Prim gününü doldurup yaş gününü doldurmayı bekleyen vatandaşların araştırdığı EYT, polis, din görevlileri, öğretmen ve hemşirelerin yakından takip ettiği 3600 ek gösterge, kıdem tazminatı, hal yasası ve nafaka konusunda son gelişmeler oldukça merak ediliyor. Milyonlarca vatandaş Meclis'ten gelecek müjdeli habere yoğunlaştı. Vatandaşlar EYT, hal yasası, kıdem tazminatı, nafaka ve 3600 ek göstergenin Meclis gündeminde yer alıp almadığını öğrenmek istiyor. Peki, bu konular hakkında son durum nedir? İşte 20 Temmuz EYT, hal yasası, kıdem tazminatı, nafaka ve 3600 ek göstergede son durum...
KIDEM TAZMİNATINDA SON DURUM
Ek gösterge düzenlemesinin Cumhurbaşkanlığı'nın ikinci 100 günlük eylem planında yer aldığı şekliyle sadece öğretmenleri mi kapsayacağı yoksa memur örgütlerinin talep ettiği şekilde tüm kamu personeline mi yönelik olacağı merak konusu.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın, "Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları" kapsamında 2019 içinde hayata geçirileceğini duyurduğu düzenlemelerin bir kısmı da Meclis'in bu yasama yılı içinde mesai harcayacağı yasalarla hayata geçirilecek. Ekonomik düzenlemeler arasında özellikle kıdem tazminatı reformu olarak adlandırılan düzenleme çalışanlar açısından büyük önem taşıyor.
ERKEN EMEKLİLİK YASASINDA SON DURUM NE?
Meclis çalışmalarına şu sıralar yoğun bir şekilde devam ediyor. Uzun süredir gündemi meşgul eden EYT, vatandaşların yoğunlukla araştırdığı konuların başında geliyor. Vatandaşlar erken emeklilik yasasındaki son gelişmeler hakkında bilgi edinmek istiyor.
BAŞKAN ERDOĞAN EYT YASASI İÇİN NE DEMİŞTİ?
Başkan Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz aylarda yaptığı açıklamada "Erken emekliliği sosyal güvenlik sistemimizde tasvip etmiyoruz ama siyasette bu yol her zaman için açıktır. Dünyanın hiçbir yerinde 38 yaşında emeklilik diye bir uygulama yoktur." şeklinde konuşmuştu.
Sosyal güvenlik mevzuatına göre emekli olabilmek için sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş olarak 3 ayrı hususa bakılması gerektiğine dikkati çeken Erdoğan, "Emeklilik için 1999 yılına kadar yalnızca hizmet süresi ve prim ödeme gün sayısı yeterliydi. Bu tarihte yapılan bir düzenlemeyle kademeli olarak yaş şartı da getirildi. Son günlerde emeklilikte yaşa takılanlar başlığı altında yürütülen kampanyanın özünde işte bu uygulama vardır." değerlendirmesinde bulunmuştu
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR İÇİN GENEL DETAYLAR
Emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltiliyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılında çıkartılırken, bir önceki kanunda yer alan kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı da korunmakla birlikte 2048 yılına kadar kademeli bir şekilde yükseltilerek 65'e çıkarıldı. Yani 2036 yılından itibaren emekli olabilme yaşı kademeli olarak yükselecek. Bu artış ile birlikte hem kadınlarda hem de erkeklerde emeklilik yaşı 65 olacak.
Sigorta başlangıcı 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra olan işçi, memur, esnaf milyonlarca kişi 5510 sayılı yasaya göre emekli olabilecek. Önceki kanunda emekli olabilmek için kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık şartı aranırken, yeni düzenlemeye göre herkese yaş ve prim koşulu getirildi.
Bu yasaya göre 4/a'lı çalışanlar 7 bin 200, 4/b'li çalışanlar ve kamuda 4/c'li çalışanlar ise 9 bin gün üzerinden emekli olabilecek. Çalışanlar prim gününü doldurduktan sonra doldurdukları tarihte uygulanmakta olan yaşta emeklilik hakkı elde edecek.
