En düşük emekli maaşının 1500 liraya çıkarılması sonrası SGK; malüllük, yaşlılık ve ölüm aylılarının yeniden düzenlenmesi için harekete geçti. SGK'nın yayımladığı genelgede, en düşük emekli maaşını bin 500 liraya çıkaran düzenlemenin, 2020 Nisan döneminden itibaren uygulamaya alındığı hatırlatıldı. Hem bu kanun, hem bu kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerine göre bağlanmış ve bağlanacak malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarının ek ödeme dahil dosya bazında bin 500 TL'nin altında olmayacağı belirtilen genelgeye göre, sigortalıları ilgilendiren diğer düzenlemeler takvim.com.tr'de
HİSSE ESAS ALINACAK
SGK'nın yayımladığı genelgede, en düşük emekli maaşını bin 500 liraya çıkaran düzenlemenin, 2020 Nisan döneminden itibaren uygulamaya alındığı hatırlatıldı. Hem bu kanun, hem bu kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerine göre bağlanmış ve bağlanacak malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarının ek ödeme dahil dosya bazında bin 500 TL'nin altında olmayacağı belirtilen genelgeye göre, sigortalıları ilgilendiren diğer düzenlemeler şöyle:
- Birden fazla dosyadan aylık alanlara her bir dosya için ayrı değerlendirme yapılacak.
- Alt sınır aylığı tutarı, hak sahipleri (kardeş vb.) için mevcut hisse oranları esas alınarak tespit edilecek.
- Evlenme ödeneği, tespit edilen ilaveli tutar üzerinden hesaplanacak.
- Birden fazla dosyadan gelir/aylık alınması halinde, ilaveli tutar üzerinden tam/yarım ödenmesine karar verilecek.
- Aylık hesabına, aylıklara ilave olarak ödenen ek ödeme, engelli çocuk fark aylıkları, makam ile görev/temsil tazminat tutarları gibi her ay itibariyle aylıklarla birlikte yapılan ödemeler dahil edilecek.
- Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi hükümlerine göre aylık alanlar, sürekli iş göremezlik geliri ve ölüm geliri alanlar ile SGK'dan özel kanunlar kapsamında aylık alanlara yapılan gelir ve aylık ödemeleri bu madde kapsamda yükseltilmeyecek.
- Kanun kapsamında hesaplanan aylıklar, madde ile belirlenen tutardan düşükse aradaki fark Hazine'den tahsil edilecek.
65 yaş aylığı başvurusu: Yaşlılık maaşından yararlanmak için adresin bağlı bulunduğu Kaymakamlıklardaki 'Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'na başvurmak gerekiyor. Müracaatta, nüfus kayıt örneği, aylık talebi vasi tarafından yapılacaksa mahkeme tarafından verilmiş vasilik kararı olması gereklidir. Kaymakamlıkta doldurulan 'Yaşlılık Aylığı Başvuru Formu' mal müdürlüklerine ya da defterdarlıklara verilecektir.
Yaşlılık aylığı şartları:
- Hiçbir sosyal güvencesi olmayan (SSK, Emekli Sandığı, Bağkur),
- 65 yaşını doldurmuş
- Aylık geliri muhtaçlık sınırının altında olan
- SGK'ya prim ödemeyenler Kaymakamlığa başvuruda bulunabilirler.
Ayrıca nafaka alan, asgari ücretin 1/3'ünden (üçte birinden) fazla olan kişiler yaşlılık aylığı alamaz.
65 yaş aylığı nereden alınır: Emeklilik aylığına hak kazanıldıktan sonra ilk maaş ikametgahın olduğu ilçedeki bir Ziraat Bankası'na yatırılır. Sonraki ödemeler PTT üzerinden yapılır.
Ölüm aylığı nasıl bağlanır?
Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
a-) En az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya,
b-) 4/1-(a) sigortalıları için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,
Ayrıca;
a-) Malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemleri tamamlanmamış,
b-) Bağlanmış bulunan malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş,
durumda iken ölen sigortalıların hak sahiplerine yazılı istekte bulunmaları halinde ölüm aylığı bağlanır.
Ancak, 1/10/2008 tarihinden önce ölen sigortalıların 900 gün hesabında borçlanılan tüm süreler dikkate alınacaktır.
Ayrıca, kendi nam ve hesabına (4/b li) çalışan sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için ölen sigortalıların genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şarttır.
Ölüm aylığı, ölen sigortalının;
a-) Eşine,
b-) Çocuklarına,
c-) Anne ve babasına bağlanır.
Hayatını Kaybeden Sigortalının Eşine Aylık Bağlanmasının Şartları Nelerdir?
Eşine aylık bağlanması için, ölüm tarihinde sigortalının eşi ile yasal evlilik bağı bulunması şarttır. Sigortalının dul eşine % 50 si; aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde % 75 i oranında aylık bağlanacaktır.
