KADINLARIN anne olduktan sonra iş hayatından kopmaması için pek çok destek sağlanıyor. Bunlardan biri de yarım çalışma ödeneği. Anneler, doğum izinlerinin ardından bu imkanı kullanabiliyor. Üstelik çalışmadığı süre için İŞKUR'dan ödeme alıyor.
Kimler faydalanabilir?
Doğum sonrası analık hali izni bitiminden itibaren kadın işçi ile 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçiler.
Nasıl başvuru yapılabilir?
Analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR'a yarım çalışma belgesi ile başvurulması gerekiyor. Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılır.
Yarım çalışma yapılacak süre ne kadar?
Birinci doğumda 60, - İkinci doğumda 120, - Sonraki doğumlarda 180, - Çocuğun engelli doğması halinde 360 gündür. Çoğul doğumlarda 30 gün eklenir.
En fazla ne kadar süreyle ödenir?
Birinci doğumda en fazla 30, - İkinci doğumda en fazla 60, - Sonrakilerde en fazla 90, - Çocuğun engelli doğması halinde en fazla 180 gündü. Çoğul doğumlarda ilave edilen 30 gün için 15 gün yarım çalışma ödeneği ödenmektedir.
Nereden, nasıl ve ne zaman alınabilir?
Yarım çalışma ödeneği, çalışılan aya ait aylık prim ve hizmet belgesinin ilişkin olduğu aydan sonraki ikinci ay içinde aylık olarak ödenmektedir. Ödemeler kimlik ile birlikte PTT'den alınabilmektedir.
Hangi hallerde kesilmektedir?
Geçici iş göremezlik ödeneği almaya hak kazananlara, bu durumun devamı süresince, - Çocuğun hayatını kaybetmesi ve/veya evlatlık halinin ortadan kalkması durumunda. - Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilen kişinin, bu süre zarfında başka bir işte çalışması halinde, - İlgilinin çalıştığı işyerinden ayrılması halinde.
Hangi primler yatırılmaktadır?
Yarım çalışma ödeneği ödenen dönem için, asgari ücret üzerinden yüzde 20'si tutarında malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, yüzde 12.5'i tutarında genel sağlık sigortası primi işçi ve işveren payları olarak toplam yüzde 32.5 oranında prim ilgili sosyal güvenlik kurumlarına yatırılmaktadır.
Hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde ödenir mi?
Yarım çalışma yapan kişinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve yarım çalışma ödeneği, yarım çalışılan süreye orantılı olarak işveren ve İŞKUR tarafından paylaşılarak ödenmektedir.
ŞARTLARI NELERDİR?
1) İŞÇİNİNN adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son 3 yılda en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması,
2) HAFTALIK çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması,
3) ANALIK hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde en yakın İŞKUR birimine doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekmektedir.
NASIL HESAPLANIR
DOĞUM ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı, kişinin çalıştığı işte aldığı ücret ne olursa olsun, günlük asgari ücretin brüt tutarı kadardır. Yarım çalışma ödeneği, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmamaktadır.
SİZDEN GELENLER - TESCİL İMKANI YOK
1995 yılından üzerime işyeri bulunuyordu, vergi levhası ve ruhsat vardı. Ama Bağ-Kur girişi yapılmamış. Geriye doğru kayıt yapılabilir mi? Sinan ACAR
Maalesef geçmişte sadece vergi mükellefi olmak yetmiyor. Bağ-Kur'a da kayıt yaptırıp prim ödemeniz gerekiyordu. Geriye doğru tescil ya da prim ödeme gibi bir uygulama bulunmuyor. Ancak bu konuda bazı yargı kararları da mevcut. Tabii bu kararlar sizin durumunuza uymayabilir. O yüzden bir hukukçuyla konuşmanızda fayda bulunuyor.
