar hakkında "Springfield'da köpekleri yiyorlar. Gelen insanlar kedileri yiyor. Orada yaşayan insanların evcil hayvanlarını yiyorlar." ifadelerini kullanırken Harris ise şaşkına döndü.
KÜRTAJ KRİZİ
ABD'de sıkça gündeme gelen ve çeşitli eyaletlerde yürürlükte olan kürtaj yasağı da münazarada tartışılan konular arasındaydı. Harris, "seçilirse Trump'ın ulusal çapta bir kürtaj yasağı getireceğini" iddia etti.
Harris, "Trump'ın başkanlık döneminde" yürürlüğe konan çeşitli düzenlemeler sebebiyle ABD'nin 20 eyaletinde halihazırda kürtaj yasağı olduğunu belirtti.
Rakibine yanıt veren Trump, "kürtaj meselesinin 52 yıldır ABD halkını bölmekte olduğunu" belirtti ve "Cumhuriyetçilerin yüzde 85'inin de tecavüz ve ensest gibi sebeplerle oluşan hamileliklerin sona erdirilmesini desteklediğini" söyledi.
Tartışma esnasında başkan yardımcısı Harris, sık sık Trump'ın cezai mahkumiyetinden ve bekleyen yasal sorunlarından bahsetti. Ayrıca Harris, Trump'ın mitinglerinin sıkıcı olduğunu söyleyerek kışkırtmaya çalıştı.
Trump, bu sözlere "İnsanlar mitinglerimi terk etmiyor, en büyük mitinglere sahibiz, siyaset tarihindeki en inanılmaz mitinglere sahibiz." diyerek yanıt verdi.
Haitili göçmenlerin kazları ve kedileri yediğini iddia eden Trump'ın sözlerine Harris, gülerek yanıt verdi.
ABC moderatörü David Muir, araya girerek yetkililerin göçmenlerin gerçekten evcil hayvanları yediğine dair herhangi bir kanıt bulamadığını belirtti.
SİYAHİ Mİ HİT KÖKENLİ Mİ?
Trump, tartışma esnasında kendisinin orta sınıfı temsil ettiğini söyleyen Harris'in siyahi mi yoksa Hit kökenli mi olduğunu artık bilemediğini söyledi.
Trump, "O ne olmak istiyorsa benim için sorun değil." diyerek sözlerini tamamladı.
GAZZE'DE NE OLACAK?
Tartışmada Gazze'de barışı nasıl sağlayacağı da ele alındı. Bu soruya Harris, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e düzenlediği saldırının kendisini dehşete düşürdüğünü söyleyerek başladı.
On binlerce Filistinlinin ölümüne neden olan ve bombardımana devam eden İsrail'in tepkisini hafif bir dille eleştiren Harris, iki devletli bir çözüme, İsrail'in kendini savunma hakkına ve Gazze'nin yeniden inşasına verdiği desteği vurgulayarak devam etti.
Harris, "Bir ateşkes anlaşmasına ve rehinelerin serbest bırakılmasına ihtiyacımız var" dedi.
Trump ise konu hakkında daha da az ayrıntı verdi.
Harris için "İsrail'den nefret ediyor" dedi ve "Araplardan" da nefret ettiğini ekledi.
"BIDEN'A SAYGI DUYMUYORLAR"
Trump, Rusya ve Ukrayna'nın arasındaki savaşı bitireceğini, hem Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy hem Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le iyi anlaştığını ve "onların kendisine saygı duyduğunu, Biden'a ise saygı duymadığını" belirtti.
Rakibine cevap veren Harris, "Trump başkanlığı kazansaydı Putin şu an Kiev'de oturuyor olurdu" ifadelerini kullandı.
"Putin'in nükleer füzeleri var, bunu konuşmalıyız" diyen Trump ise, "Biden yönetiminin barış görüşmeleri için bir yetkiliyi göndermelerinden hemen sonra" Rus işgalinin başladığını söyledi.
Harris ise, rakibinin "ABD demokrasisini tesis etmektense diktatörleri sevmeyi seçtiğini" iddia etti.
