İşsizlik maaşı genel olarak işten çıkartılanlara veriliyor. Ancak istifa edilerek alınabilmesinin istisnaları da var. İşsizlik maaşı ile ilgili çok sayıda soru geliyor. Bu yıl içinde işsiz kalan bir çalışanın, 10 ayda alacağı para maksimum 20 bin 310 lira oluyor. 6 ay en düşükten maaş alana ise toplam 6 bin 96 lira ödeniyor. Yeni yıl itibarıyla bu tutarlar da zamlanacak. 1 Ocak 2019 itibarıyla en düşük işsizlik maaşı 1016 liraya, en yüksek işsizlik maaşı da 2031 liraya çıktı. İşten ayrıldıktan sonra 1 ay içinde İŞKUR'a başvurmak gerekiyor. Bu süreyi geçirirseniz, geçen her zaman sizin alacağınız işsizlik maaşı süresinden kesiliyor..
DETAYLAR İÇİN BİR SONRAKİ SAYFAYA TIKLAYINIZ
Asgari ücret üzerinden
Üzerinde tartışlan rakamlara ve Merkez Bankası'nın enflasyon hedefine göre; 2020'de asgari ücrette en az yüzde 12-15 arasında artış olacak. Bu durum işsizlik maaşını da direkt etkileyecek. Çünkü yasalara göre; işsizlik maaşı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80'ini geçemiyor. 1 Ocak itibarıyla gelecek zam, asgari ücreti artıracağından yüzde 80'ine isabet eden tutar da otomatik olarak yükselecek.
Yüzde 15 zam halinde
2020'de asgari ücrette kabaca, yüzde 15 artış olduğunu varsayarsak, işsizlik maaşının tavan tutarı vergi düşüldükten sonra 2.031 liradan 2.335 liraya yükselecek. En düşük asgari ücret de 1016 liradan 1170 lira seviyesine çıkacak. Böylece işsiz kalanların cebine bir miktar daha fazla para girmiş olacak. Buna göre; 2020'de işsiz kalan bir çalışanın 10 ayda alacağı işsizlik parası maksimum 23 bin 350 liraya, 6 ay en düşükten maaş alanın ise toplam 7 bin 20 liraya yükselecek.
Kimler alabilir?
Sigortalı olarak çalışanlar kendi istek ve kusurları dışında işten ayrıldıklarında işsizlik maaşı alabiliyorlar. Maaş için işsiz kalmadan önceki 120 gün sigorta priminin ödenmiş olması şart. Ayrıca, işsiz kalmadan önceki çalışma süresinde 3 yıl içinde en az 600 gün sigorta primi ödenmiş olmalı. En az 600 gün prim ödeyene 6 ay, 900 gün prim ödeyene 8 ay, 1080 gün prim ödeyene 10 ay işsizlik maaşı bağlanıyor.
30 günü kaçırma!
İşsizlik maaşı için işten çıkış belgesi verildikten sonra '30 gün içinde' İşkur'a başvurmak şart. Başvurlar iskur.gov.tr veya e-Devlet'ten yapılabiliyor. İşsizlik maaşı süresi gibi alınacak maaşın belirlenmesinde de sigorta primleri belirleyici oluyor. İşsizlik maaşı hesaplanırken son dört aylık brüt maaş dikkate alınıyor. Maaş aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80'ini (bugün itibarıyla 2031 lirayı) geçemiyor. Son 4 ay asgari ücretle çalışana 1016 lira işsizlik maaşı bağlanırken brüt ücreti 6000 lira olan 2031 lira alıyor. İşsiz kalanın sağlık hizmetini devlet karşılıyor. Bundan eş ve çocuklar da yararlanıyor.
İstifayla mümkün mü?
İstifa edene normalde işsizlik maaşı bağlanmıyor. Ancak bunun istisnası 'haklı fesih' durumudur. Maaşın ödenmemesi veya zamanında ödenmemesi, gerçek ücretin saklanması, mobbing (psikolojik baskı), iyi niyet ve ahlak kurallarına uyulmaması, sağlık gerekçeleri, işçinin onayı olmadan fazla mesai yaptırmak, SGK'ya düşük ücretten bildirim, haklı fesih kapsamına giriyor.
KİMLER ALABİLİR?
4A'lı olarak çalışan sigortalılar haksız ve sebepsiz olarak işten çıkartıldıklarında işsizlik maaşı alabiliyor. Tabii ayrıca prim şartlarını da yerine getirebilmek gerekiyor.
İSTİFA EDENİN HAKKI YOK MU?
Kendi isteğiyle hiçbir gerekçesi olmadan işten ayrılanlar, yani istifa edenler işsizlik maaşına başvuramıyor. Ancak İş Kanunu'nda 'haklı fesih' tanımına giren durumlarda çalışanın işsizlik maaşı alma hakkı var. Haklı fesihle istifa edenler, haklı olduklarını ispatlarsa maaşa başvurabiliyor. Maaşın ödenmemesi, gerçek ücretin saklanması, mobbing, iyi niyet ve ahlak kurallarına uyulmaması, sağlık gerekçeleri, sözleşmeye uyulmaması gibi olaylar haklı fesih kapsamına giriyor..
HER SİGORTALIYA ÖDENİYOR MU?
İşsizlik maaşı alabilmek için son 3 yıl içinde farklı işyerlerinde de olsa en az 600 gün prim ödemek gerekiyor. Yine işten ayrılmadan önceki 120 günde de iş akdine bağlı çalışma şartı aranıyor..
İŞSİZLİK MAAŞININ SINIRI VAR MI?
İşsizlik maaşının süresi, yatırılan prime göre değişiyor. Buna göre son 3 yılda 600 gün primi olan çalışan 6 ay, 900 gün primi olan 8 ay ve 3 yılın tamamında, yani bin 80 gün primi olanlar 10 ay boyunca işsizlik maaşı alabilir..
HERKES AYNI MAAŞI MI ALIYOR?
Rakam çalışanın maaşına göre değişiyor. Yüksek maaş alan çalışanların işsizlik ücreti de yükseliyor. Ancak burada bir sınır da var. İşsizlik maaşı
brüt ücretin yüzde 40'ı kadar oluyor. Brüt asgari ücretin yüzde 80'inden fazla olamıyor. Maaştan sadece damga vergisi kesiliyor..
EN ÇOK NE KADAR?
İşsizlere damga vergisi kesilmiş olarak aylık bin 15 lira 59 kuruş ile 2 bin 31 lira 19 kuruş arasında ödeme yapılıyor..
MAAŞI ALANIN SİGORTASI SÜRER Mİ?
İşsizlik maaşı alanların Genel Sağlık Sigortası primleri İŞKUR tarafından ödeniyor. Kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları çocukları-eşleri de sağlık hizmetinden yararlanıyor. Ancak bu süreler emeklilik hesabından sayılmıyor.
İŞ BULURLARSA PARA KESİLİR Mİ?
Maaş alanlar bu süre içinde yeni bir iş bulurlarsa durumu İŞKUR'a bildirmek zorunda. Bu durumda maaşları kesiliyor. Ancak yeniden işsiz kalan çalışan belli şartlarda kalan işsizlik maaşını alabiliyor..
EMEKLİ OLAN İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR Mİ?
Emeklilik ya da 15 yıl 3600 gün şartıyla ayrılanlar alamıyor..
BAŞVURU SÜRESİ VAR MI?
İşten ayrıldıktan sonra 1 ay içinde İŞKUR'a başvurmak gerekiyor. Bu süreyi geçirirseniz, geçen her zaman sizin alacağınız işsizlik maaşı süresinden kesiliyor..