DÜŞÜK FAİZLİ KREDİ İMKANI
Aralık 2015'te 116 bin lira konut kredisi kullandık. Aylık ödememiz bin 822 lira. Başka bankadan düşük faizli kredi alıp, bu kredimizi kapatma imkanımız var mı? Ne yapmalıyız? Mehtap ATEŞ
Yasalarımız tüm kredilerde olduğu gibi konut kredilerinde de erken kapatma imkanı sunmaktadır. Tüketicinin Korunma Hakkında Kanun'un 37. Maddesi açıkça kredinin erken kapatılabileceğini düzenlemiştir. O yüzden siz de kredinizi kapatabilir ve daha düşük faizli kredi alabilirsiniz. Buradaki erken kapama tazminat oranı da sabit ödemeli kredilerde "Erken ödenen tutarın kalan vadesi 36 ayı aşmayan kredilerde yüzde 1'ini, kalan vadesi 36 aşan kredilerde ise yüzde 2'sini geçemez" şeklinde belirlenmiştir. Oranların değişken olarak belirlenmesi halinde tüketiciden erken ödeme tazminatı talep edilemez.
İSTİFA ETMEYİN
Ben 15 yıldır bir firmada çalışıyorum. Yakında bebeğim olacak. Ben bebeğime bakmak için artık çalışmak istemiyorum. Tazminatımı alıp ayrılabilir miyim? Filiz GÜZEL
Sadece bebeğiniz olacağı için istifa ederseniz 15 yıllık tazminatınızı da yakarsınız. Ancak başka imkanlar da bulunuyor. Eğer ilk sigorta olduğunuz tarih 9 Eylül 1999 öncesi ise SGK'dan yazı alıp ayrılabilirsiniz. Ayrıca evliliğinizin üzerinden henüz 1 yıl geçmemişse yine tazminatı alıp ayrılabilirsiniz. Bunlar yoksa istifa etmeyin. Annelere değişik ücretli ücretsiz izin hakları ve yarı çalışma imkanları var, bunları kullanın.
KENDİ AYRILAN PARA ALAMAZ
2005'ten beri aynı şirkette çalışıyorum, işten ayrılsam tazminat alabilir miyim? Lütfi AKIN
Kendi isteğiyle yani geçerli neden olmadan işten ayrılan tazminat alamaz. Ancak 09.09.1999 öncesi işe girişliyseniz ve 3600 prim günü tamamlamışsanız, yaşı bekleyecekseniz SGK'dan alacağınız emeklilik yaşınızı bekleyeceğinize dair yazı ile tazminatınızı alabilirsiniz. İster bu yazıyı alarak ister istifa ederek işten ayrılın, her iki durumda da işsizlik aylığı alamıyorsunuz bilginize.
HAKLI FESİHLE TAZMİNAT ALIRSINIZ
5 senedir aynı işyerinde çalışmaktayım. Yıllık iznimi vermiyorlar. İstifa etsem tazminatımı alabilir miyim? (İsmi saklı)
Yıllık izin hakkının keyfi ve sübjektif nedenlerle kullandırılmaması hukuka aykırıdır. Yönetmelikte belirtildiği şekilde talepte bulunulması halinde işverenin keyfi nedenlerle işçiye yıllık iznini kullandırmaması işçi açısından sözleşmenin haklı nedenle feshi sonucunu doğurabilecektir. Bu nedenle fesihte işçi tazminat alır
EMEKLİLİK HESABI
1972 doğumluyum. İşe giriş tarihim 1986. Şu anda 2700 prim günüm bulunuyor. Sigortadan sonra iki çocuğum var. Cemile ÖZGÜLEÇ
Tam emeklilik için en az 5075 gün gerekiyor. Bu 5150 de olabilir. İki çocuktan 1440 gün kazanırsınız. Eğer çalışma imkanı varsa primleri tamamlayıp emekli olun. Yoksa, 2700 günü 900 gün doğum borçlanmasıyla 3600 güne tamamlayıp, 58 yaşını bekleyin.
18.04.1996 tarihinde sigortalı oldum. 1970 doğumluyum. Ödenmiş 7500 prim günüm var. Emre ŞAHİN
İşe giriş tarihinize göre 25 yıl, 56 yaş ve 5825 gün gerekiyor. Priminiz tamam, yılınız 2021'de dolacak. Yaşınızın tamamlandığı 2026 tarihinde emekli olabilirsiniz. Askerliğiniz sigortadan önce ise bu durumda borçlanma ile bir yıl erken emekli olma şansınız da bulunuyor.
ekonomi@takvim.com.tr
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR -TAKVİM'E SORUN
