Ülkemizde 60 milyonun üzerinde kredi kartı vatandaşların kullanımına sunulmuş durumda. Kredi kartıyla alışveriş ekonominin kayıt altına alınması, vergi kaçağının önlenmesi açısından çok önemli. Bireysel anlamda baktığımızda da birçok avantajları var. Hatta başka ülkelerde olmayan taksit fırsatı ile büyük avantaj da sunuyor. Ama bir şartla... Bilinçli kullanmak... Biz kredi kartını bir ödeme aracı olarak göremiyoruz. Birçoğumuz 'bedava alışveriş aracı' olarak görmeye devam ediyoruz. Cebimizden nakit para çıkmadığı için, alışverişi 'karşılıksız' yaptığımız psikolojisine bürünüyoruz. Oysa gelecek ayki maaşımızdan harcadığımızın farkına varamıyoruz.
HARCADIĞIN KADAR ÖDE
Ödeyebileceğimiz kadar harcamamız ve harcadığımız kadar ödememiz gerekiyor. Gelirimizi düşünüp ne kadar ödeyebileceksek kartla en fazla o kadar harcama yapmalıyız. Elbette, sağlık gibi hesapta olmayan harcamalar olacaktır, o zaman kredi kartı bir güvence halini de alıyor. Ama eğer kendimizi sınırlarsak, yani ödeyebileceğimiz kadar harcarsak israftan da kurtuluruz. Harcadığımızı ödememiz de önemli. Bunu yapmadığımızda borç sarmalına girmiş oluyoruz ve neredeyse ömür boyu sürecek bir borç batağına da saplanmış oluyoruz. Çünkü burada bankalar karşımıza çok süslü, cazip bir tuzağı çıkartıyor. O da 'ASGARİ ÖDEME.' Aslında ekstrelerde bir 'avantaj' gibi sunuluyor. Ama farkında olmadan kredi kullanmış oluyoruz. Üstelik günlük işleyen faiz sistemi ile...
Örneğin; 1.000 liralık alışveriş yaptınız. Ay sonunda borç miktarı 1.000 lira olarak bildirilecek. Ve hemen altında 'asgari ödeme' miktarı cazip şekilde sunulacak. Borcunuzun en az yüzde 30'unu ödemek zorundasınız. Bu sayede 1.000 liralık borcunuz size 300 lira olarak gösterilecek. Bunu ödedikten sonra 700 lira daha borcunuz olduğu gerçeğinden uzaklaşmış oluyorsunuz. Bu 700 liraya akdi faiz, vergi ve ücretler de eklenerek yeniden 750 liraya yaklaşacak. 250 liralık bir alışveriş daha yaparsanız, bir sonraki ay gelen ekstrede borcunuz yeniden 1.000 lira olarak karşınıza çıkacak. Yeniden 300 lira ödediğinizde bu sarmal hiç durmadan devam edip gidecek...
Üstelik faiz işletilen borç bir önceki aydan kaldığı için ödediğiniz miktar artarak devam edecek. Asgari tutarı ödeyerek devam ederseniz 4-5 ay sonra büyük bir borcun altına girdiğinizi görürsünüz. Borcunuzu kredilendirirseniz elinizden geldiğince asgari ödeme tutarından fazlasını ödeyin ve son ödeme tarihini beklemeyin. Çünkü faizler günlük işletiliyor.
BUNLARA DİKKAT!
✖ Ödeyebileceğinizden fazla harcama yapmayın.
✖ Asgari tutarın mutlaka daha fazlasını, mümkünse borcun tamamını ödeyin.
✖ Ekstreyi inceleyin, hatalı alışveriş olmasın.
✖ Kartınızdan nakit çekmeyin.
✖ Bir karttan çekilen parayla diğer kartı ödemeye kalkmayın.
✖ Bankaya değil, eşe-dosta borçlanın.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
EMEKLİYE DE TAZMİNAT VAR/ SİZDEN GELENLER
10 yıl önce emekli oldum. Kıdem tazminatımı aldım. 2 senedir başka bir firmada çalışıyorum. Ayrılırsam kıdem tazminatı alabilir miyim? Levent ADIGÜZEL
Eğer kendi isteğinizle ayrılmazsanız yani işten çıkartılırsanız 2 yıllık tazminatınızı alırsınız.
