Kıdem tazminatı nedir, nasıl hesaplanır ve kimler kıdem tazminatı alabilir araştırması özellikle son günlerde yeniden araştırılmaya başladı. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2020 yılı asgari ücretini 2324,70 TL olarak belirlemişti. Kıdem tazminatı bilindiği gibi kişinin işten çıkarılması durumunda verilen ödemedir. Çalışan kişiler bir sebepten dolayı işten ayrılabilir veya işveren işine son verebilir. Bu gibi durumlarda sigortalı çalışan kişiye tazminat alma hakkı doğar. 2020 yılında kıdem tazminatlarında değişikliğe gidilmişti. Vatandaşların en merak ettiği konuların başında da 2020 kıdem tazminatı hesaplaması geliyor. Peki kıdem tazminatı taban ve tavan hesaplaması nasıl yapılır? İşte son dakika haberi ve detaylar takvim.com.tr'de
Peki kıdem tazminatı taban ve tavan hesaplaması nasıl olur bu konu hakkında merak edilenler be bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.
1. Kıdem tazminatı hangi koşullarda ödeniyor?
*İşçinin, 1475 sayılı İş Kanunun 14'üncü maddesine göre, aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışması ön koşulu ile birlikte;
*İşveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık nedenleri dışındaki nedenlerle iş sözleşmesinin feshedilmesi,
*İşçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kuralarına aykırılık veya işyerinde işin durması ve benzeri nedenlerle sözleşmesinin feshedilmesi,
*Askerlik görevi nedeniyle işten ayrılma,
*Emeklilik hakkının elde edilmesi veya bu kapsamda yaş dışında gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması nedeni ile işten ayrılma,
Kadının evlenmesi halinde 1 yıl içinde işten ayrılma,
*İşçinin ölümü,
koşullarından birinin gerçekleşmesi halinde kıdem tazminatı ödenmesi gerekiyor.
2. Kıdem tazminatı tutarı nasıl hesaplanıyor?
Herhangi bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor.
*Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor.
*Kıdem tazminatı hesaplamaları sırasında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, kendisine düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatlerin (yol parası, yemek parası, düzenli olmak koşuluyla ikramiye ödemeleri vb.) brüt tutarları dikkate alınıyor.
*Her tam çalışma yılı için ödenen kıdem tazminatı tutarı, fesih tarihinde geçerli olan kıdem tazminatı tavanı ile sınırlandırılıyor.
3. Kıdem tazminatı tabanı nasıl hesaplanıyor?
2020 yılında asgari ücretteki artışla taban kıdem tazminatı ücreti 385 lira artarak 2943 liraya yükselecek.
4. Kıdem tazminatı tavanı nasıl hesaplanıyor?
Sadece asgari ücrete yapılan zam eklendiğinde kıdem tazminatı tavanı 6635 liraya çıkacak.
Bu miktara Ocak ayında açıklanacak enflasyon farkıyla belirlenecek zam oranı da eklenecek.
2019 yılı Temmuz-Aralık arasında kıdem tazminatı tavanı 6379,86 liraydı.
Bu da 10 yıllık çalışma hayatı olan ve brüt maaşı 6400 lira olan bir çalışanın işine son verildiğinde 63790 lira kıdem tazminatı alması anlamına geliyordu.
5. Kıdem tazminatı zamanında ödenmezse faiz istenebiliyor mu?
İstenilebiliyor. Çünkü kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi halinde ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmedileceği 1475 sayılı İş Kanununun 14'ncü maddesinde belirtiliyor.
6. Kıdem tazminatından kesinti yapılıyor mu?
Kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesiliyor, başka kesinti yapılmıyor.
7. Evlilik nedeniyle istifa eden kadın işçi kıdem tazminatı alabiliyor mu?
Kural olarak işten kendi isteğiyle ayrılan (istifa eden) işçi, kıdem tazminatı alamıyor.
Ancak, yasal düzenleme gereği; kadın işçiler, evlilik nedeni ile işten ayrılmaları durumunda, çalışma süresinin gerektirdiği kıdem tazminatına hak kazanabiliyor.
Bu haktan yararlanılabilmesi için; iş sözleşmesinin evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde yazılı olarak feshi, evliliği gösteren belgenin işverene sunulması, feshin gerekçesinin evlilik olduğunun açıkça belirtilmesi gerekiyor.
8. Ücreti artırılmayan işçi kıdem tazminatını alarak işten ayrılabiliyor mu?
Ücretlerin hangi dönemlerde veya oranlarda artırılacağına ilişkin herhangi bir yasal çerçeve yok.
Ücret uygulamaları konusundaki yasal düzenleme, asgari ücretin altında ücretle işçi çalıştırılamayacağı ile sınırlı.
Bunun ötesinde ücret uygulamalarına ilişkin esaslar, iş sözleşmelerinde belirlenebiliyor. İş sözleşmesinde bağlayıcı bir hüküm bulunmaması halinde, uygulamaya ilişkin inisiyatif işverene ait.
İş sözleşmesinde herhangi bir hüküm bulunmamasına karşın, ücret artışlarındaki anlaşmazlık nedeni ile işten ayrılan işçi istifa etmiş sayılacağından, herhangi bir tazminat hakkı oluşmuyor.
9. Kıdem tazminatı hesaplanırken ücrete hangi ödemeler dahil ediliyor?
Net ücret, yemek yardımı, kasa tazminatı, gıda yardımı, yakacak yardımı, eğitim yardımı, konut yardımı, giyecek yardımı, erzak yardımı, sosyal yardım niteliğindeki ayakkabı ya da bedeli, unvan tazminatı, aile yardımı, çocuk yardımı, temettü, havlu ve sabun yardımı (iş yerinde kullanılacaksa tazminat hesabında dikkate alınmaz), taşıt yardımı, yıpranma tazminatı, kalifiye, nitelik zammı, sağlık yardımı, mali sorumluluk tazminatı, devamlı ödenen primler.
