Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) dahil olan çiftçilere bu yıl için ödenecek tarımsal destekler belli oldu. Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için dekar başına 19 lirası mazot, 8 lirası gübre olmak üzere 27 lira destek sağlanacak. "2019 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı", Resmi Gazete'de yayımlandı.
DESTEKLER NE KADAR OLACAK?
Buna göre, ÇKS'ye dahil çiftçilere Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında, dekar başına olmak üzere, buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için 19 lirası mazot, 8 lirası gübre olmak üzere toplam 27 lira, çeltik, kütlü pamuk için 62 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere 66 lira, nohut, kuru fasulye, mercimek için 22 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere toplam 26 lira, patates için 27 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere 31 lira, yağlık ayçiçeği, soya için 26 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere 30 lira, dane mısır için 25 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere 29 lira, kuru soğan, kanola, aspir, yaş çay, fındık, yem bitkileri için 17 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere 21 lira, zeytin ve diğer ürünler için 15 lirası mazot, 4 lirası gübre olmak üzere 19 lira destek verilecek. Nadas için de dekar başına 8 liralık mazot desteği sağlanacak.
Toprak analizi desteği olarak asgari 50 dekar ve üzeri tarım arazilerinde, her 50 dekar araziye kadar analiz başına yetkili toprak analiz laboratuvarlarına 40 lira destek olunacak.
Organik tarım için kategorilerine göre dekar başına 5 ile 70 lira destek ödemesi yapılacak.
ARICILARA KOVAN BAŞINA 10 LİRA DESTEK
Arıcılık Kayıt Sistemi ve Organik Tarım Bilgi Sistemi'ne kayıtlı, organik statüde bulunan kovanlar için arı yetiştiriciliği yapan çiftçilere kovan başına 10 lira destek verilecek.
İyi tarım uygulamaları desteği de kategorilerine göre dekar başına 10 ile 150 lira arasında değişecek. Küçük aile işletmelerinin desteklenmesi uygulamalarında dekara 100 lira ödenecek.
Fındık üreticilerine alan bazlı gelir desteği, belirlenen yerlerde yapılan üretimde dekara 170 lira olarak ödenecek. Katı organik-organomineral gübre desteği kapsamında dekara 10 lira destekleme ödemesi yapılacak. Geleneksel zeytin bahçelerinin rehabilitasyonu desteği kapsamında dekara 100 lira destek verilecek.
HAVZALARDA YETİŞTİRİLEN ÜRÜNLERE DESTEKLER
Fark ödemeleri kapsamında belirlenen havzalarda yetiştirilecek ürünler için verilecek destekler de tespit edildi. Bu kapsamda kilogram başına yağlık ayçiçeğine 40 kuruş, kütlü pamuğa 80 kuruş, soyaya 60 kuruş, kanolaya 50 kuruş, aspire 55 kuruş, dane mısıra 3 kuruş, buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikale ve çeltiğe 10 kuruş, kuru fasulyeye, nohuda, mercimeğe 50 kuruş, zeytinyağına 80 kuruş, yaş çaya 13 ve dane zeytine 15 kuruş destek sağlanacak.
Su kısıtı olan bölgelerde nohut, mercimek ekenlere verilen fark ödemesine ilave yüzde 50 destek ödenecek. Damlama sulama ile sulanan alanlar hariç dane mısıra destekleme ödemesi yapılmayacak.
Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında desteklenen ürünlerin havza dışında yetiştirilmesi durumunda belirlenen ürünlere mazot, gübre, fark ödemesi, yurt içi sertifikalı tohum kullanım, yem bitkileri ve fındık alan bazlı gelir desteği verilmeyecek.
Desteklemelerden, ÇKS'de özlük, ürün, arazi bilgileri kayıtlı olan ve belirlenen havzalarda yer alan, arazilerde desteklemeye esas ürünleri ürettiği Tarım ve Orman Bakanlığı il ve ilçe müdürlüklerince tespit edilen ve belirlenecek yasal süre içinde destekleme başvurularını yapan kamu kurum ve kuruluşları hariç gerçek ve tüzel kişiler yararlanacak.
YAŞ ÇAYDA FARK ÖDEMESİ DESTEĞİ
Yaş çay üreticilerine yapılacak fark ödemesi desteği, belirlenen havzalarda Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan "Çay Tarım Alanlarının Belirlenmesi ve Bu Alanlarda Çay Tarımı Yapan Üreticilere Ruhsatname Verilmesine Dair Karar" ile belirlenen ve Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (Çaykur) tarafından ruhsatname verilen alanlarda üretim yapan çiftçilere yapılacak.
