Ülkemizde özellikle 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan birçok çalışan, prim ve yıl şartını tamamlamış durumda. Bu sigortalılar şimdi yaş şartının dolmasını bekliyorlar. Bir kısmı çalışmaya ve prim ödemeye devam ederken, bir kısmı da tazminatını alarak çalışmadan yaşı bekliyor.
GELİR TESTİ YAPTIRIN
Çalışanlar açısından sağlık hizmetleri bakımından bir problem bulunmuyor. Çalıştıkları için zaten Genel Sağlık Sigortası primleri yatırılmış oluyor. Ancak çalışmayan ve birinin bakmakla yükümlü kişisi olmayanlar, yani eşinin ya da çocuğunun sigortasından yararlanmayanlar açısından durum değişiyor. Bu şekilde olanların gelir testi yaptırıp gerekirse Genel Sağlık Sigortası primi ödemesi gerekiyor.
100 GÜN SÜRÜYOR
İşten ayrıldıktan sonra sigortalılar açısından 100 gün daha sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı var. Bu 100 günün sonrasında eğer çalışmaya başlamazlarsa, Genel Sağlık Sigortası primi ödemek durumundalar. Bunun için öncelikle gelir testi yaptırmakta fayda var. Çünkü eğer gelir testinde kriterlere uygun çıkarsanız bu kez Genel Sağlık Sigortası primlerinizi devlet karşılıyor. Yani eve giren gelir hanedeki kişi sayısına bölünerek belli bir miktarın altında olursa Genel Sağlık Sigortası primi ödenmiyor. Bunun dışında kalanlar ise her ay Genel Sağlık Sigortası primi ödemek zorunda. Bu arada Genel Sağlık Sigortası ve Bağ- Kur prim borcu olanlara, çıkarılan kararla, bu yıl sonuna kadar sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanma imkanı sağlandı.
GENÇLERİN PRİMİ DEVLETTEN
Okullarından mezun olan gençlerin 2 yıl süreyle daha Genel Sağlık Sigortası primlerini devlet karşılıyor. Burada 2 yıllık sağlık hizmetinden yararlanabilmek için belli bir yaşı da geçmemek gerekiyor. Lise mezunlarının yaş sınırı 20, üniversite mezunlarında ise 25. Bu yaşın altında olduğu sürece gençler sağlıktan ücretsiz yararlanabiliyor.
SINIR 852 TL
Genel Sağlık Sigortası primi 2019 yılı aylık 76,75 lira. Bu rakamın ödenmesiyle, kişinin kendisiyle birlikte bakmakla yükümlü oldukları da sağlık hizmetinden yararlanabiliyor. Gelir testine gidilip hanedekilerin kişi başı gelirinin 852,8 liradan az hesaplanması durumunda ise Genel Sağlık Sigortası primleri devlet tarafından karşılanıyor.
ASKERE GİDEN TAZMİNAT ALIR
22 yaşındayım. 4 yıldır çalıştığım özel şirketten askerliğimi yapmak sureti ile ayrılacağım. Bedelli askerlik yaparsam tazminat hakkım var mı? Sedat ÖNER
Askerlik sebebiyle ayrıldığınızda 3 ay içinde askere gitmeniz gerekiyor, unutmayın. Eğer sadece bedel ödeyip askerlik görevini yerine getirecekseniz tazminat alamazsınız. Ancak zorunlu eğitim varsa ki şimdi 21 gün yapılıyor, bu kez 1475 sayılı yasa çok açık, tazminatınızı alırsınız. Ödemezlerse arabulucuya müracaat edersiniz.
EMEKLİLİK İÇİN RAPOR GEREKLİ
Yüzde 94 sonradan rahatsızlık nedeniyle raporum var. 2006 SSK girişliyim. 4365 gün primim bulunuyor. 1970 doğumlu bayanım. Erken emekli olabilir miyim? (İsmi saklı)
Bunun için Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurarak malulen emeklilik talebinde bulunun. Hastaneden alınacak raporu, Sosyal Güvenlik Kurumu da onaylarsa, hemen emekli olursunuz.