10. Kıdem tazminatı hesaplanırken ücrete hangi ödemeler dahil edilmiyor?
Yıllık izin ücreti, evlenme yardımı, hafta tatil ücreti, bayram harçlığı, hastalık yardımı, genel tatil ücreti, doğum yardımı, ölüm yardımı, izin harçlığı, jestiyon ödemeleri, teşvik ikramiyesi ve primleri, jübile ikramiyesi, seyahat primleri, devamlılık göstermeyen primler, fazla çalışma ücreti, iş arama yardımı, harcırah, bir defalık verilen ikramiyeler, iş elbisesi ve koruyucu malzeme bedelleri.
Kıdem tazminatı tavan ücretleri 2020 yılında ne kadar verilmektedir
Kıdem tazminatları kişilerin çalışma günleri ve maaş ücretlerine göre değişmektedir. Kıdem tazminatında tavan ücret kişinin son aldığı brüt ücrete göre hesaplanmaktadır. 1 Ocak 2020 yılıyla birlikte kıdem tazminatlarına da zam gelmiştir. Bu zam asgari ücrete gelen zam doğrultusunda artmıştır. Yapılan zamma göre 01.01.2020 tarihi ile 30.06.2020 tarihleri arasında 6 aylık kıdem tazminatı tutarı 6.730,15 TL olarak belirlenmiştir.
Asgari ücret 2020 yılıyla birlikte net 2.324,70 TL olarak açıklanmış ve buna bağlı olarak kıdem tazminatları da artmıştır. 2020 yılıyla birlikte sigortalı çalışan işçilere kıdem tazminatları yıllık tavan ücreti 6.73,15 TL olmuştur.
2020 itibarı ile kıdem tazminatı hesaplamaları nasıl yapılır?
Kıdem tazminatı hesaplanırken çalışan kişinin aktif olarak bir yıl çalışması gerekmektedir. Çalışan kişi işe başlama süresinden sonra aralıksız bir yıl olarak çalışması ve daha sonraki her yıl için kişiye kıdem tazminatı verilmektedir.
Öneğin bir kişi 1 Şubat 2002 yılından 1 Mayıs 2018 yılına kadar aktif olarak çalıştığını göz önüne alalım. Kıdem tazminatı hesaplamalarında her yıl için 30 gün baz alınır ve brüt ücrete göre hesaplanır. Bu kişi 16 yıl 3 ay çalışmıştır. Kıdem tazminatı alınan son maaşın brüt haline göre hesaplanır. Bu kişinin brüt 4.500 TL maaş aldığını düşünelim 4.500x16=72.000 TL ve çalıştığı son 3 aylık döneminde ise 1.125 TL ücret alacaktır. Yani bu işçi toplamda 72.125 TL kıdem tazminatı alacaktır.
Kıdem tazminatlarında tavan belirlemesi nasıl yapılır?
Kıdem tazminatlarında tavan ücret Maliye Bakanlığı'nın memur maaş katsayısına göre belirlenir. Kıdem tazminatı tavan ücreti hesaplanırken dikkat edilen bir nokta da en yüksek devlet memuru için verilen emeklilik ikramiyesidir.
Kıdem tazminatı hangi hallerde verilir?
Sigortalı bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için belli şartlara uygun şekilde işten ayrılması gerekmektedir. Bu şartlar şu şekildedir:
Askerlik dolayısı ile işten ayrılmak zorunda kalan kişiler kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. Askerlik nedeni ile işten ayrılmak zorunda kalan kişilerin hak ettikleri kıdem tazminatı işverenler tarafından ödenmek zorundadır.
Bekâr bayanlar evlenmeleri durumunda evliliklerinin gerçekleştiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde işten ayrılırlarsa kıdem tazminatı alabilirler.
Prim gün sayılarını tamamlayan ve emeklilik için yaş bekleyen çalışan kişiler bu sürede işten ayrılmak isterlerse kıdem tazminatı alabilirler. Bu durum çalışan kişinin hakkıdır ve işveren kıdem tazminatını ödemek zorundadır.
Emeklilik yaşı tamamlanmış olup prim gün sayısını tamamlamayı bekleyen kişiler işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
Kıdem tazminatı zaman aşım süresi ne kadardır?
Kıdem tazminatı almak için işten ayrılan kişilerin 10 yıl içinde başvuru yapması gerekmektedir. Çalışanın işten ayrıldıktan sonra 10 yıl içinde kıdem tazminatına başvurma hakkı vardır ve bu durumda kişi işten ayrılma sebebine dikkat etmelidir.
İhbar tazminatı nedir ve kimlere verilir?
İhbar tazminatını işçiler alabildiği gibi işverende alabilmektedir. İhbar tazminatı işçinin işten haber vermeden ayrılması ya da işverenin ihbar süresi bitmeden işçiyi işten çıkarması gibi durumlarda verilir.
İşveren çalışanı habersiz bir şekilde işten çıkarırsa işçi tazminat alma hakkı kazanır. Aynı şekilde işçi de habersiz bir şekilde işten ayrılırsa çalışan ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.
İş kanununa göre ihbar tazminatı hesaplaması şu şekilde yapılır:
6 aydan az çalışmış olanlar için 2 haftadır.
6-18 ay çalışanlar için 4 haftadır.
18 – 36 ay çalışanlar için 6 haftadır.
36 aydan fazla çalışanlar için 8 haftadır.