Canlı yayın programının ardından Donald Trump'ın seçim kampanyası ekibi, gecenin galibinin Cumhuriyetçi aday Trump olduğunu ileri sürdü.
Trump'ın ekibi tarafından yayınlanan açıklamada, "Başkan Trump'ın Amerika için cesur bir vizyon ortaya koyduğunu ve ilk dönemindeki başarıları ekonomiyi canlandırarak, sınırı güvence altına alarak ve ülke genelinde toplumu harap eden suçluları durdurarak nasıl devam ettireceğini gördük" denildi.
HARRİS'TEN RÖVANŞ ÇAĞRISI
Harris'in seçim kampanyası ekibinden yayınlanan açıklamada ise yeni bir canlı yayın düellosu daveti yapıldı. Açıklamada, "Amerikan halkı, parlak ışıklar altında bu sonbaharda sandıkta karşılaşacağı seçimi gördü. Kamala Harris ile ileriye gitmek mi yoksa Trump ile geriye gitmek mi? Bu gece bunu gördüler. Ekim ayında yapılacak ikinci düelloda da bunu görmeleri gerek. Başkan Yardımcısı Harris, ikinci bir canlı yayın programına çıkmaya hazır. Peki Trump buna hazır mı?" denildi.
TRUMP: 3 KİŞİYLE SAVAŞTIM
Trump ise sosyal medya hesabından 3 kişiye karşı kazandığını yazdı.
İLK KARŞILAŞMA BIDEN'I DEVİRMİŞTİ
Trump ile Biden'ın CNN televizyonunda yaptığı ilk canlı yayın karşılaşması Biden'ın sonunu getirmiş, "adaylığı bırak" çağrılarının ardından Biden çekildiğini duyurmuş ve yerini Harris'e bırakmıştı.
ANKETLERDE KİM ÖNDE
ABD'de 5 Kasım'da Demokrat Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Donald Trump'ın yarışacağı başkanlık seçiminin kaderini "kritik eyaletler" olarak nitelendirilen Arizona, Nevada, Wisconsin, Michigan, Pensilvanya, North Carolina ve Georgia'daki sonuçların belirlemesi beklenirken, güncel anketlere göre bu eyaletlerdeki durum dengeli.
Seçiciler Kurulu olarak adlandırılan seçim sistemi nedeniyle bazı eyaletler başkanın belirlenmesinde kritik önem taşıyor.
Her 4 yılda bir başkanlık seçimlerinin yapıldığı ABD'de seçmenler, başkanı doğrudan değil, oy verdikleri delegeler yoluyla seçiyor.
Bu üyeler de ABD'nin başkanı ve başkan yardımcısını seçmekle görevli olurken, seçimlerde en fazla oyu alan aday değil, en fazla delegeyi kazanan aday başkanlık koltuğuna oturuyor.
Seçimlerden sonra toplanarak ABD başkanını seçen Seçiciler Kurulu üyelerinin sayısı ise her eyaletteki ABD Kongresinin iki kanadı olan Temsilciler Meclisi ve Senatodaki toplam üye sayısına eşit. Kongre'de temsilcisi olmayan başkent Washington'ın de Seçiciler Kurulu'nda 3 üyesi bulunuyor.
Seçiciler Kurulu'nun her eyalete farklı ağırlıklarla dağıtılmış toplam 538 delegesi bulunuyor. Bu sayının yarıdan 1 fazlasına, yani 270 delegeye ulaşan aday, başkan olmaya hak kazanıyor. Aynı sisteme göre bir eyalette rakibinden 1 oy dahi fazla alan başkan adayı, o eyaletteki tüm delegeleri kazanıyor.
KRİTİK YEDİ EYALET
Hem Demokrat hem de Cumhuriyetçilerin yoğunlukta olduğu birçok eyalet bulunuyor. 1 fazla oyun bile tüm delegelerin kazanılmasına imkan tanımasından dolayı iki siyasi görüş arasında dengenin olduğu eyaletler ise başkanlık seçiminde kritik önem taşıyor.