Hasat makineleriyle hasadı yapılan ürün ve üretim alanları için hasat zamanında uygun hasat makinelerinde uzaktan izleme ve verim tespiti yapan sistemlerin kullanılmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilecek.
Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli'ne göre yem bitkileri desteğinde ÇKS'ye kayıtlı arazileri üzerinde kaba yem üretmek amacıyla çok yıllık ve tek yıllık yem bitkileri ekimi yapan üreticilere ürünü hasat etmeleri kaydıyla destek sağlanacak.
Yem bitkileri üretim desteği, dekar başına olmak üzere, sulu yonca için 90 lira, kuru yonca için 40 lira, korunga için 90 lira, arpa (yeşil ot), buğday (yeşil ot) için 30 lira, tek yıllık yem bitkileri için 60 lira, silajlık sulu mısır için 100 lira, silajlık kuru mısır için 40 lira, yapay çayır mera için 150 lira, diğer çok yıllık yem bitkilerinde sulu olanlar için 90 lira, kuru olanlar için de 40 lira olacak.
Yer altı sularının yetersiz seviyede ve su kısıtı olduğunun Tarım ve Orman Bakanlığınca tespit edildiği havzalarda bu yıl ekilen fiğ, Macar fiği, burçak ve mürdümük için yem bitkisi desteğine ilave yüzde 50 destek verilecek.
Doğal polinasyonu sağlamak amacıyla bakanlık Örtüaltı Kayıt Sistemi'ne kayıtlı örtü altı ünitelerinde, bombus arısı kullanan yetiştiricilere koloni başına 60 lira ödenecek.
HAYVANCILIK DESTEKLERİ
Hayvancılık alanında, programlı aşıları tamamlanmak kaydıyla 4 ay ve üzeri yaşta, destekleme yılında ilk doğumunu yapan ve ilkine buzağılama yaşı en fazla 810 gün olan düvelerin buzağılarıyla son 2 buzağılama arası süre en fazla 450 gün olan ineklerin doğan buzağıları için 350 lira destek ödenecek.
Saf sütçü sığır ırklarının 5 yaş üzeri olanlarıyla diğer sığır ırklarının etçi veya kombine ırkıyla bakanlıkça izinli tabii tohumlama boğaları veya suni tohumlama sonucu doğan buzağıları için 600 lira destek verilecek.
20 baş ve üzeri doğuran inek varlığına sahip işletmelerde, doğuran saf sütçü ırk inek varlığının en fazla yüzde 60'ının (5 yaş ve üzeri olanlar dahil), etçi ırk boğalardan bakanlıkça izinli tabii tohumlama boğaları veya suni tohumlama sonucu doğan buzağılarına 600 lira destek sağlanacak.
Ağrı, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Muş, Ordu, Rize, Sivas, Şırnak, Trabzon, Tunceli, Van illerinde doğan buzağılar için ilave 100 lira destek ödemesi yapılacak.
ÇOBAN İSTİHDAMINA 5 BİN LİRALIK DESTEK
Dişi mandalar için 250 lira, soy kütüğüne kayıtlı dişi mandalar için ilave 200 lira, programlı aşıları tamamlanması kaydıyla 4 ay ve üzeri malaklar için 250 lira, soy kütüğüne kayıtlı malaklar için de ilave 200 lira destek ödenecek.
Islah amaçlı süt içerik analizi yapılan ve bakanlıkça belirlenen süt kalite kriterlerini sağlayan her bir inek için 150 liraya kadar destek verilecek.
En az 1 baş, en fazla 10 baş düve (manda dahil) alımına da bakanlıkça belirlenecek düve bedelinin yüzde 40'ı kadar destekleme ödemesi yapılacak.
Hastalıklardan ari işletme desteği hayvan başına 450 lira ve onaylı süt çiftliği sertifikasına sahip olan işletmelerdeki ari işletme desteği alan tüm sığırlar için ilave destek de 100 lira olacak.
Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı, yurt içinde doğmuş ve besi süresini tamamlamış erkek sığırlarını (manda dahil), mevzuatına uygun kesimhanelerde kestiren yetiştiricilere 1-200 baş için (200 dahil) hayvan başına 250 lira destek verilecek.
Küçükbaş hayvancılık desteklemelerinde, çoban istihdam desteği, 100 baş ve üzeri anaç koyun keçi varlığına sahip işletmelere veya çobanlara 5 bin lira olarak ödenecek. Damızlık koyun-keçi yetiştiriciliğinde anaç koyun-keçi başına 25 lira, Mardin, Siirt ve Şırnak'ta anaç tiftik keçileri için ilave 20 lira ödeme yapılacak. Bakanlıkça belirlenen artış oranı tavanını aşmamak kaydıyla hayvan başına 100 lira ilave sürü büyütme ve yenileme desteği ödemesi gerçekleştirilecek.