AYLIKLARI GERİ ALINANLAR DİKKAT!
Geçen yıl Bağ-Kur'dan emekli oldum. Bakkalım. Emekli aylığım bankadan ödeniyor. Ben bakkaldan kazandığım parayla geçiniyorum. Birikim olsun diye de bankaya ödenen emekli aylığıma dokunmuyorum. Geçen hafta ihtiyaç olduğu için bankada biriken paranın bir kısmını çekmeye gittiğimde aylığımın Sosyal Güvenlik Kurumu'na iade edildiğini öğrendim. Hakkım olan bu parayı nasıl geri alabilirim? (İsmi saklı)
Bağlanan gelir ve aylıklarını tahakkuk ettirildiği tarihlerden itibaren aralıksız 12 ay sonuna kadar tahsil etmeyenlerin gelir ve aylıkları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından geçici olarak durdurulur. Burada amaç, sigortalı veya hak sahiplerinin gelir ve aylık bağlanma şartlarının devam edip etmediğinin tespit edilmesidir. Bunun en bariz örneği, ölen sigortalı veya hak sahiplerinin, yetkili makamlara bildirilmemesi nedeniyle MERNİS kayıtlarına düşmemesi ve bu nedenle ölümden haberdar olmayan Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ölen kişiye aylık ödenmeye devam edilmesidir. Burada, aylık hesabında 12 ay süreyle hareket olmayan kişilerin sağ olup olmadığının veya diğer aylık şartlarını kaybedip kaybetmediğinin araştırılması söz konusudur. Bankada 12 ay boyunca hareket olmadığı için Sosyal Güvenlik Kurumu'na iade edilen aylıklarınızı geri alabilmek için aylığınızın yatırıldığı banka şubesine veya Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurmanız, yahut e-Devlet üzerinden müracaatta bulunmanız gerekmektedir.
HAKLARINIZ SAKLI
İşyerinin çeşitli nedenlerle başkasına geçmesi veya el değiştirmesi halinde işçilerin yıllık izin hakları etkilenir mi? Musa GÖK
İşyerinin çeşitli nedenlerle el değiştirmesi veya başkasına geçmesi halinde, bu işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin haklarında bir değişiklik olmaz. Bir diğer ifade ile işverenin değişmesi, işçilerin yıllık ücretli izin haklarını ortadan kaldırmayacağı gibi, devreden işveren yanında yapılan çalışmaları da bu anlamda geçersiz kılmaz. Devreden ile devralan arasında bu yükümlülüğün ortadan kaldırılacağına dair bir anlaşma yapılsa bile bu geçerli olmaz.
EMEKLİLİK HESABI
01.03.1995 tarihinden beri sigortalıyım. 05.07.1977 doğumluyum. Toplam 7731 gün SSK primim bulunuyor. Emeklilik için 13 sene daha beklemem gerekecek fakat bunun bana bir artısı yok. Benim daha erken emekli olabilmem için ne yapmam gerekiyor? Bülent USTABAŞI
Vermiş olduğunuz bilgilere göre 25 yıl, 55 yaş ve 5750 gün şartlarınız bulunuyor. Priminiz tamam, yılınız 2020'de dolacak. Yaşınızın dolacağı 05.07.2032 tarihinde emekli olursunuz. Emeklilik için yıl, yaş ve prim şartı var. Bu üçünün de tamamlanması gerekiyor. Bunları tamamlamadan emeklilik imkanı bulunmuyor. Erken emeklilik diye bir imkan da olmuyor. Herkes işe giriş tarihine göre şartları tamamlamak zorunda. Erken emeklilik, vergi indirimi alan engelliler ya da iş görme gücünü yüzde 60 oranında kaybeden sigortalılar için geçerli. Askerliğiniz sigortadan önce olsaydı, yine bir yıl erken emeklilik şansı olurdu.
ekonomi@takvim.com.tr
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR -TAKVİM'E SORUN
DİĞER