Milyonlarca çalışan erken emekli olmak için başvurabileceği yolları arıyor. Bu bağlamda 'yıpranma hakkı' olarak bilinen ancak teknik tabiri 'fiili hizmet süresi zammı' olan uygulama, çalışanın daha erken emekli olmasını sağlıyor. Yıpranma hakkı kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlara, polise ve milletvekillerine de veriliyor. Emekliliği erkene çekmek imkansız değil. Özellikle yıpranma hakkının genişlemesiyle on binlerce kişi erken emeklilik şansı kazandı. Ayrıca askerliğinden önce sigortalı çalışanlar için askerlik borçlanması da bir çıkış kapısı. Peki, askerlik borçlanması doğum borçlanması nasıl yapılır? Yıpranma payı kimler için? İşte erken emeklilik için yapılması gerekenler takvim.com.tr'de
DETAYLAR İÇİN BİR SONRAKİ SAYFAYA GEÇİNİZ
180 gün kazanım
Bu hak, son yapılan düzenleme ile sağlık çalışanları, cezaevi görevlilerine de tanındı. Şu anda toplam 45 işkoluna erken emeklilik imkânı tanınmış durumda. Çimento sektöründe çalışandan tutun da cam ve madencilik alanında çalışanlara kadar birçok meslek bu listeye dahil. Bu kapsamda belli mesleklerde çalışanlar her bir yıl için emekliliklerine 60 ya da 90 gün, kimi mesleklerde ise 180 gün fazladan süre (yıpranma hakkı) kazanıyor.
Mesleğe göre
Normal çalışma süresi olan 360 günün üzerine çalıştığı riskli sektöre ve kanunun bu sektörde tanıdığı artı süreye göre fazladan hizmet süresi ekleniyor. Normal şartlarda 360 gün çalışılması gerekirken, cıva üretiminde çalışanlar bir yıl içinde 450 gün çalışmış sayılıyor. Madenlerde çalışanlar için bu süre daha fazla 180 gün, yani 6 ay. Yeraltı madenlerinde çalışan bir işçi 360 gün çalıştığında fiili hizmet süresi zammı uygulandığında 540 gün çalışmış sayılıyor; bu da emekliliği öne çekiyor.
5-8 yıl arasında
Yıpranma gün sayısı yapılan işe göre 5 ile 8 yıl arasında değişiyor. İşçi ve memurların yararlandıkları yıpranma süresi, üç yılı geçmemek üzere işçi ve memurun emekli olacağı yaş haddinden düşüyor. Bu, prim sorunu olmayan işçi veya memurun üç yıl erken emekli olmasını sağlıyor. Memurların yararlandıkları yıpranma sürelerine ayrıca emeklilik ikramiyesi de ödeniyor.
Ağustos 2018 itibarıyla
İnsan sağlığına ilişkin işlerde çalışanlara tanınan yıpranma hakkı, 3 Ağustos 2018'den sonraki çalışmalara uygulanacak. Çalıştıkları her 360 güne karşılık, 60 gün ilave edilecek. Ceza infaz kurumlarında çalışanlara sağlanan yılda 90 günlük yıpranmadan ceza infaz kurumu müdürü, idare memuru, infaz ve koruma başmemuru, infaz ve koruma memuru unvanlı kadrolarda bulunlar ile ceza infaz kurumlarında hükümlü ve tutuklularla irtibat içinde olan diğer görevliler yararlanabiliyor. Ceza infaz kurumu personeli için yıpranma, 25 Ağustos 2017'den sonraki çalışmaları için geçerli.
İşte erken emekli edecek meslekler
180 GÜN:
● Madencilik ve yeraltı işleri.