ABD seçim sistemine göre, örneğin, California'nın 54 delegesi bulunurken, Texas'ın 40, Florida'nın 30 ve New York'un 28 delegesi bulunuyor ancak delege sayısı fazla olan bu eyaletlerin parti eğilimleri uzun yıllardır pek değişmediği için toplamda sonuca etkileri büyük olmuyor. Örneğin, California ve New York uzun yıllardır Demokrat, Texas ve Florida ise uzun zamandır Cumhuriyetçi eğilimiyle biliniyor.
Bu sistemde başkanlık seçimlerinin kaderini Cumhuriyetçi ile Demokratlar arasında gidip geldikleri için "salıncak eyaletler" olarak da adlandırılan "kritik eyaletler" belirliyor.
2024 seçimlerinden önce, başkanlık için ulaşılması gereken toplam 270 delege sayısının 93'ünü teşkil eden Arizona, Nevada, Wisconsin, Michigan, Pensilvanya, North Carolina ve Georgia şeklinde 7 "kritik eyalet" bulunuyor.
Güncellenen delege sayılarına göre Arizona'nın 11, Nevada'nın 6, Wisconsin'ın 10, Michigan'ın 15, Pensilvanya'nın 19, North Carolina'nın 16 ve Georgia'nın ise 16 delegesi var.
ABD'de seçim anketlerini yayımlayan Real Clear Politics (RCP) adlı haber platformunun verilerine göre, Trump ile Harris, yarışı başa baş götürüyor.
Ülkede yapılan anketlerin ortalamasına göre Harris yüzde 48,4, Trump ise yüzde 47,2 oya sahip.
Harris kritik eyaletlerden Wisconsin, Michigan, Nevada'da rakibinden daha fazla oya sahipken, Trump, North Carolina, Georgia ve Arizona'daki yarışta Harris'in önünde gözüküyor. Pensilvanya'da ise başkan adayları arasındaki durum dengede.
Kritik eyaletlere tek tek bakıldığında ise North Carolina'da Trump yüzde 47,9, Harris yüzde 47,8; Georgia'da Trump yüzde 48,3, Harris yüzde 48; Arizona'da Trump yüzde 48,4 Harris yüzde 46,8; Wisconsin'de Trump yüzde 47,2, Harris yüzde 48,7; Michigan'da Trump yüzde 47,1 Harris yüzde 48,3; Nevada'da Trump yüzde 47,4 Harris yüzde 48; Pensilvanya'da Trump yüzde 47,6 Harris yüzde 47,6 oy oranıyla yarışı götürüyor.
Diğer eyaletlerde ise anket sonuçları şu şekilde:
California'da Trump yüzde 35, Harris yüzde 59,5; Texas'ta Trump yüzde 50,3, Harris yüzde 43; Florida'da Trump yüzde 49, Harris yüzde 43; New York'ta Trump yüzde 39, Harris yüzde 53; New Hampshire'da Trump yüzde 45,7, Harris yüzde 50,7; Minnesota'da Trump yüzde 44,5, Harris yüzde 50; Virginia'da Trump yüzde 44, Harris yüzde 48; Ohio'da Trump yüzde 52, Harris yüzde 43; Maine'de Trump yüzde 41, Harris yüzde 58; Montana'da Trump yüzde 56,3, Harris yüzde 38,7.
Indiana, Kentucky, Tennessee, Mississippi, Alabama, West Virginia, South Carolina, Massachusetts, Rhode Island, Connecticut, New Jersey, Delaware, Maryland, North Dakota, South Dakota, Nebraska, Kansas, Oklahoma, Iowa, Missouri, Arkansas, Louisiana, Illinois, Washington, Oregon, Idaho, Utah, Wyoming, Colorado, New Mexico, Alaska, Vermont, Hawaii eyaletlerinde ise RCP'de ABD Başkanı Joe Biden'ın başkanlık adayından çekilmesinden önceki tarihlere ait anket sonuçları yer alıyor.