Milyonlarca kişi emekli olma hayaliyle yıllarca çalışıyor. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ise her fırsatta problemlerini dile getiriyorlar. Vatandaşlar emeklilikte yaş sorunu ne olacak? Emekli olmak için kaç yaşına kadar çalışmalıyım? Kaç yaşında emekli olabilirim? gibi sorulara cevap arıyorlar. Özellikle sigorta prim gününü doldurmuş ama emekli olmak için yaşının dolmasını bekleyen adaylar EYT meselesi konusundaki son dakika düzenlemeleri bekliyorlar. Prim gününü doldurmuş olmasına rağmen yaşı dolmadığı için emekli olamayan yüz binlerce kişi 2018'de emeklilikte yaşa takılanlar için yapılacak düzenlemelere gözlerini çevirmiş durumda.
Peki ama 2018'de EYT sorunu çözülüyor mu? EYT için kanun teklifi mi var? Emeklilikte yaşa takılanların durumu ne olacak? EYT problemi ne zaman çözüme kavuşacak? EYT ile ilgili yeni düzenleme var mı? Erken emeklilik için ne yapmak gerekir? Kaç yaşında emekli olurum? gibi soruları aratan vatandaşlar Meclis'ten gelecek haberleri bekliyorlar. İşte erken emeklilik ve EYT hakkındaki son gelişmeler...
YENİ DÜZENLEME YOLDA MI?
MHP'nin emeklilikte yaşa takılanların mağduriyetinin giderilmesi için sunduğu ancak kabul görmeyen yasa teklifinin Meclis'in açılmasıyla yeniden raftan inmesi bekleniyor.
Türkiye Gazetesi'nin haberine göre, bazı AK Partili milletvekillerinin yeşil ışık yaktığı düzenleme, 2,3 milyon kişiyi ilgilendiriyor ve yapılacak düzenlemeye göre ilk etapta 450 bin kişi emekli olacak.
EMEKLİLİK YAŞI KAÇ OLACAK?
Emeklilik için primi tamamlayıp yaşı bekleyenlere müjde niteliği taşıyan düzenleme, Meclis'in açılmasıyla Genel Kurul'da kabul edilir ve Başkan Erdoğan tarafından onaylanırsa, 8 Eylül 1999'dan önce işe başlayanlar erken yaşta emeklilik şansını yakalayacak. Bu yaş kadınlarda 38, erkekler 43 olabilecek.
EMEKLİLİKTE ŞARTLAR NELERDİR?
Ülkemizde çalışan kişilerin emekli olabilmeleri için kanunların belirlediği iki şartı yerine getirmesi gerekir.
Bu şartların birincisi; öncelikle çalışanın prim günü sayısını doldurması gerektiğidir. Yeni işe başlayan kişilerde bu prim sayısı 7200 olarak bilinmektedir.
İkinci şart ise yaş sorunudur. Yani kişinin sadece prim gününü doldurması yetmez. Bunun yanında kişinin emeklilik yaşını da doldurması gerekiyor. Her ne kadar amaçları aynı olsa bile işleyiş ve ücret bakımından iki konu birbirinden farklılık gösteriyor. Yani yalnızca bir şart ile emeklilik söz konusu olamıyor.
En çok bilinen sigorta kurumları SSK ve Bağ-Kur' dur. Bu iki sigorta kurumları kişinin emekli olabilmesi için oldukça çok imkan sağlar ve kişi adına geleceğe yatırım yapar. Ancak SSK ' lı olmak isteyen bir kişinin bir kurum ya da kuruluşta işe başlaması ve iş verenini kendi adına bu primlerinin ödemesi gerekmektedir. Kişi bu şekilde hizmet yılını doldurarak emekli olabilir.
Prim gününü dolduran ancak yaş şartı olduğu için yaş şartını dolduramayan çok sayıda kişi Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) sorunu altında sorunlarının çözüme kavuşturulmasını istiyor. Konunun Meclis'in açılmasıyla birlikte yeniden gündeme gelmesi ve Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için düzenleme yapılması bekleniyor.