Emeklilik yaşı 1 Ocak 2036 itibariyle her 2 yılda 1 yaş yükselecek. Kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 olan emeklilik yaşı çalıştıkları statüde emeklilik için gerekli olan prim gününü doldurdukları tarihteki yaş şartına bağlı olarak belli olacak.
Yani 1 Ocak 2019 tarihinde kamuda işe başlayan ya da kendi işini kuran bir vatandaş 9 bin prim gününü tamamladığı tarihteki yaştan önce emekli olamayacak. Örnek vermek gerekirse; memur olarak gelecek yıl işe başlayan bir erkek 9000 prim gününü 2044 yılında tamamlayacak. Prim gününü 1 Ocak 2044-31 Aralık 2045 tarihleri arasında dolduran erkekler için emeklilik yaşı 65 olduğu için, gelecek yıl memur olan veya kendi işini kuran bir genç 65 yaşından önce emekli olamayacak.
4/a'lı bir çalışan ise 7 bin 200 prim gününü doldurduğu tarihte uygulanan yaş şartına tabi olacak. Örneğin, 1 Ocak 2019'dan sonra işe başlayan bir erkek, hiç boşluk olmadan 7200 günü 2039'da tamamlarsa 62 yaşından önce emekli olamayacak.
Emekli olabilmek için yaş bekleme süresi de uzayacak. Örneğin, gelecek yıl 23 yaşında kamuda çalışmaya başlayan bir genç 48 yaşında prim gününü doldursa bile 65 yaşında emekli olmak için 17 yıl beklemek zorunda kalacak. Gelecek yıl özel sektörde çalışmaya başlayan 23 yaşındaki bir erkek ise 43 yaşında prim gününü tamamlasa bile 62 yaşında emekli olabilmek için 19 yıl bekleyecek.
2008 yılından önce işe girmiş olanlar son 7 yılın yarısından fazlası hangi statüde geçtiyse o statüye göre emekli olabiliyor. Bundan dolayı özellikle kendi adına bağımsız (4/b'li) çalışanlar, son 7 yıl kuralından yararlanmak için sonradan 4/a'ya geçerek en az 2521 günü 4/a'lı olarak çalışıp daha erken emekli olabiliyorlar.
1 Mayıs 2008 tarihinden sonra işe girenlerde bu düzenlemeden faydalanamayacak. Bu tarihten sonra işe girenler son 7 yıl değil, çalışma yaşamlarında en fazla hangi statüde prim ödenmişse o statüde emekli olabilecek.
NAFAKADA DEĞER KAYBI TELAFİ EDİLİR
Takvim Gazetesi yazarı Avukat Feride Hilal İmal bugün köşesinde kaleme aldığı yazıda yine okuyucularımızdan gelen soruları yanıtladı. İşte İmal'e sorulan sorular ve yanıtları...
Eşimle 5 yıl önce boşandık. Mahkemenin çocuğumuz için verdiği nafaka yetmiyor, ne yapabilirim?
Mahkemenin çocuğunuz için hükmettiği nafaka iştirak nafakasıdır. Mahkeme, kararında iştirak nafakasının yıllık enflasyon oranına göre artırılacağı yönünde karar tesis etmişse, herhangi bir dava açmaksızın eski eşiniz nafakanızı yıllık enflasyon oranına göre atırarak ödeyecektir. Böyle bir düzenleme yapılmamışsa, nafakanın yıllar içinde kaybettiği değer kaybının telafisi, çocuğun ihtiyaçlarının artması veya nafaka borçlusu eşin ekonomik durumunun eskiye nazaran iyileşmesi nedenleri ile nafaka artırım davası açılabilecektir. Bu davada aile mahkemeleri yetkilidir.
MENFAATİ KORUMAK İÇİN HAKİM DEVREYE GIRER
Evimizin tapu kaydında aile şerhi var. Satış gerçekleştirmek zorundayız fakat eşim kötü niyetli olarak onay vermiyor. Ne yapabilirim?
Ailenin menfaati söz konusu olduğu durumlarda satışa rıza göstermeyen eşiniz için hakim müdahalesi talep edebilirsiniz.