9 EYLÜL 1999 KİLİT TARİH
3600 günden kıdem tazminatı almanın şartları nelerdir? 2007 SGK girişliyim, bundan faydalanabilir miyim? Fırat KILINÇ
3600 günden kıdem tazminatı alabilmek için 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmak gerekiyor. Sizin bu şansınız yok. 4500 gün ve 25 yıl şartıyla alabilirsiniz.
HAKEM HASTANE DEVREYE GİRER
Yüzde 40 engelli raporum olmasına rağmen, vergi indirimine ret cevabı alıyorum. Ne yapmalıyım? Yeni rapor almama rağmen aynı durum oluştu.
Kubilay İNAN
Ret yazısına itiraz hakkınız var. Bu kez hakem hastaneye gönderileceksiniz. Oranın vereceği karara göre ilam yapılacak. Tabii siz yüzde 40 ve üzeri engeliniz var olduğunu düşünüyorsanız, dava da açabilirsiniz.
3600 GÜN YAZISI İLE PARANIZI ALABİLİRSİNİZ
1971 doğumluyum. 1995 yılında sigortalı çalışmaya başladım. 3600 günlük primim doldu, yaş sınırına takıldığım için 2024 yılında emekli olacağım söyleniyor. Çalıştığım şirket el değiştirdiğinden bizim tazminatlar ödendi. Tekrardan giriş yapıldı, 3 yıldır aynı firmada çalışıyorum ve işten ayrılmak istiyorum. Sigortadan yazılı kağıt alıp, işyerinden çalıştığım 3 yılın tazminatını alabilir miyim? Daha önce sigortadan günümü hesaplamamıştım. Hakan ÜÇKARDEŞLER
3600 günden emeklilik için 60 yaş şartınız bulunuyor. Sigortadan 15 yıl, 3600 gün yazısı alarak işyerinize başvurup 3 yıllık tazminatınızı alabilirsiniz.
YAŞ GERİYE ÇEKİLİR
Okul borçlanması emeklilikte yaşı öne çeker mi? Özcan CAN
Okul borçlanması polisler ve askerler için geçerli. Üniversitede geçen süreler borçlanılıyor ve işe giriş tarihi geri çekiliyor.
Ancak yaşı çekip çekmediğini işe giriş tarihini öğrendikten sonra söyleyebiliriz.
3 AYRI DÖNEM İÇİN HESAP YAPILIR
Emekli aylığını kademeli hesaplama, sigortalının aleyhine mi? Tavandan emekli aylığı alabilmek için yıllık SGK primi matrahı en az ne kadar olmalı? Mehmet ALTAŞ
Tavandan emekli maaşı alabilmek için tüm kazançlarınızın yüksek olması gerekiyor. Bu da tavandan prim ödenmesi yani asgari ücretin 7.5 katı tutarında kazanç gösterilmesi anlamına geliyor. Kademeli hesaplamadan kastınız nedir, onu anlayamadım.
Emekli aylığı üç ayrı dönem için hesaplanıyor.
EMEKLİLİK HESABI
23.02.1974 doğumluyum, sigorta giriş tarihim 01.11.1998, 3502 günüm var. Boşluğum çok oldu. 18 ay askerlik yaptım. Abdullah ÇINAR
İşe başlama tarihinize göre 25 yıl, 57 yaş ve 5900 prim gün şartlarına tabisiniz. Askerliği borçlanıp öderseniz 25 yıl, 56 yaş ve 5825 prim gün şartlarına tabi olursunuz. Bu durumda askerliği borçlanıp, 1783 gün daha prim ödeyip, 5825 günü tamamlayarak 56 yaşınızın dolacağı 23.02.2030 tarihinde emekli olabilirsiniz.
1994 yılında Bağ-Kur girişim oldu. Ticaretim devam etti ama sadece 1 ay primimi ödedim. Emekli olabilir miyim? Olabilirsem ne zaman? Harun ÖZALP
1 aylık primle emekli olmamanız mümkün değil. Bağ-Kur'dan en az 25 yıl yani 9000 gün prim ödemeniz gerekiyor.
15.11.1969 doğumluyum. 01.06.1988 SSK girişliyim. Toplam 10400 prim günüm bulunuyor. Ne zaman emekli olurum? Yasin MUTLU
25 yıl, 51 yaş, 5450 gün şartlarınız var. Yıl tamam, prim tamam, yaşınızın dolacağı 15 Kasım 2020'de emekli olabilirsiniz.
ekonomi@takvim.com.tr
DİĞER