Duman altından fiyat oyunu çıktı

Maliye'nin 31 Aralık'ta duyurduğu vergi artışının ardından sigara firmaları fiyatlarını artırdı. En yüksek sigaranın paketi böylece 7.5 liraya kadar yükseltildi. En düşük sigara da 4.5 lira oldu. Sektörde yapılan bu artışların çok fahiş olduğu kısa sürede ortaya çıktı. Bir sigara şirketi yetkilisinin şu sözleri fiyat ayarlamasına açıklık getirdi: "Firmanın sigara fiyatını 6.5 liraya çıkarması kurtarıyordu. Ama onlar 7.5 liraya çıkardılar." Fiyatların birden bire fırlaması satışların da düşmesine yol açtı. Yüksek fiyattan sigara almak istemeyen vatandaş daha ucuz ürüne yönelince kârlılıklarının azalmasından çekinen firmalar peş peşe fiyat indirimi yapmaya başladı. Bu arada firmalar bir açıdan kamuyu da karşısına aldı. İndirimler kamunun alacağı vergi gelirini düşüreceğinden satışları azalan firmalar böyle bir kozu oynamak istedi. Fakat Maliye bu hamleye hemen yeni bir artış sinyali ile cevap verdi. Sigara firmaları Türkiye'de yaptıkları bu fiyat ayarlamalarını özellikle Avrupa ülkelerinde gerçekleştiremiyor. Örneğin Almanya'da Türkiye'de 7 liraya kadar çıkan sigara 4.70 eurodan (10 TL) satılıyor. Almanlar sigaraya 6 ayda bir zam yapıyor. Zammın amacı da insanların sigara kullanımını azaltmak olarak açıklanıyor. Fakat hiçbir şirket bu fiyatları düşürmek gibi bir eyleme girişemiyor. Fakat aynı firmalar Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde istedikleri gibi fiyat ayarlamasına gidebiliyor. Konuyu değerlendiren uzmanlar, Türkiye'nin sigara firmaları için çok verimli bir pazar olduğunu, buradaki yüksek cirolarını kaybetmek istemediklerini belirtiyor.
Maliye hemen karşı atağa geçti
31 Aralık'ta bir paket sigara üzerinden alınan vergi oranını yüzde 58'den yüzde 63'e yükselten Maliye, bir paket sigara üzerinden aldığı en az Özel Tüketim Vergisi'ni 2 lira 65 kuruşa yükseltmiş oldu. Maliye, 2010 yılı bütçesinde tütün ürünlerinden alınan ÖTV gelirini, 13 milyardan 16 milyar liraya çıkarmayı hedeflemişti. Yılın hemen başında yaptığı vergi artışıyla, bu gelire ulaşacağını hesaplamıştı. Ancak şimdi sigara firmalarının fiyatlarını sabit tutmaları nedeniyle 3 milyarlık gelir artışına ulaşamayacağı tahmin ediliyor. Bu nedenle Maliye'nin paket başına alacağı ÖTV'yi 45 kuruş daha artırarak 3.10 liraya çıkarabileceği belirtiliyor.
'Maktu vergi fiyat oynamalarını önler'
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökhan Karabulut:
"Sigara üreticileri gelişmiş ülkelerde yapamadıklarını Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde yapabiliyor. Bu ülkeler aynı zamanda sigara üreticisi firmaların en büyük pazarı. Bu pazarı kaybetmemek için ufukta bir savaş görünüyor. Bu savaşta hükümet nispi değil de maktu vergi uygulamasına geçerse bu çeşit fiyat oynamaları yapamazlar. Böylece sistem tüketiciyi de korumuş olur."
'AB ülkelerinde bu kadar rahat at koşturamazlar'
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Cemil Ertem:
"Firmaların aldığı indirim kararı, sigara tekellerinin Türkiye pazarını kaybetme telaşı ile alınmış bir karardır. Sigara tekelleri yasak öncesi, istedikleri zammı istedikleri zaman, vergi artışı olsun olmasın yapabiliyorlardı. Ve tüketiciyi hem maddi olarak hem de sağlık açısından sömürüyorlardı. Bunlar AB ülkelerinde bu kadar rahat at koşturamaz. Bu kadar rahat halkın sağlığı ile oynayamaz. Ayrıca sattıkları her ürün için Türkiye'den çok daha fazla vergi öderler. Şu unutulmamalıdır ki Türkiye artık az gelişmiş bir ülke değildir."
İndirimle vergi ne oldu?
5.5 liralık sigara paketinin geçen yıl 3.19 lirası ÖTV, 84 kuruşu da KDV olmak üzere 4.03 lirası vergiye gidiyordu.
Bu sigaranın fiyatı 4 Ocak'tan itibaren 7 liraya çıkınca, vergisi de 4.41 lirası ÖTV, 1.07 lirası KDV olmak üzere 5.48 liraya yükseldi.
Fiyat tekrar 5.5 liraya çekilince, toplam vergi ÖTV'de 3.47 liraya indi. KDV'si 84 kuruşa döndü. Toplamı ise 4.31 liraya inmiş oldu.

İŞTE YENİ EMEKLİ MAAŞLARI

TÜRKİYE'YE JAPON TURİST AKACAK
OTURDUĞUNUZ EV KAÇ PARA? TIKLA-ÖĞREN
EKONOMİDE YILIN OLAYLARI