Merkez Bankasının faizleri aşağı çekmesinin ardından kamu bankaları hemen reaksiyon göstererek vatandaşın yanında yer aldı. Üç kamu bankası ve bir katılım bankası faizleri aşağıya indirdi. Buna göre konut kredilerinde faiz yüzde 1'in altına inerek yüzde 0.99'a kadar geri çekildi.
FAİZ CEPTE KALACAK
180 ay vade için uygulanacak bu oran örneğin 500 bin liralık bir kredi kullanan vatandaşın sadece faizden cebinde 425 bin lira kalmasını sağlayacak. Yapılan faiz indirimleri ile konut kredisinde 180 ay vadede 500 bin TL kredi kullanacak olan bir müşteri, aylık yüzde 1.55 faizde toplam 1 milyon 488 bin TL öderken, aylık yüzde 0.99 faizle bu ödeme 1 milyon 73 bin liraya inecek. Ödenecek faiz 988 bin liradan 573 bin liraya inecek. 120 ay vadeli 500 bin liralık kredide ise faiz ödemesi 604 bin liradan 356 bine, toplam ödeme 1.1 milyon liradan 856.7 bin liraya inecek. Yine daha önce 120 ay ile 500 bin lira bir krediyi yüzde 2 faizle alan bir vatandaş ayda 11 bin lira öderken şimdi bu faiz oranıyla 7 bin lira ödeyecek ve her ay 4 bin lira cebinde kalacak.
ESKİ KREDİLER NE OLACAK
Daha önce y��ksek oranlı faizden kerdi kullanan vatandaşlar için henüz net bir açıklama yok. Bankalar genel olarak şimdilik yeni konut alımları için bu faiz oranlarını açıklamış oldular. Ancak yapılandırma ya da erken kredi kapatma tüketiciler için bir yasal hak. Bunu kullanabiliriz. Yani kredi kullananlar limitleri dahilinde yeni kredi kullanarak düşük faiz oranıyla kredi kapatma yapabilir.
YASA BU HAKKI TANIYOR
Tüketicinin korunması Hakkında Kanun'un 37. maddesi konut kredilerinde erken kapatma konusunu düzenliyor. Düzenlemede "Tüketici, vadesi gelmemiş bir veya birden çok taksit ödemesinde bulunabileceği gibi, konut finansmanı borcunun tamamını erken ödeyebilir" hükmü bulunuyor. Yasa devamında bunun detaylarını da şöyle açıklıyor: "Bu h‚llerde, konut finansmanı kuruluşu, erken ödenen miktara göre gerekli tüm faiz ve diğer maliyet unsurlarına ilişkin indirim yapmakla yükümlüdür." Bu talepte bulunun tüketici iççin yasada erken kapatma tazminatı da hükme bağlanmış durumda. Bu da şöyle ifade ediliyor: "Erken ödeme tazminatı gerekli faiz indirimi yapılarak hesaplanan ve tüketici tarafından konut finansmanı kuruluşuna erken ödenen tutarın kalan vadesi otuz altı ayı aşmayan kredilerde yüzde birini, kalan vadesi otuz altı ayı aşan kredilerde ise yüzde ikisini geçemez. Oranların değişken olarak belirlenmesi h‚linde tüketiciden erken ödeme tazminatı talep edilemez."
HESABINIZI YAPIN
Eğer aldığınız kredinin taksitleri için daha zaman varsa yani krediyi yeni almışsanız erken kapatıp yeni faizlerle kredi almak daha avantajlı olacaktır. Bunun için bankanızla konuşabilir ya da bir başka bankadan düşük faizli kredi alarak eski kredinizi kapatabilirsiniz. Burada yüzde 0.99'lük faiz oranı siz kredinizi hangi orandan alırsanız alın size avantaj sağlayacaktır. Özellikle 1.50'nin üstünde faizle kredi kullanmışsanız önemli ölçüde kara geçebilir borcunuzdan daha erken kurtulabilirsiniz.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
ANNENİN İZİN HAKLARI VAR
Yakında doğum yapacağım. 5 yıldır aynı firmada çalışıyorum. Doğumdan sonra çalışmak istemiyorum. Tazminatımı alabilir miyim? Meryem SÜRMELİ
Bu şekilde istifa ederseniz 5 yıllık tazminatınızı yaktığınız gibi işsizlik maaşı da alamazsınız. Doğumdan sonra ücretli izin, ücretsiz izin, yarı zamanlı çalışma gibi haklar var, bunları değerlendirebilirsiniz.
