Emekli maaşları ile ilgili yeni gelişmeler yaşanıyor. Geçmiş dönemlerde emekli maaşlarına SGK, SSK, Bağ-Kur emekli maaşlarına herhangi bir şekilde e-haciz uygulaması yapılamıyordu. Ancak bundan böyle yapılan düzenlemelerle beraber milyonlarca vatandaşımızın maaşlarına e-haciz uygulaması konulabilecek. Son dönemlerde emekli maaşları ile ilgili en çok merak edilen soru ise 'emekli maaşına haciz gelir mi?' Emekli maaşı ve haciz konusundaki en önemli detay ise emekli vatandaşların bankalarla imzaladıkları kredi sözleşmelerinin içeriğidir. Peki, bankalar emeklilerin maaşına el koyabiliyor mu? Hangi durumlarda haciz işlemi gerçekleşir hangi durumlarda gerçekleştirilemez? İşte haberimizin detaylar…
EMEKLİ MAAŞINA HACİZ KONULAMAZ FARUK ERDEM AÇIKLADI
Emeklilerin maaşlarına haciz uygulaması yapılamıyor. Bunun iki istisnası bulunuyor. Sadece nafaka ödemeleri ve kurum ödemeleri hacizle alınıyor
Ben bir emekliyim. Maaşıma haciz geldi. Acaba emeklilerin maaşına haciz gelmesi doğru mu? Bu yasal mı? İtiraz edebilir miyim? (İsmi saklı) Öncelikle belirtelim. Emekli maaşına, dul yetim aylığına (2 istisna hariç) kendi izni olmadan haciz işlemi uygulanamaz.
Bankalar, emeklinin izni olmadan o paradan kesinti, aktarma yapamaz, hesabı mevduat hesabı gibi kullanamaz. 5510 sayılı Yasa'nın 93. maddesi açıkça, "Emeklilerin gelir, aylık ve ödenekleri haczedilemez" diyor. Kanun sadece SGK nezdinde doğacak alacaklar ve nafaka ödemesinde hacze izin veriyor ve bu da maaşın dörtte birine uygulanabiliyor.
İTİRAZ EDİN TAKİBİ DURSUN
Kredi alırken ya da kredi kartı anlaşması yaparken imzaladığınız sözleşmelere dikkat edin. Maaşa haciz konulacağıyla ilgili bir madde varsa bankayla görüşmenizde fayda var. İcra daireleri emeklinin yazılı rızası yoksa haciz taleplerini reddediyor. İcra takibi başlatılırsa icra dairesine gidip emekli olduğunuzu belirtip itiraz edin, takip durdurulacaktır
BANKA BLOKE EDEMEZ
Bazı durumlarda, bilhassa kredi kart borçlarında eğer aynı bankadan maaş alınıyorsa ilgili banka maaşın tamamını bloke edebiliyor. Ancak bankanın böyle bir hakkı ve yetkisi bulunmuyor. Borçlu ve ailesinin geçinmeleri için gerekli miktar düşüldükten sonra haciz yapılması gerekiyor. Birden fazla haciz var ise sıraya konuyor. Sırada önde olan haczin kesintisi bitmedikçe sonraki haciz için kesintiye geçilemiyor.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'un 93'üncü maddesi gereğince bu durum, sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez şeklinde belirlenmiştir. Daha fazla bilgi almak için https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/06/20060616-1.htm linkini tıklayabilirsiniz.
Bu maddeye göre belirtilenleri kısaca emekli maaşının haczedilmesi, yasalara göre emekli olan kişinin onayı alınmadan mümkün değildir şeklinde özetleyebiliriz. Peki, hangi durumlara haciz işlemi gerçekleştirilebilir?
HANGİ DURUMLARDA HACİZ GERÇEKLEŞİR?
Yasalara göre emeklinin onayı olmadan emekli maaşına haciz getirilemez. Ancak emekli maaşına haciz gelmesi ile sonuçlanan durumlarda mevcuttur. Buna göre yine 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'un 88 maddesine göre Sosyal Güvenlik Kurumu'nun emekliden prim, Sosyal Güvenlik Destek Primi gibi alacakları varsa haciz edebilir.