MHP EYT SORUNUNU GÜNDEME GETİRMİŞTİ
Milliyetçi Hareket Partisi tarafından daha önce Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) sorunu gündeme getirilmiş ve bir kanun teklifi sunulmuştu. Ancak sorun çözülememişti.
ERKEN EMEKLİLİK İÇİN SUNULAN 5 FORMÜL
Uzun yıllar çalışma hayatında olan ve bir süre sonra emekli olma hayalini kuran çalışanlar için çok mühim olan bu meselede kesin bir çözüm bulunmuş değil. Ancak ufak tefek durumlardan feragat ederek ya da sunulan formüllere kulak verilerek emekliliği öne çekmek de mümkün. İşte, erken emelilik için sunulan 5 formül;
Yıpranma payı olan meslek grupları;
Bazı meslekler için erken emeklilik imkanı sunuluyor. 'Yıpranma', 'Fiili Hizmet Süresi Zammı' denilen bu avantaj, çalışılan sürelere belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek erken emekliliğin yolunu açıyor. Yani 12 ay çalışmış kişi 15 ay çalışmış sayılıp, işe girişi 3 ay geri çekiliyor.
Askerliğini işe girmeden evvel yapan erkekler;
Erkeklerde erken emekliliğin yolu askerlik borçlanmasından geçiyor. Askerliğini işe girmeden önce yapan çalışanlar, borçlanma ile hem prim şartını azaltıyor hem de 1-2 yıl kazanabiliyor. Yaşı erkene çekmek için askerliği işe girmeden önce yapmış olmak gerekiyor. İşe girilen tarih borçlanma süresini belirliyor.
Doğum borçlanması ile erken emekli olan kadınlar;
Doğum borçlanmasıyla erken emeklilik, eksik primlerin tamamlanması ile oluyor. Yıl ve yaş şartını tamamlamış bir annenin eğer primi eksikse bunları tamamlamak için beklemesi gerekmiyor. 3 çocuğa kadar borçlanma yaparak, 6 yıl kazanılabiliyor. Evlat edinen annelerin de doğum borçlanması hakkı bulunuyor. Ancak evlat edinilen çocukların 2 yaşını doldurmamış olması koşulu bulunuyor. Doğum borçlanması ile erken emekli olmak isteyenleri için şartlar şu şekildedir;
- Doğumdan önce SSK tescili,
- Doğumun gerçekleştiği tarihten sonraki iki yıl içinde adına herhangi bir prim yatmamış olmak (Bazı bölümlerinde prim yatmışsa yine aynı süre içinde prim yatmayan süreler borçlanılır.),
- Doğumdan sonra iki yıl içinde çocuğun sağ olması.
9 Eylül 1999 yılı öncesinde emekli olanlar;
15 yıl sigortalılık süresi, 3 bin 600 prim günü olanlar, emekli olabiliyor. Bu formülle emeklilik için öncelikle 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olmak ve yaş şartını tamamlamak gerekiyor.
Bakıma muhtaç çocuğu olan kadınlar için;
Sürekli bakıma muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların, 2008'den sonra prim ödeme gün sayılarının 4'te 1'i, prim ödeme gün sayıları toplamına ekleniyor ve bu süreler yaştan düşüyor.
EMEKLİLİK VE ERKEN EMEKLİLİK ARASINDAKİ FARK
Emeklilik
Kişi bir iş bulurken asıl kaygısı geleceğe dairdir. Kişi iş gücünün düşeceği ve herhangi bir şekilde çalışamayacağı yılları düşünerek iş bulurken bunu bir kriter haline getirip geleceğine yatırım yapmak ister. Ancak bu yatırım ise sigorta kurumlarının göstermiş olduğu imkanlar sayesinde gerçekleşir. Kişi bir kurum ya da kuruluşta öncelikle işe başlar. Ancak burada 18 yaşını doldurması gerekmektedir. Daha sonra başladığı iş gününden itibaren patronu ya da kendisini sigorta kurumlarına aylık olarak ödeme yapmak durumundadır. Bu primler kişinin geleceğinin yapılanmasına yardımcı olur. Kişi belli ibr hizmet yılını doldurduktan sonra bu yatırılan primler sayesinde artık emekli olur ve bu primlerin karşılığı olarak da bir maaş alır. Bu maaşa emeklilik maaşı denir. Bu duruma da emeklilik denir.