HAL YASASINDA SON DURUM
31 Mart seçimleri tamamlandıktan sonra seçim sonrasına bırakılan birçok önemli konu ile ilgili görüşme yapılması bekleniyor. Parlamento henüz toplanmadı ancak gündeme alınacak ilk konular arasında 3600 ek gösterge, genel af, tek tip askerlik, hal yasası yer alıyor. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak "Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019"u açıkladı. Bakan Berat Albayrak yaptığı açıklamada yeni reform paketinin bu yıl içerisinde çıkacağını belirtti.
3600 EK GÖSTERGE BEKLENTİSİ
AK Parti Grup Başkanı Naci Bostancı, "Seçimden sonra ilk olarak personel reformu düzenlemesinin gündeme gelmesi gerekiyor. 3600 ek gösterge de burada çözülecek. Nisan-Mayıs civarında bu gelişmeler yaşanır" diye konuşmuştu. Ek gösterge artışı ile memurların emekli maaşları ve emekli ikramiyeleri önemli ölçüde yükselecek.
Bilkent Şehir Hastanesi açılış töreninde konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan konu ile ilgili bir açıklama yaptı. 3600 ek gösterge ile ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Hemşirelerimizin de 3600 ek gösterge meselesini söz verdiğimiz şekilde çözeceğimizi ifade etmek istiyorum. Seçimden sonra ele alacağımız konulardan biri de budur." demişti.
3600 EK GÖSTERGEDE SON DURUM
Yaklaşık 1.6 milyon memuru ilgilendiren ek gösterge ekonomi yönetiminin gündemindeki önemli konu başlıkları arasında yer alıyor. Düzenleme yapılınca özellikle emekli maaş ve ikramiyelerinde artış olacak.
Gösterge hesabı nasıl yapılır:
Başvurunun ardından gözler siyasi partilerin seçim vaatlerinden olan 3600 ek göstergeye çevrildi. Peki memurların dört gözle yasal düzenlemesini beklediği ek gösterge nedir, nasıl hesaplanıyor?
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli ek gösterge cetvellerinde hizmet sınıfı, kadro unvanı ve derecesine göre belirtilen ek gösterge rakamlarının memur aylık katsayısı (0,130597) ile çarpılması sonucu ek gösterge aylığı bulunuyor. Ek göstergelerin 2200'den ve 3000'den 3600'e çıkarılmasıyla birlikte meslek gruplarının emeklilik ikramiyeleri ve emekli maaşları ciddi oranda artış olacak.
23 - 38 TL arası yansır: Ek gösterge, çalışan memurlar için 2200'den 3600'e çıkarsa aylıklara yaklaşık 23 TL, 3000'den 3600'e çıkarsa 38TL olarak yansıyacak.
Maaşlar ne kadar artacak: Ortalama olarak polislerde emekli maaşı 500 lira, ikramiye ise 17 bin lira; öğretmenlerde de en az emekli maaşı artışı 500 lira olacak ve ikramiyelerdeki artış 13 bin lirayı geçecek. Ek göstergesi 2200'den 3600'e çıkacak personelde ise artış 20 bin lirayı geçecek. Dördün birinci derecesindeki 25 yıllık 3000 göstergedeki bir memurun 77 bin liralık ikramiyesi 3600 ek göstergede 94 bin liraya çıkacak. 30 yıllık kıdemdeki memurda ikramiye 92 bin liradan 113 bin liraya yükselecek.
Memurların kıdem süreleri ve derecelerine göre artışlar değişecek. Ortalama olarak ise emekli maaşındaki artışların 500 lira, ikramiyedeki artışların da 17 bin lira civarında olacak.
İkramiyede artış ne kadar olacak: Ek göstergesi 2200'den 3600'e çıkacak personelde emekli ikramiyesinde artış 20 bin lirayı geçecek. Dördün birinci derecesindeki 25 yıllık 3000 göstergedeki memurun 77 bin liralık emekli ikramiyesi 3600 ek göstergede 94 bin liraya çıkacak. 30 yıllık kıdemdeki memurda bu ikramiye 92 bin liradan 113 bin liraya yükselecek. Memurun kıdem süresi ve derecesine göre artış oranı değiş