TİFTİK VE İPEK BÖCEĞİ YETİŞTİRİCİLERİNE DESTEK
Tiftik üreticilerine de tiftiğin kalitesine göre beher kilogram için oğlak tiftiğinin kilogramına 30 lira, anamal tiftiğin kilogramına 28 lira ve tali tiftiğin kilogramına 20 lira ödeme yapılacak.
İpek böceği yetiştiriciliğinde ücretsiz tohum sağlayan Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliğine (Kozabirlik) dağıttığı kutu başına 80 lira, ürettiği yaş ipek böceği kozasını Kozabirlik/kooperatifleri veya faaliyet alanı kozadan flatürle ipek çekimi ve işleme olan tüzel kişilik vasıflarına haiz işletmelere satan yetiştiricilere yaş kozanın kilogramına 60 lira ödeme gerçekleştirilecek.
Arı yetiştiricilerine de arılı kovan başına 15 lira, damızlık ana arı için ise bakanlık kayıt sistemine kayıtlı arıcılara sattıkları damızlık ana arı başına 80 lira destek sunulacak.
Hayvan hastalıklarıyla mücadele çerçevesinde uygulayıcılara ödenen aşı ve küpe desteği büyükbaş hayvanlar için 1,5 lira, küçükbaş hayvanlar için 1 lira olarak ödenecek.
Bakanlıkça programlanan aşı uygulamaları sonrasında oluşan atıklar için hayvan sahiplerine, büyükbaş hayvan atıkları için bin lira, küçükbaş hayvan atıkları için 150 lira atık desteği ödemesi yapılacak.
Bitkisel üretime arız olan zararlı organizmalara karşı biyolojik veya biyoteknik mücadelenin yaygınlaştırılmasıyla kimyasal ilaç kullanımının azaltılması ve kalıntının önlenmesi amacıyla biyolojik ve biyoteknik mücadele desteği de sağlanacak.
BALIKÇILIK DESTEKLERİ
Su ürünleri desteği çerçevesinde alabalık için kilogram başına 0,75 lira, yeni türlere kilogram başına 1,50 lira, kapalı sistem üretime kilogram başına 1,5 lira, midye için kilogram başına 10 kuruş, sazan için kilogram başına 50 kuruş destek sağlanacak.
Geleneksel kıyı balıkçılığının desteklenmesi için 10 metreden küçük balıkçı gemilerine 750 lira ile bin 250 lira arasında destek verilecek.
Hayvan genetik kaynaklarını koruma destekleri kapsamında büyükbaş korumaya hayvan başına 600 lira, küçükbaş korumaya hayvan başına 90 lira, sığır pedigrili korumaya 800 lira, arı korumaya kilogramda 40 lira, ipek böceği korumaya kilogramda 100 lira destekleme yapılacak.
SERTİFİKALI PATATES TOHUMU KULLANANA 80 LİRA DESTEK
Yurt içi sertifikalı tohum kullanım desteği çerçevesinde, dekara aspir, kanola, susam için 4 lira, çavdar, tritikale, yulaf için 6 lira, çeltik için 8 lira, arpa, buğday için 8,5 lira, yer fıstığı için 15 lira, yonca için 30 lira, kuru fasulye, mercimek, nohut, soya, fiğ, korunga ve yem bezelyesi için 20 lira, patates için 80 lira ödeme gerçekleştirilecek.
Sertifikalı fide/fidan kullanım desteği bodur-yarı bodur meyve fidanları ile bahçe tesisi, çilek fidesi için dekar başına 400 lira, diğer meyve fidanları (bağ, nar ve muz hariç) ile bahçe tesisi dekar başına 280 lira olacak.
Çiftlik Muhasebe Veri Ağı Sistemi'nin 81 ilde uygulanmasına devam edilecek ve geçen yıl kayıt altına alınan 6 bin işletmeye, işletme başına 600 lira ödenecek.
Bakanlığın ve tarım sektörünün ihtiyaç duyduğu öncelikli konulara ilişkin bilgi ve teknolojilerin geliştirilmesi ve bunların çiftçilerle tarımsal sanayicilere aktarılması amacıyla bakanlıkça uygun görülen araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) projelerine destekleme ödemesi yapılacak.
Öte yandan, kararda Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli çerçevesinde desteklenecek ürün listeleri de yer aldı.
Söz konusu karar 1 Ocak 2019'dan geçerli olmak üzere bugün itibarıyla yürürlüğe girdi.