Erken Emeklilik
Bu sigorta kurumlarının amaçları aynı olsa da gerek işleyişlerinden gerek ücretlerinden oldukça aralarında ayrılmaktadır. En çok bilinen sigorta kurumları SSK ve Bağ-Kur' dur bu iki sigorta kurumları kişinin emekli olabilmesi için oldukça çok imkan sağlar ve kişi adına geleceğe yatırım yapar. Ancak SSK ' lı olmak isteyen bir kişinin bir kurum ya da kuruluşta işe başlaması ve iş verenini kendi adına bu primlerinin ödemesi gerekmektedir. Kişi bu şekilde hizmet yılını doldurarak emekli olabilir. Bağ-Kur ise kişi öncelikle bir kurum ya da kuruluş açmalıdır. Ve burada hizmet vermeye başladıktan sonra kendi adına yatırdığı primlerle emekli olabilme imkanı kazanır. Bu kurulardan erken emekli olabilmek için ise ortak bir kriterleri vardır. Bu kriter ise kişinin bir an önce sigortasının başlatılmış olması gerekmektedir. İş hayatına ne kadar erken atılırsa kişi o kadar erken emekli olabilme imkanına sahip olabilir.
Nasıl Emekli Olurum?
İşe başlayan kişilerin daha ilk günden aklına bu soru belirmektedir. Ne zaman emekli olurum konusu gün geçtikçe değişmekte ve cevaplar da buna bağlı olarak sürekli olarak değişmektedir. Ülkemizde en çok tartışılan konulardan biri olan ne zaman emekli olurum sorusunun cevabı 1950 yılından beri oldukça radikal değişimlere uğrayarak sekiz kere değişmiştir. Emekli olmak için kişinin ilk iş gününden itibaren başladığı kurumda aylık düzenli olarak primleri ödenmeli ya da kendisi bu primi ödemelidir. Bunun sonuncunda belli bir hizmet yılı kota olarak koyulmakta ve kotayı aştığınız zaman işe başladığınız gün baz alınarak ne zaman emekli olacağınızı öğrenebilirsiniz.
ERKEKLERDE EMEKLİLİK
Sigortalılık süresinin başlangıcı 08.09.1976'dan önce olan erkek SSK'lılar: 55 yaşını doldurmuş olma ve en az 5000 gün veya, 55 yaşını doldurmamış olmakla beraber, 25 yıldan beri sigortalı bulunma ve en az 5000 gün, Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olma şartlarını yerine getirenler, tam emekli aylığına hak kazanmaktadırlar. 08.09.1999 günü ve sonrası işe giren erkekler emekli olabilmeleri için 60 yaşını tamamlamış ve en az 7000 gün sayısı ile emekli olabilecekler. Görüldüğü üzere 08.09.1999 gününden sonra işe girenler için sigortalılık süresi diye bir şey kalmamıştır. 7000 günü doldurmak ve 60 yaşını tamamlayıp 61 yaşından gün alması gerekir.
4.500 GÜN İLE ERKEKLERDE EMEKLİLİK
60 yaşını doldurmuş olması , 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün prim ödemek şartı ile kısmı emekli olabileceklerdir.
01.05.2008 GÜNÜNDEN SONRA İŞE GİREN ERKEKLERİN EMEKLİLİK ŞARTLARI
a-Normal Emeklilik Şartları:
7200 günü 31.12.2005 tarihine kadar tamamlayan erkekler 60 yaşında emekli olur ama diğerleri için tablo aşağıdadır.
