Kıdem tazminatı alma şartları milyonlarca çalışan tarafından oldukça merak ediliyor. Kıdem tazminatı, çalıştığı her 1 yıl için 30 günlük brüt ücreti kadardır. 1 yıllık kıdemi olan işçi 1 aylık brüt ücreti tutarında olmaktadır ve kıdem tazminatı alınabilmektedir. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, işveren tarafından işten çıkarılması gerekir. Ancak işçinin çıkarılırken, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranmamış olması gerekiyor. Yani, hırsızlık, huzuru bozacak davranışlar gibi işyeri kurallarına aykırı nedenlerden işten çıkarılırsanız, kıdem tazminatı alamazsınız. İş yasasına göre sağlık sorunu gibi haklı bir nedene dayanarak, işten ayrılma zorunluluğu oluşmuşsa tazminat alınır. Peki kıdem tazminatı alma şartları nedir? Kıdem tazminatı hesaplama nasıl yapılır? 2019 kıdem tazminatı nedir, nasıl alınır?
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Kıdem tazminatı, çalıştığı her 1 yıl için 30 günlük brüt ücreti kadardır. 1 yıllık kıdemi olan işçi 1 aylık brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı alabilmektedir. 1 yılın altındaki süreler için orantılı olarak hesaplama işlemi gerçekleştirilir. İşçinin brüt ücreti hesaplanırken sürekli olarak yapılan yardım ve primler de dahil olur. Bu sebeple, kasa tazminatı, yemek yardımı, çocuk zammı gibi ödemeler de işçinin brüt ücretine dahil edilir ve bu ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır.
KIDEM TAZMİNATI 2019 ŞARTLARI NELER?
İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, işveren tarafından işten çıkarılması gerekir. Ancak işçinin çıkarılırken, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranmamış olması gerekiyor. Yani, hırsızlık, huzuru bozacak davranışlar gibi işyeri kurallarına aykırı nedenlerden işten çıkarılırsanız, kıdem tazminatı alamazsınız. İş yasasına göre sağlık sorunu gibi haklı bir nedene dayanarak, işten ayrılma zorunluluğu oluşmuşsa tazminat alınır. Erkek çalışanların askerlik nedeni ile işten ayrılması da tazminatı doğurur. Kadın çalışanlar ise çalışırken evlenirse, evlendikten sonraki bir yıl içinde kendi isteği ile işten ayrılabilir ve tazminat alabilir. Emeklilik şartını yerine getirmiş çalışanlar da kıdem tazminatı alabilir.
İŞTEN KENDİ İSTEĞİ İLE AYRILANLAR KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?
İşçinin istifa etmesi ya da işi bırakması durumunda tazminat alabileceği sebepler:
– İş yerindeki ağır çalışma şartları nedeniyle sağlığının bozulması.
– İşyerinden zorla istifaya zorlanması halleri(mobbing, psikolojik şiddet) bu durumun belgelenmesi önemlidir.
– İşçinin ücretinin kanun hükümleri ya da sözleşmede yazılan şartlara göre ödenmemesi.
– İşcinin aldığı ücret dışında sosyal yardım alacaklarının(ikramiye, prim, yakacak yardımı, giysi yardım, fazla mesai, hafta tatili) ödenmemesi
– İşçinin sigortasının işveren tarafından geç ve eksik bildirilmesi.
-İşçini haberi olmaksızın işveren tarafında SGK'da giriş-çıkışı yapılması.
– İşçi, dini bayramlar ve resmi tatillerde çalıştırıldığı hallerde ücreti ödenmiyorsa.
– İşverenin yıllık izinleri tam olarak kullandırmaması.
– İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan uzun süreyle işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler.
– Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde evlilik nedeniyle ayrılması
– Belirli ya da belirsiz iş sözleşmesiyle çalışan işçinin askerlik nedeniyle işten ayrılması.
-Ayrıca meslekte en az 5 yıl çalışmış olan gazeteciler istifa etseler dahi kıdem tazminatı alabilir.
KIDEM TAZMİNATI REFORMU NASIL OLACAK?
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Yeni Ekonomi Programı (YEP) kapsamında açıkladığı kıdem tazminatı reformu hakkında şunları açıklamıştı; Vatandaşlarımızın kazançlarına göre kesinti oranlarının belirleneceği zorunlu bir bireysel emeklilik sistemini yeniden ele alacağız. Bu sistemle birlikte Kıdem Tazminatı Reformunu da hayata geçireceğiz. Yeni yapıyla birlikte 5 yılda, sistemde biriken fonların milli gelirin yüzde 10'unun üstüne çıkacağını öngörüyoruz. Finansal sektörün daha sağlıklı işleyişini sağlamak için reel sektör alanında bazı adımlar atılacak. Yapısal reformların en önemli ayağını gıdada hazırladık. Gıda enflasyonu ile mücadele için en önemli reformumuz tarımda milli birlik projemiz olacak.
KIDEM TAZMİATI NEDİR?
Kıdem tazminatı, çalışanın 4857 sayılı İş Kanunu gereğince işten çıkarılması durumunda işveren tarafından çalıştığı yıllar için ödediği ücrettir. İşçi çalıştığı her bir yıl için bir maaşı kadar kıdem tazminatı alır. Çalışan bu tazminatı alabilmek için en az bir yıl aynı kurumda çalışmış olmalıdır. Aynı kuruma bağlı farklı işyerleri için de bu şart geçerlidir.
Ayrıca çalışanın işten çıkarılmış olması da kıdem tazminatı alabilmenin şartlarından biridir. İşçi kendi isteğiyle yani istifasıyla ancak belirli sebeplerden dolayı kıdem tazminatına hak kazanabilir. Öte yandan kıdem tazminatı işçileri ilgilendirir ve memurlar kıdem tazminatı alamazlar.
KIDEM TAZMİNATI KİMLERE VERİLİR?
Kıdem tazminatına hak kazanmanız için aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışmış olmanız gerekmektedir. Eğer kendi isteğinizle işten ayrılırsanız kıdem tazminatı alamayacaksınız. Ancak, erkekler askerlik hizmeti için ve kadınlar da evlilik nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalırsa, tazminata hak kazanıyor. Ayrıca, emeklilik için gerekli süreyi ve prim ödeme gün sayısını doldurmuşsanız kendi isteğinizle işten ayrılırsanız dahi kıdem tazminatı alabileceksiniz.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
İşe başlama tarihinden itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işveren, işçiye 30 günlük giydirilmiş brüt ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Ödenecek tutardan sadece damga vergisi (%0,759) kesintisi yapılmaktadır.
Örneğin, çalıştığınız işyerinde son aldığınız brüt ücret 3 bin 500 liraysa, ve işyerinde 5 yıldır çalışıyorsanız ve işten çıkartıldıysanız; kıdeminiz 17 bin 500 bin lira tutuyor. Ücretin içinde yer alan; yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesabına katılıyor.