TAZMİNATTA 1 YIL KRİTERİ
4500 günüm var. 1999 sigorta girişim. En son çalıştığım yerden kendi isteğimle ayrılsam, tazminat alabilir miyim? Kemal DEMİRKAN
Girişiniz 9 Eylül'den önce ise evet alabilirsiniz. 3600 gün yeterli oluyor. Yok 9 Eylül 1999'dan sonra ise bu kez 4500 gün ve 25 yıl şartınız bulunuyor. Tabii son işyerinde en az 1 yılı doldurmanız lazım.
YASA İZİN VERMİYOR
Bir şirkette muhasebeci olarak çalışıyorum. Mali müşavirlik ruhsatımı aldım. Aynı anda hem çalışıp, hem mali müşavirlik yapabilir miyim? Bu SSK'lı çalışıp esnaflık yapanların, Bağ- Kur'a geçmemeleri gibi. Özcan EFE
3568 sayılı Mali Müşavirlik Kanunu'nun 45. Maddesi şöyle: "Serbest muhasebeci mali müşavirler bu unvanlarla, yeminli mali müşavirler ise bu unvan ve tasdik yetkisiyle; 2'nci maddede yazılı işlerin yürütülmesi amacıyla gerçek ve tüzelkişilere tabi ve onların işyerlerine bağlı olarak hizmet akdi ile çalışamazlar, ticari faaliyette bulunamazlar, meslekle ve meslek onuru ile bağdaşmayan işlerle uğraşamazlar." Dolayısıyla bu durumu yasa engelliyor. Ayrıca bağlı bulunduğunuz oda da buna müsaade etmeyecektir. Ancak genel olarak şunu söyleyebiliriz; Bağ- Kur'lu bir iş yapan birisi kendi şirketinde SSK'lı olamıyor ancak başka bir şirkette SSK'lı olarak çalışıyor. Bu yukarıdaki kuraldan bağımsız onu da hatırlatalım.
İTİRAZ HAKKINIZ VAR
1968 doğumluyum, 1985 sigorta girişliyim. 2017'de emekli oldum. 2000'den önceki günüm 900 gündü. 970 lira maaş bağlandı. Gelen zamlarla bir miktar arttı ama yine de düşük. Maaşımı biraz daha artırmak içim ne yapabilirim. Bu saatten sonra itiraz etsem faydası olur mu? Uğur ÇORBA
Hesaplamada bir hata olduğunu düşünüyorsanız elbette itiraz hakkınız bulunuyor. Ancak emekli olduktan sonra maaşı artırmak gibi bir usul bulunmuyor. Ayrıca belirtelim son yapılan düzenlemeyle emekliler için 1000 liranın altında maaş kalmadı. Emeklilik maaşı hesaplanırken tüm kazançlara bakılıyor. Kazançlarınızın tamamı asgari ücret ise maaş da düşük oluyor.
DUL MAAŞLARI PEŞİN ÖDENİYOR
Validem SSK'dan dul maaşı almakta iken 23.06.2019'da vefat etti. 24.06.2019'da maaş alması gerekiyordu. İhtiyaç nedeniyle maaşı çektik, borç çıkacak mı? Nedim KESAL
Emekli ya da dul-yetim maaşları peşin olarak ödeniyor. Dolayısıyla çektiğiniz para sizin paranız olmuyor. O yüzden SGK bu parayı sizden talep edecektir.
EMEKLİLİK HESABI
1978 doğumluyum. 7300 gün primim var. İşe giriş tarihim 1994. 1998 yılından itibaren döküm sanayi sektöründe çalışmaktayım. Bildiğim kadarıyla senede 60 gün yıpranma payım var. Kazım ÇINAR
Tam tarihleri vermediğiniz için yaklaşık rakamlarla cevaplayalım. Döküm sektöründe çalışmak yeterli değil, yıpranma hakkı kazanacak iş yapmak önemli. Örneğin; döküm sektöründe şoför olarak çalışıyorsanız burada yıpranma olmuyor. Yılda 60 günlük fiili hizmet zammı döküm fabrikalarında çalışanlar için var. 1994 yılında hangi tarihte sigortalı olduğunuz önemli, en az 54 yaş ve 5675 gün gerekiyor. Yıpranmanın başladığı tarihi de vermemişsiniz. Ancak yılda 60 günden hesaplayıp işe giriş tarihinizi o kadar gün geri çekebilirsiniz. Böylece daha erken emeklilik imkanı olacaktır.
1963 doğumluyum. 1980 ilk işe başlama tarihim. Askerlik (610 gün) hariç 3288 prim günüm var. 324 gün de Bağ-Kur primim bulunuyor. İdris ANTEPLİ
Emekli olabilmek için en az 3600 günü tamamlayıp, 60 yaşını beklemeniz gerekiyor.