1)- 01.01.2036 ila 31.12.2037 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 61 yaş
2)- 01.01.2038 ila 31.12.2039 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 62 yaş
3)- 01.01.2040 ila 31.12.2041 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 63 yaş
4)- 01.01.2042 ila 31.12.2043 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 64 yaş
5)- 01.01.2044 ila 31.12.2045 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 65 yaş
6)- 01.01.2046 ila 31.12.2047 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 65 yaş
b-Erkeklerin SSK'dan 5400 gün ile emeklilik şartları:
İlk defa 01.05.2008 tarihi ve sonrası işe girmiş yani sigortalı olmuş veya olacak erkeklerden 4a bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için kısmı emeklilik şartı 5400 gün olarak uygulanır. Emeklilik yaşlarının tesbiti 5400 günü tamamladıkları/tamamlayacakları zamana göre belli olur. Buna göre; 5400 günü 31.12.2005 tarihine kadar tamamlayan erkekler 63 yaşında emekli olur.
Diğerleri ise:
1)- 01.01.2036 ila 31.12.2037 tarihleri arasında 5400 günü tamamlayan erkekler 64
2)- 01.01.2038 gününden sonra 5400 günü tamamlayan erkekler için 65 olarak uygulanır. Ancak yaş hadlerinin uygulanması 5400 prim gün sayısı şartını doldurduğu tarihte geçerli olan yaş hadleri esas alınır.
KADINLARDA EMEKLİLİK ŞARTLARI NELERDİR?
Belirli süre sigortalı olup bu süre içinde primlerini eksiksiz ödeyen ve yaş şartını da yerine getiren kadın çalışanlar, erkeklere göre daha az prim ödeme gün sayısı ile daha erken yaşta emekliliğe hak kazanıyorlar. Kadın çalışanlar yaş haddinde de emekli olup kısmi aylık alabiliyorlar.
SSK kapsamında bayanların emekli yaşı işe ilk giriş tarihine göre değişir. İlk defa 01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olmanız halinde 58 yaş ve 7200 gün şartı ile emeklilik hakkı kazanabiliyorsunuz. Ancak 58 yaşında emeklilik hakkı elde edebilmeniz için 7200 iş gününü 31.12.2035 tarihine kadar tamamlamanız gerekiyor.
3600 gün ve 15 yıllık sigortalılık süresini;
– 23.05.2002 tarihinden önce tamamladıysanız 50 yaşında,
– 24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasında tamamladıysanız 52 yaşında,
– 24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasında tamamladıysanız 54 yaşında,
– 24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasında tamamladıysanız 56 yaşında,
– 24.05.2011 tarihinde sonra tamamladıysanız 58 yaşında 3600 gün ile emeklilik hakkı elde edebilirsiniz.
SSK ya da diğer kapsamlarda ilk işe giriş tarihiniz 08.09.1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihleri arası ise; 4500 gün 25 yıllık sigortalılık süresi ve 58 yaşı tamamlamanız halinde SSK yaş haddinden emekli olabilirsiniz.
SSK ya da diğer kapsamlarda ilk işe giriş tarihiniz 01.05.2008 tarihi ve sonrası ise 5400 gün 61 yaşı tamamlamanız halinde emekli olursunuz. Ancak yine bu tarihten sonra girişi olanlar emeklilikte kademeli geçişe tabidir. 5400 günden 61 yaşında emekli olabilmeniz için 5400 günü en geç 31.12.2035 tarihine kadar tamamlamış olmanız gerekiyor.
Ayrıca; 5400 günlük prim gününü; 31.12.2037 tarihine kadar tamamlamanız halinde 62 yaşında, 31.12.2039 tarihine kadar tamamlamanız halinde 63 yaşında, 31.12.2041 tarihine kadar tamamlamanız halinde 64 yaşında, 01.01.2042 tarihinden sonra tamamlamanız halinde ise 65 yaşında emekli olursunuz.