Çalışanlar dikkat! Asgari ücrete razı olmayın... Bazı şirketler bordro hilelerine başvuruyor. Maaşlar tam gösterilmiyor. İşçinin hakkından çalıp vergi kaçıranlara hapis görünüyor. Maaşın düşük gösterilmesi tazminat ve emekli maaşını da düşürür. Sabah gazetesi yazarı Faruk Erdem çalışanlara ve işverenlere yol gösteriyor. Tabii fabrikada mesai dolduran işçi de var. Bu şekilde davranan işverenler devletten vergi ve prim çalarken, çalışanının da geleceği ile oynuyor. Yani iki kere 'hırsızlık' yapıyor. Hileli maaşa ilişkin yargı kararları da var. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, bir kararında, kıdemli işçiye asgari ücret verilmesinin hayatın olağan akışına ters olduğuna dikkat çekerek, işçinin tazminatının gerçek maaşından hesaplanmasına karar verdi. Peki Tazminat alma şartları nelerdir? Emekli maaşı nasıl alınır? Emekli maaşını arttırmanın yolları nelerdir? İşte tüm detaylar...
DETAYLAR İÇİN BİR SONRAKİ SAYFAYI TIKLAYINIZ
İŞÇİLERİN KAYIPLARI
Bu şekilde çalışmaya zorlanan işçilerin kayıplarından bazıları şöyle:
- Ücret düşük gösterildiği için emekli maaşınız düşük kalır.
- Bordrodaki miktar üzerinden kıdem tazminatı hesaplandığında işten ayrılırken ödenecek para azalır.
- Geçici iş göremezlik ödeneği de işsiz kalınca alınan işsizlik ödeneği de düşer.
- Kredi almaktan kefil olmaya kadar birçok konuda sıkıntı yaşayabilirsiniz.
NE YAPILMALI?
Öncelikle işverenden bordroda gerçek ücreti göstermesi konusunda talepte bulunmalısınız. Bu talep muhtemelen kabul görmeyecektir. Bu durumda firmayı ALO 170'e ihbar edebilirsiniz ki işveren için ciddi para cezaları bulunmaktadır. Bunu da yapamazsanız, gerçek ücretinizle ilgili her türlü belgeyi saklayın. İleride açacağınız davalarda işinize yarayacaktır. Gerçek ücretin gizleniyor olması çalışan açısından da bazı haklar doğuruyor. Tazminatı gerektiren haklı fesih sebeplerinden birisi de işverenin gerçek ücreti bordroya yansıtmayıp, saklamasıdır. Hemen sözleşmenizi feshederek kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.
HAPİS CEZASI VAR
Devletten üç kuruş vergi kaçırmak için işçinin gerçek maaşını gizleyen işverenlere bir hatırlatmada bulunmak istiyorum. Bu şekilde düzenlediğiniz bordrolar yanıltıcı belge işlemi görmektedir. Vergi Usul Kanunu 359'a göre de bunun karşılığı 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Ayrıca, ücretin vergisi de 3 kat ceza ve gecikme faizi ile birlikte talep ediliyor. Bir de ödenmeyen sigorta primlerinin cezası bulunuyor.
EMEKLİ MAAŞINIZI 7 ADIMDA ARTTIRIN
1-ERKEN PLAN YAPIN
Emekliliğinizi planlarken son bir iki yılı düşünmeyin. Şimdiden yani eğer imkan varsa 8-10 yıl öncesinden planınızı yapın. Böylece alacağınız maaşı daha da artırabilirsiniz. Çünkü maaş hesaplarken kazançlarınızın tamamına bakılıyor.
2-3 BİN LİRA VE ÜZERİ
Çok çalışmak ya da çok fazla günü olmak tek başına maaşı etkilemiyor. Hatta günü daha az olan birisi günü fazla olandan daha çok maaş alabiliyor. Burada sizin brüt maaşınız yani prime esas kazancınız önemli. Brüt maaşınız 3 bin lira ve üzerindeyse yıllık 60-70 lira kazancınız olur.
3-İKİNCİ SİGORTALILIK
Eğer imkanınız varsa birden fazla yerde sigortalı çalışmak prime esas kazancınızı yükseltecektir. Kaç yerde sigortalı olursanız olun bir ayda 30 gün sayılır. Ancak kazancınız toplanacağından emekli maaşını yukarı çeker.
4-SON 3.5 YIL KURALI
Hangi kurumda olursanız olun son 3.5 yılda (1261 gün) SSK'lı olursanız emekliliğiniz SSK şartlarından hesaplanacak. Yüksek kazanç bildirerek hem daha erken emekli olur hem de yüksek maaş alırsınız.
5-EK ÜCRETLERE DİKKAT!
Aylık kazancınız maaşı belirleyen en büyük etken. Dolayısıyla öncelikle gerçek maaşınızın bordroda olmasına özen gösterin. Asgari ücretten gösterilmesine razı olmayın. Ayrıca düzenli nakit ödemeleriniz varsa (ikramiye, prim, kira yardımı vs) bunların da brüt kazanca eklenip eklenmediğine dikkat edin.
6-SSK DAHA AVANTAJLI
Asgari ücretten prim yatıyorsa Bağkur yerine SSK'dan emekli olmak daha avantajlı. SSK'dan emekli olma imkanınız varsa; isteğe bağlı sigorta, tarım SSK, tarım Bağkur, zorunlu Bağkur seçeneklerini ikinci planda tutun.
7-FORMU DOLDURURKEN
Emekli olurken doldurulan 'Tahsis Formu'ndaki bakmakla yükümlü kişi hanesine 'eş', 'çocuk' gibi yakınlarınızı ekleyin. Bu, maaşınız hesaplanırken aylık bağlama oranını artırır. Bu da maaşınıza olumlu yansır.
FARUK ERDEM - TAKVİM