Sosyal Güvenlik Kurumu alacaklarını düzenleyerek Sosyal Güvenlik Kurumu'na borcu olan ve emekli aylığı bağlanmış olanların, maaşlarının dörtte birini haczedebilir. Böyle bir durumla karşı karşıya kalındığında haczedilecek maaş miktarı emekli maaşının yüzde 25'ini geçemez.
Aynı zamanda nafaka borçları dışındaki bir nedenden dolayı emekli maaşı haczedilemiyor.
"İcra ve iflas kanunu emekli maaşlarına kısmi olarak hazce karar vermiştir"
Sosyal güvenlik hukukunda ise olayın farklı olduğunu belirten icra uzmanı Çakı, "İcra ve iflas kanunu emekli maaşlarına kısmi olarak hacze karar vermiştir fakat 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre çok farklıdır. Sosyal güvenlik hukuku, sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödeneklerinin haczedilmesini yasaklamıştır. Kanun sadece bununla kalmayarak sigortalıların ve onların geride kalan eş, çocuk, ana ve baba gibi hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri koruma altına alınmıştır. Haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, icra müdürü tarafından reddedilmesi gerekmektedir. Bunun tek istisnası ise borçlunun ben bu borcu ödemek istiyorum maaşımdan kesilebilir demesidir" diye konuştu.
"Haczi yasak olan maaşınızın kesintiye uğradığını şikayet edebilirsiniz"
Emekli maaşınıza haciz geldiği takdirde kanuna aykırı olarak haciz kesintisi yapıldığını ve bu kesintinin sonlandırılmasının mümkün olduğunu belirten Çakı, "Haciz kesintisi koyan icra müdürlüğüne başvurarak, 5510 sayılı kanunun uygulanmasını talep edin. Büyük ihtimalle talebiniz cevap bulacaktır. Bulmadığı takdirde ise icra tetkik merciine başvurarak, haczi yasak olan maaşınızın kesintiye uğradığını şikayet edebilirsiniz. İcra tetkik hakimi sizin şikayetinizi inceleyecek, maaşınızdaki haczin kaldırılması kararı verecektir" ifadelerini kullandı.
10 YIL GERİYE GİDİLİR
Bu hükümlere göre yapılacak tahsillerde, tespitin yapıldığı tarihten geriye doğru en fazla on yıllık süre içinde yapılan fazla veya yersiz ödemeler geri alınabilir. Dolayısıyla sigortalıların kasıtlı veya kusurlu davranışlarından veya kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanan nedenlerle bağlanmaması gereken bir aylığın bağlandığının tespit edilmesi sonucu, SGK aylık başlangıç tarihi itibariyle aylığı iptal eder ve bugüne kadar yapılan ödemeler yersiz ödeme olarak kabul edilir. Yersiz ödemenin, sigortalıların kasıtlı veya kusurlu davranışlarından kaynaklanması halinde de, yersiz ödeme tespit tarihinden geriye doğru 10 yıllık sürede ödenen aylıklar tespit edilerek tahsili yoluna gidilir.
Bu durumda, sahte hizmetlerle emekli olduğunuz hangi tarihte tespit edilmişse, bu tarihten itibaren geriye dönük 10 yıl içinde size ödenen aylıkları geri ödemeniz gerekir. Burada 10 yıllık sürenin aylığınızın bağlandığı tarihten değil, sahte hizmetlerinizin tespit edildiği tarihten itibaren geriye dönük olarak hesaplanır.
SGK 2009 yılında emekli aylığı bağladı. Ancak SGK daha sonra yaptığı araştırmalarda benim aylık bağlamada dikkate alınan hizmetlerimin bir kısmının eksik ya da hileli olduğunu tespit etmiş ve bana aylıklarımın geri alınacağını söylediler. Bugüne kadar aldığım maaşları geri mi alacaklar?
5510 sayılı kanunun 96'ncı maddesinde, "Kurumca fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu kanun kapsamındaki her türlü ödemeler; kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, takvim.com.tr hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden itibaren hesaplanacak olan kanuni faiziyle birlikte, ilgililerin kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır" hükmü yer alıyor.