EYT yasası ile ilgili gelişmeler devam ediyor. Son olarak Başkan Erdoğan'a bir öneride bulunulmuştu. EYT önerisi sonrasında, geçtiğimiz aylarda yapılan öneriler olan iş emekliliği, halk emekliliği ve Finlandiya modeli tekrar konuşulmaya başlandı. Ayrıca kademeli emeklilik içinde haberler çıkıyor. Bağ-Kur'luların kademeli emekliliği nedir? Kademeli erken emeklilik nasıl olunur? İşte detaylar…
DETAYLAR İÇİN BİR SONRAKİ SAYFAYA GEÇİNİZ
KADEMELİ ERKEN EMEKLİ NASIL OLUNUR?
İsa Karakaş, Bağ-Kur'luların kademeli emekliliği konusunda şunları yazdı: "Bağ-Kur'luların normal şartlarla kademeli emekliliği ile ilgili getirilen hükümlerin Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra yeniden düzenlenmiş ve bu defa sigortalıların 01/6/2002 tarihi itibarıyla kadın 20 erkek ise 25 tam yılını dolduranlar veya doldurmalarına kalan süreye göre kademeli geçiş süreci öngörülmüştür. Aşağıdaki tabloya bakarak emeklilik tarihinin hesaplanmasına örnek verelim.
Örneğin 01/6/2002 tarihinden 5 yıl 6 ay önce kesintisiz çalışan Bağ-Kur'lu bir kadın 44, erkek ise 48 yaşında emekli olabilecektir. Görüldüğü üzere kadınlar, erkeklere göre daha az primle ve daha erken emekli olabilmektedir. Bağ-Kur'luların emeklilik aylığının bağlanmasında hangi kanun hükümlerinin geçerli olacağı ilk defa sigortalı olunan tarihe göre değişiklik göstermektedir.
Bağ-Kur'lulardan özellikle işe giriş tarihi ile hizmet süresi 01/06/2002'den ne kadar geriye giderse o kadar daha erken emekli olabilmektedir. Bu nedenle hizmet borçlanma şartlarına haiz Bağ-Kur'luların bu tarihten geriye doğru gidebilen hizmet borçlanmalarını yapmaları avantaj sağlamaktadır."
BAŞKAN ERDOĞAN'A YENİ EYT ÖNERİSİ
Toplantıda bir milletvekili emeklilik yaşıyla ilgili sıkıntıları dile getirdi, emeklilikte yaşa takılanların çalışmaya devam etseler bile maaşlarının düşmemesi için yeni bir sistem kurgulanması önerisinde bulunduğu belirtildi.
Başkan Erdoğan daha önceki açıklamalarında EYT'lilerle ilgili tartışmalara noktayı koymuştu. "Yapmayacağım, seçim kaybetsem bile bu işte yokum" diyen Erdoğan konu hakkında şunları söylemişti:
"Tutturmuş bir EYT, erken emeklilik. İskandinav ülkelerinin hepsi bu sistemle battı. Bizim başımıza erken emekliliği dolayanlar bunun bedelini ödeyecek ve ödedi. Niçin erken emeklilik? Ne zaman emekli olması gerekiyorsa o zaman emekli olsun ve parasını en güzel şekliyle alsın. Erken emekli olup ikinci iş arayacak ve işsizliğin yükselmesine neden olacak. Bu hesap kötü bir hesaptır. Biz bunu politik hesaplarla yapmayacağız. Arkadaşlarıma söylüyorum, beni bu yola teşvik etmeyin. Seçimi kaybetsek de olmayacak. İskandinav ülkelerinin hepsi erken emeklilik sistemiyle battı. Herkes vaktinde emekli olmalı."
EYT'DE İŞ EMEKLİLİĞİ: İş emeklilik güvencesini, işverenler ve çalışanlar beraber sağlar. İşveren, çalışanın maaşından çalışanın sigorta ücretleri payını alır ve kendi payı ile birlikte emeklilik kurumuna ödemede bulunur. İş esaslı emeklilik ile, iş esaslı emeklilik şirketleri, emeklilik sandıkları ve vakıfları ilgilenir.
EYT'DE HALK EMEKLİLİĞİ: Çalışma süresine dayalı (iş/maaş esaslı) olarak emekli olabilmek için primler yeterli gelmiyorsa ya da çalışma süresine dayalı emeklilik maaşı çok düşükse, halk emekliliğinden yararlanmak üzere başvuruda bulunulabiliyor.
EYT'DE FİNLANDİYA MODELİ
Emeklilikte yaşa takılanlar için Finlandiya modeli gündeme geldi. Bu modelde belirlenen yaştan daha erken emeklilik olunca bir miktar kesinti yapılıyor. Bu kesintiyi kabul edenlere de emeklilik aylığı bağlanıyor.
EYT ÇIKARSA KİMLER EMEKLİ OLABİLİR?
EYT kanunun Meclis'te görüşülmesi ve Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması durumunda 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı girişi bulunan kişileri kapsayacağı belirtiliyor. 1999'da yürürlüğe alınan 4447 sayılı Kanun ile emeklilik yaşı kadın sigortalılıklarda 58, erkek sigortalılarda ise 60 olarak belirlenmişti. Emeklilik için prim gün sayısı da 7 bine çıkartılmıştı. Bu yüzden de EYT kanunu çıkarsa 8 Eylül 1999 öncesinde işe başlayan sigortalılar, kanunun kapsamında bulunacak.
EYT ÇIKARSA NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
EYT kanunun çıkması durumunda kamuoyunda EYT'liler olarak isimlendirilen emeklilikte yaşa takılan 6 milyon vatandaş bulunduğu belirtiliyor. Bu doğrultuda da EYT kanunun çıkmasından sonra ne zaman emekli olurum sorusu da gündeme geliyor. Ancak her vatandaşın sigortalılık durumunun farklı olması ve yanı sıra 4A/4B/4C şeklinde farklı sigorta kolları için belirlenmiş olan emeklilik koşulları farklılık gösterdiğinden, bu emeklilik tarihlerinin zamana yayılacağı tahmin ediliyor. Ne olursa olsun 6 milyon vatandaşın aniden emekli olmasının devlet bütçesi için oluşturacağı ciddi yük dolayısı ile gerçekçi bir yaklaşımda bu sürecin aniden olmasının mümkün olmadığı görülüyor.