Hayatını Kaybeden Sigortalının Çocuklarına Aylık Bağlanmasının Şartları Nelerdir?
Ölen sigortalının çocuklarına aylık bağlanabilmesi için çocukların cinsiyeti, yaşı, malul olup olmaması, öğrenim durumu ve medeni hali gibi kıstaslar mevcuttur.
Erkek çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
Evli olup olmadıklarına bakılmaksızın, erkek çocukların yükseköğrenim görmeleri halinde 25 yaşını doldurmamış olmamaları, ortaöğrenim görmeleri halinde 20 yaşını doldurmamış olmaları, herhangi bir eğitim kurumunda öğrenim görmemeleri halinde ise 18 yaşını doldurmamış olmaları
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmıyor olmaları,
Kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması şarttır.
Kız çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmıyor olmaları,
Kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması,
evli olmamaları veya evli olmakla birlikte sonradan boşanmış veya dul kalmış olmaları şarttır. Kız çocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için herhangi bir yaş ya da öğrenim durumu şartı bulunmamaktadır.
Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirdiği tespit edilen çocuklara da evli olup olmadığına, yaşına veya cinsiyetine bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanır.
Malul çocuklara bağlanan aylıklar;
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başladıkları,
Kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlandığı,
Kanunun 94 üncü maddesine göre yapılan kontrol muayenesi sonucu Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirmediği tespit edilen çocukların yeni malullük durumuna esas tutulan rapor tarihini izleyen ödeme dönemi başından itibaren kesilecektir.
Hayatını Kaybeden Sigortalının Anne Ve/Veya Babasına Aylık Bağlanmasının Şartları Nelerdir?
Anne ve/veya babaya aylık bağlanabilmesi için de yine birtakım kıstaslar mevcuttur. Öncelikle anne ve/veya baba 65 yaşın altında ise, ölen sigortalının hak sahibi eş ve çocuklarından geriye artan hisse olmak zorundadır. Ayrıca anne ve/veya babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş oldukları gelirleri asgari ücretin net tutarından az olmak zorundadır. Yine anne ve/veya babaya ölen çocuklarından ölüm aylığı bağlanabilmesi için, diğer çocuklarından hak kazanılan gelir/aylıklar hariç olmak üzere, gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması da şarttır.
Anne ve/veya baba 65 yaşın üstünde ise, yukarıda belirtilen şartları taşımaları halinde ölen sigortalının hak sahibi eş ve çocuklarından geriye artan hisseye bakılmamakta, artan hisse olmasa bile ölüm aylığı bağlanmaktadır.
Ölüm Aylığı Bağlanması İçin Nereye Ve Nasıl Başvurulur? Müracaat İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
4(a) (SSK)kapsamında ilk ölüm aylığı bağlama işlemleri için Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğümüze, ölüm aylığı bağlandıktan sonraki ikincil işlemleriniz için ise Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bağımsız ve Hizmet Akdiyle Çalışanlar Emeklilik Daire Başkanlığı Mithatpaşa Cad. No:7 Sıhhiye/ANKARA adresine tahsis talep ve beyan taahhüt belgesi ile müracaat edilmesi gerekir.
4(b) (BAĞ-KUR) kapsamındaki ölüm aylığı bağlama işlemleri için sigortalının dosyasının bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüklerimize tahsis talep ve beyan taahhüt belgesi ile müracaat edilmesi gerekir.
Tahsis talep ve beyan taahhüt belgesine;
-Malul çocuklar için sağlık kurulu raporu
-Vasi İlamı (Hak sahiplerine vasi tayin edilmesi durumunda)
eklenir.
Ayrıca, www.turkiye.gov.tr adresi üzerinden başvuru imkanı bulunmaktadır.
Kurumumuz ve MEB ve YÖK arasında yapılan protokol kapsamında öğrenci belgeleri elektronik ortamda temin edilmektedir. Öğrenci belgesinin güncel olup olmadığı konusunda tereddüt edilmesi durumunda hak sahiplerinden talep edilmektedir.
Ölüm Aylığı Hangi Durumlarda Kesilir?
Ölen sigortalının;
-Eşi yeniden evlendiği takdirde,
-Ölen sigortalının çocuklarının
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları,
Kendi sigortalılıkları nedeniyle taraflarına gelir veya aylık bağlanması,
Evli olmayan kız çocuğu evlendiği takdirde,
Herhangi bir eğitim kurumunda öğrenim görmeyen erkek çocuğu 18 yaşını doldurduğu, ortaöğrenim gören erkek çocuğu 20 yaşını doldurduğu, yükseköğrenim gören erkek çocuğu 25 yaşını doldurduğu takdirde,
-Anne ve/veya babasına, diğer çocuklarından hak kazandıkları gelir/aylıklar dışında, gelir/aylık bağlandığı takdirde,
-Anne ve/veya babası asgari ücretin net tutarından fazla gelir elde ettiği takdirde,
bağlanmış bulunan ölüm aylıkları kesilir.