90 GÜN:
● Cıva üretimi işleri
● Demir ve Çelik fabrikaları
● Asit üretimi yapan fabrika ve atöyele
● Sahil Güvenlik Komutanlığı
● Radyoaktif işler,
● Türk Silahlı Kuvvetleri
● Emniyet-Polis-Mit çalışanları
● Ceza infaz kurumlarında çalışanlar
● Basın ve gazetecilik işleri
● TRT'de haber hizmetinde çalışanlar
● TBMM yasama organı üyeleri
● Cumhurbaşkanlığı yardımcıları ve bakanlar.
60-90 GÜN:
● Kurşun ve arsenik işleri
● Su altında çalışmayı gerektiren işler.
60 GÜN:
● Alüminyüm fabrikaları
● Döküm fabrikaları
● Çimento fabrikaları
● Cam fabrika ve atölyeleri
● Kok fabrikaları
● Termik santraller
● İtfaiye ve yangın söndürme işleri
● İhtiyat pilotları
● Diş tabibi
● Eczacı
● Tabip
● Hemşire
● Ebe
● Hastabakıcı hemşireler
● Toplum sağlığı teknisyeni
● Fizyoterapist
● Odyolog ● Perfüryonist
● Sağlık fizikçisi
● Anestezi teknikeri
● Tıbbi labaratuvar
● Ağız ve diş sağlığı teknikeri
● Diyaliz teknikeri
● Radyoterapi teknikeri
● Eczane teknikeri, tıbbi görüntüleme teknisyeni-teknikeri.
ASKERLİK BORÇLANMASI NASIL YAPILIR?
Sigortalı erkek vatandaşların, er ve erbaş olarak vatani görevlerini yaptıkları süreler ile yedek subay olarak silahaltında geçirdikleri süreleri Sosyal Güvenlik Kurumuna borçlanmak suretiyle ödeyebilirler. Bu borçlanma, hem borçlanan kişinin hem prim ödeme gün sayısını arttırarak emekli olmak için gerekli sigortalılık süresine katkı sağlar hem de çalışma hayatına başlamadan yapmış olduğu askerlik sayesinde işe giriş tarihini öne çekerek Bağkur erken emeklilik müjdesini sigortalı vatandaşlara vermektedir.
Ancak her askerlik ödemesi erken emeklilik anlamına gelmeyebilir. Bunun için askerliğin çalışma hayatına başlamadan yapılmış olması büyük bir avantaj sağlarken, çalışma hayatı içerisinde yapılan askerlik görevinin borçlanılması prim gün sayısı üzerinde etkili olurken, işe başlama yaşını öne çekmeyecektir. Askerlik borçlanmasıyla ilgili bir diğer önemli husus da özellikle Bağkur'lu sigortalıların askerlik dönemlerinde primlerinin ödenmemiş olması gerektiğidir.. Bağkur'lu kişiler SSK'lılar gibi bir kuruma tabi olarak çalışmadıklarından askerlik görevi sırasında da prim ödeyebilmektedirler. Askerlik borçlanması yapmak isteyen sigortalılar;
Sigortalı nüfus cüzdanı aslı ve fotokopisi ve Askerlik Borçlanma Başvuru Formunu, Sosyal Güvenlik Kurumundan temin ederek,
Sosyal Güvenlik kurumları il veya ilçe müdürlüklerine müracaat edip askerlik borçlanma işlemlerini yaptırabilirler. Başvuru değerlendirmeleri sonunda başvuru sahibi sigortalılara tanınan 30 günlük sürede askerlik borçlanması prim ödemelerinin SGK hesaplarına yapılması gerekmektedir.
DOĞUM BORÇLANMASI NASIL YAPILIR?
Doğum nedeniyle çalışma hayatından kopan kadınların diğer çalışanlardan geri kalmamaları için tanınan doğum borçlanması sayesinde erkek sigortalıların askerlik borçlanması gibi kadın sigortalılar da doğum borçlanması yoluyla Bağkur erken emeklilik müjdesi 2019 yılında da önceki yıllarda olduğu gibi yakalayabilirler. Bu kapsamda doğum borçlanması yapacak kişilerin sigorta başlangıç tarihinden sonra doğum yapmış olmaları gerekmektedir.
