İşveren bildirmişse nakdi ücret desteği alırsınız
Soru: İki gün önce eski iş yerimden istifa ettim, yeni işe girdim. Ağustos ayından 19 günüm var, acaba 19 gün nakdi ücret parası yatar mı? Önal A.
Cevap: İşveren ücretsiz izinde olduğunuz 19 gün için İŞKUR'a bildirimde bulunmuşsa, sizin istifanız da bu 19 günün sonrasında olmuşsa nakdi ücret desteğinden yararlanırsınız. Ancak işvereniniz bildirimde bulunmamışsa destek alamazsınız.
Kıdem tazminatı hakkınız yok
Soru: Temmuz 2005 sigorta başlangıç sürem. Ödenen prim gün sayım 4650 gün. İşten ayrılma tarihim Eylül 2020 olacak. 8 yıldır çalıştığım işyerinden kendim istifa ederek ayrılmayı düşünüyorum. Kıdem tazminatı alabilir miyim? Alper K.
Cevap: İlk kez sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar 15 yılı doldurup, 3 bin 600 prim gün sayısını tamamladıklarında kıdem tazminatı alabiliyorlar. İşe başlama tarihiniz 2005 yılı olduğu için istifa ederseniz kıdem tazminatını alamazsınız.
Prim iadesi alamazsınız
Soru: İki yıldır askeri personelim. 2 yıl sonra sözleşmem bitecek ve buradaki işime son vereceğim. Bu 4 yıllık sigorta primi mi alabilir miyim, yaşım 26. Hüseyin Ç.
Cevap: Yaş şartı yerine getirilse bile ödenen primler emekli olmaya imkan sağlamıyorsa prim iadesi alınabilir. Sizin durumunuzda ise prim iadesi alınamaz.
Emekli olup, çalışmaya devam edebilirsiniz
Soru: 2006 sigorta girişim var, yüzde 80 sürekli engelli durumum var. 16 ay sonra emekliliğim geliyor. 9.000 TL brütle çalışıyorum. Emeklilik hesaplatınca 1500 TL maaş çıkıyor. Daha çok maaş almam için öneriniz var mı? Çalışmaya devam mı edeyim hemen emekli olup yine çalışmaya devam mı edeyim? Sercan H.
Emeklilik, kıdem tazminatı ve işten çıkarma yasağıyla ilgili önemli detayCevap: Emekli maaşının yüksek olması için tavandan prim ödüyor olmanız gerekiyor. Emekliliğinize de 16 ay gibi kısa bir süre var.
Bu durumda emekli olmayıp, çalışmaya devam ederseniz emekli maaşınızı etkilenmez, aksine uzun süre çalışmanız maaşınızı düşürür. İmkanınız varsa emekli olup, çalışmaya devam edebilirsiniz.
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Kıdem tazminatı, işçinin çeşitli sebeplerden dolayı işinden ayrılırken işveren tarafından 4857 sayılı İş Kanunu gereğince ödemek zorunda olduğu bir tazminat şeklidir. Kendi isteğiyle işten ayrılan kişilere kıdem tazminatı ödenmez. Kıdem tazminatı sayesinde işçilerin gelir ve iş güvenlikleri sağlanmış, gereksiz işten çıkarmaların ve olumsuz etkileyici durumların ortaya çıkmasının önüne geçilmiştir. Ayrıca işçiler onca zaman çalıştıkları, hizmet ettikleri kurum ve kuruluşlardan ayrılırlarken yıpranmasının karşılığı, yıpranma payına benzer olarak aldıkları bir ödül gibi düşünülebilir.
YENİ KIDEM TAZMİNATI NASIL OLACAK?
Kıdem tazminatında üzerinde uzun süredir çalışılan model, çalışanın kıdem tazminatının aylık olarak her ay banka hesabına işveren tarafından yatırılmasına dayanıyor. BES'te olduğu gibi biriken para işletilirken, çalışan bu paradan istediği zaman tam olarak yararlanamayacak. Şu anda, haksız fesih olmaksızın işten atılan işçinin hemen alabildiği kıdem tazminatı, yeni düzenlemeyle belli bir yıla kadar alınamayacak. Bunun için en az 5, en çok 15 yıllık bir süre dile getiriliyor. Bugün, 1 yıllık çalışmadan sonra kıdem tazminatını kayıpsız olarak hemen alan bir işçi, yeni sistemle aynı ödeme için 15 yıl bekleyebilecek. İşçi ancak, evlilik, askere gitme gibi istisnai durumlarda tazminatını kayıpsız olarak erkenden alabilecek. Tazminatı yükü, işçisini çıkarmak isteyen patron için caydırıcı olmaktan çıkacak.
Şu anda kıdem tazimatı, her yıl için 30 günlük bir brüt maaş üzerinden hesaplanıyor. Yeni sistemde 30 günlük bu hesabın korunabilmesi için devlet katkısı verilecek. Her ay maaşın yüzde 8.3'ü düzeyinde bir katkı payının işçinin hesabına yatırılması için işsizlik fonu dahil kamu kaynaklarından yararlanılması gündemde.
İşe yeni girecek olanlar, kıdem fonuna dahil olacak. Mevcut çalışanlar, yeni sisteme geçebilecek, kıdemini yeni sisteme taşıyabilecek ya da eski sistemde kalabilecek. Ancak bütün seçenekler için işçi, işverenle anlaşmak zorunda.
Kaynak: Noyan Doğan