Sigortalılık öncesi doğumlar borçlanılamaz. 2014 yılında yapılan değişiklikler ile SSK, Bağkur ve Emekli sandığı türlerinden hangisine tabi olursa olsun tüm sigortalılara doğum borçlanması yapma hakkı tanınmıştır. Yine 2014 yılında yapılan değişiklik sayesinde önceden 2 çocuğa kadar olan doğum borçlanması 3 çocuğa çıkarılarak, 3 kez doğum yapan bir kadın sigortalının 2 bin 160 güne kadar borçlanma hakkına kavuşması sağlanmıştır..
Bu sayede kadın sigortalılar doğum yaptıkları ve çalışamadıkları süreleri kapsayan prim günlerini ödeyerek prim gün sayılarını arttırarak emeklilik tarihlerini öne çekebilmektedirler. Ancak erkek sigortalıların askerlik borçlanmalarında olduğu gibi kadın sigortalıların da her doğum borçlanması erken emeklilik anlamına gelmemektedir. Bunun için kadın sigortalının emeklilik yaşında prim sayısı yetmiyorsa avantaj sağlar, çalışma hayatına staj ile başlayan erken yaşta sigortalı olan kadınlar için büyük bir avantaj olabilir. Doğum borçlanması için gerekli olan şartlar;.
Ne Zaman Emekli Olabilirim? Erken Emeklilik Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Yoğun stres ve tempoda uzun yıllardır sürdürdüğünüz çalışma hayatınızda herkeste olduğu gibi sizin de doğal olarak en büyük arzunuz rahat ve yaşam kalitesi yüksek bir emeklilik hayatıdır. Eğer emekliliğiniz için şimdiden planlamalar yapıyorsanız, ne zaman emekli olacağınızı önceden bilmediğinizde/hesaplamanızda fayda var. Böylelikle emeklilik hayatınızdaki koşulları değiştirebilecek adımlar geç kalmadan atabilirsiniz. Ne zaman emekli olabileceğinizi Sosyal Güvenlik Kurumu'nun e-Devlet Kapısı üzerinde hizmete sunduğu "Normal Şartlarda Ne Zaman Emekli Olabilirim" ekranından kolayca öğrenebilirsiniz.
Normal Şartlarda Ne Zaman Emekli Olabilirim ekranına ulaşarak, ne zaman emekli olabilirim öğrenmek için yapmanız gerekenlerse;
• E-Devlet Kapısı sayfasına girin (turkiye.gov.tr.).
• E-Devlet sistemine giriş yapın (e-Devlet şifresi, mobil imza, e-imza, T.C. kimlik kartı ve internet bankacılığı).
• Sistemde e-hizmetler sayfasına girin.
• E-hizmetler sayfasında Sosyal Güvenlik Kurumu listesine ulaşın.
• Sosyal Güvenlik Kurumu listesinde bulunan "Normal Şartlarda Ne Zaman Emekli Olabilirim" uygulamasına tıklayın.
• Ne Zaman emekli olurum sayfasında bulunan sigorta kolu kısmından (4A/4B/4C) seçimini yapın.
• SGK hizmete bağlama tarihini girin.
Bu işlemlerin ardından birkaç saniye içerisinde sigorta kolu ve hizmete başlama tarihine göre normal olarak "emeklilik yaşı", "hizmet süresi" ve "emeklilik prim gün sayısı" bilgilerini öğrenebilirsiniz.
SGK Ne Zaman Emekli Olabilirim Sorgulama Nasıl Yapılır?
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun resmi internet sayfası üzerinden mevcut sigortalılık bilgileriniz üzerinden hangi tarihte emekli olabileceğinizi öğrenebilirsiniz. Ancak ne zaman emekli olabilirim sorgulamalarında alacağınız sonuçlar ile SGK resmi verileri arasında farklılık olabileceğinden, kesin sonuç olmadığına dikkat etmelisiniz. Yine de buradan yapacağınız sorgulamalarda emeklilik tarihinizi kolayca hesaplayabilmeniz mümkündür.
• SGK ne zaman olabilirim uygulamasına ulaşarak, emeklilik tarihi sorgulamanızı yapabilmek için "e.sgk.gov.tr" adresine erişim sağlamalısınız.
• E-SGK sayfasında "Vatandaş" kategorisine giriş yapmalısınız.
• Vatandaş kategorisinde yer alan e-hizmetler arasında sigortalılık durumunuza göre 4A/4B/4C ne zaman emekli olabilirim uygulamalarından sizin için uygun olanını seçmelisiniz.
4A Ne Zaman Emekli Olabilirim Öğrenme
4A yani SSK çatısı altında sigortalı olarak çalışıyorsanız kolay bir şekilde 4A ne zaman emekli olabilirim ekranından 4A emeklilik tarihinizi öğrenebilirsiniz. Bunu öğrenmek için;
• Üst kısımda belirtilen seçim sayfasında "4A Ne Zaman Emekli Olabilirim" seçeneğine tıklamalısınız.
• Açılan ekranda sağ kısımda bulunan "Uygulamaya Git" seçeneğine tıklamalısınız.
• Uygulama ekranında ise cinsiyet ve doğum tarihi gibi bilgileri seçmelisiniz.
• Maluliyet ve erken yaşlanma durumu seçimini yapın.
• Hizmete başlama tarihinizi girin.
• SSK prim ödeme gün sayınızı girin.
• Diğer sandıklara ait gün sayınızı girin.
• Askerlik/Sanatçı gün sayınızı girin(isteğe bağlı).
• Fiili gün sayınızı girin.
• Yurtdışı gün sayınızı girin(varsa).
• 3600 günün doldurulduğu tarih seçimini yapın.
• Bu bilgileri girdikten sonra "Gönder" butonuna basarak, hesaplamanızı yapabilirsiniz.
4B Ne Zaman Emekli Olabilirim Öğrenme
4B yani Bağkur sigortalısı iseniz 4B ne zaman emekli olabilirim öğrenme seçimini E-SGK portalındaki "Vatandaş" hizmetleri ekranında yapmalısınız. Uygulama ekranına ise açılan ekrandaki sağ kısımda bulunan "Uygulamaya Git" seçeneğine tıklayarak ulaşabilirsiniz. Daha sonra emeklilik hesaplamanız için;
• Tam veya Kısmi olacak şekilde emeklilik türü seçimini yapın.
• Cinsiyet ve doğum tarihi bilgilerini girin.
Özel durumunuz varsa;
• Maluliyet var mı sorusu karşısında "Evet/Hayır" seçimini yapın.
• Maluliyet Derecesini "%" üzerinden seçin.
• erken yaşlanma var mı sorusu karşısında "Evet/Hayır" seçimini yapın.
• Bakıma muhtaç malul çocuk varsa karşısını işaretleyin.
Yurtdışı borçlanmasıyla emekli olmak istiyorsanız;
• "Sadece yurtdışı borçlanması ile emekli olmak istiyorum" karşısındaki boş kutucuğa tıklayın.
4C Ne Zaman Emekli Olabilirim Öğrenme
Emekli Sandığı(4C) sigortalısı yani kamu kurum ve kuruluşlarında görevli olarak çalışıyorsanız yine Sosyal Güvenlik Kurumu' nun "E-SGK" ekranından kolayca öğrenebilirsiniz. 4C ne zaman emekli olabilirim öğrenmek için;
• Doğum tarihi ve cinsiyet bilgilerinizi girin.
• 4C dahilindeki hizmetlerinizi, hizmet başlangıç ve bitiş tarihi bilgilerinizi girin.
• Devredilen 4A (SSK), devredilen (4B) ve 506SK/Madde 20 dahilindeki hizmetleriniz mevcutsa ekleyin.
"Hesapla" tuşuna basarak, hesaplamayı tamamlayabilirsiniz.