Milli Enerji Hamlesi ile prangalarından kurtulma yolunda önemli adımlar atan, dışa bağımlılığın azaltılması stratejisi çerçevesinde Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın "Ekonomide yeni bir döneme giriyoruz" tespitiyle yeni bir rota belirleyen Türkiye'yi dönüştürecek bütçe Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne geldi. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasını taşıyan 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.
ŞEFFAFLIK ARTIRILDI
AK Parti hükümetlerinin 19'uncu, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçiş sonrası ise hazırlanan 3'üncü bütçe olan 2021 yılı bütçesi, bu yıl ilk kez Program Bütçe esaslarına göre hazırlandı. Program bütçe ile kamu idarelerinin bütçelerinin yasama süreçlerinde ve kamuoyu nezdinde amaç ve sonuçlarının anlaşılırlığının güçlendirilmesi ve dolayısıyla şeffaflığının ve hesap verebilirliğinin daha da artırılması hedefleniyor.
ADALETLİ PAYLAŞIM
Halka hizmeti esas alan, öğrenciden emekliye, çiftçiden reel sektöre tüm kesimi koruyan, yatırım, istihdam, ekonomik ve sosyal kalkınmaya odaklı 1.3 trilyon lira büyüklüğündeki bütçede aslan payını 211.4 milyar lira ile eğitim aldı. Bu yıla göre 2021'de en fazla ödenek artışı da yatırım bütçesinde görüldü. Özel sektörün yatırım ve istihdamını destek için 27.7 milyar liralık prim desteği sağlanacak. Hazine destekli kefalet ve tarımsal kredilere 11 milyar lira, esnafa 3.8 milyar lira, ihracatçıya 4.1 milyar lira finansman desteği verilecek. Bütçede toplam 1 trilyon 101 milyar lira gelir öngörülürken, adaletli paylaşım, vatandaşın işini-gelirini koruma esas alındı.
EN BÜYÜK PAY EĞİTİME AYRILDI Bütçe giderleri 1.3 trilyon, faiz hariç giderler 1.1 trilyon, bütçe gelirleri 1.1 trilyon, vergi gelirleri 922.7 milyar lira öngörüldü. Eğitimde yapılacak köklü reformlar, kalitenin artırılması için 211.4 milyar liralık kaynak ayrıldı.
Milli Eğitim Bakanlığı ile eğitim hizmeti veren diğer kurum ve kuruluşlara 2021'de 19.1 milyar lirası yatırım olmak üzere toplamda 211.4 milyar lira kaynak ayrıldı. Yükseköğretim Programına 52.2 milyar lira, Ortaöğretim Programına 43 milyar lira, Temel Eğitim Programına 82.2 milyar lira, Engellilerin Toplumsal Hayata Katılımı ve Özel Eğitim Programı içinde yer alan Engelli Eğitimine 4.8 milyar lira, Hayat Boyu Öğrenme Programına 3 milyar lira, Uluslararası Eğitim İşbirlikleri ve Yurtdışı Eğitim Programına 1.9 milyar lira ayrıldı. Eğitime ayrılan kaynakta Milli Eğitim Bakanlığı'nın yatırım ödeneğindeki artış dikkati çekti. 2020 bütçesinde söz konusu Bakanlığın yatırım ödeneği 5.8 milyar lira iken, bu rakam yüzde 94 artışla 11.3 milyara çıkarıldı.
SAĞLIK YATIRIMINA HIZ VERİLDİ Sağlık sektörü yatırımlarına bu yıl 11.6 milyar lira kaynak ayrılırken bu tutar gelecek yıl için 20.1 milyar liraya yükseldi. Bu tutarın 18.5 milyar lirası Sağlık Bakanlığı, 1.6 milyar lirası üniversitelere ayrılacak. Sağlık Bakanlığı'nın bütçesi 77.4 milyar lira öngörülürken, program bazlı bütçeyle sağlıkta da eğitime yakın bir ödeneğe ulaşılması bekleniyor.
ÖZEL SEKTÖRE 46.6 MİLYAR TEŞVİK Özel sektörün üretken yatırımları ve istihdamı artırması teşvik edilecek. Sosyal güvenlik işveren prim destekleri için 27.7 milyar lira, tarımsal kredi faiz destekleri için 5.5 milyar, hazine destekli kefaletler için 5.5 milyar, ihracat destekleri için 4,1 milyar lira, esnafların finansmana erişimi için 3.8 milyar lira olmak üzere toplam 46.6 milyarlık teşvik sağlanacak.
İSTİHDAM ODAKLI BÜYÜME Meclis'e sunulan kanun teklifinde, bütçenin hedefi, "
Yeni Ekonomi Programı ile elde edilen kazanımları koruyup geliştirmek, iç ve dış dengeyi yeniden sağlamak, istihdam odaklı büyümeyi hedefleyen politikalarla yeni normalin oluşturduğu iktisadi fırsatları da kullanarak üretime, ihracata ve finansal istikrara dayalı ekonomik dönüşümü ve değişimi gerçekleştirmek" olarak tanımlandı.
ÇİFTÇİYE 42.4 MİLYARLIK KAYNAK Tarıma ayrılan bütçe 9 milyar lira artışla 42.4 milyar oldu. Tarımsal destek programları kapsamında çiftçilere 22 milyar TL ödeme yapılacak. Yatırımlar için 12.1 milyar aktarılacak.
SANAYİ BÖLGELERİ GÜÇLENECEK Organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi siteleri altyapısı için ayrılan kaynak 5.5 kat artırıldı. Bu yıl 204 milyon lira olan bu kaynak gelecek yıl 1.1 milyar liraya çıkarıldı.
EN FAZLA ÖDENEK YATIRIMA Bütçe teklifinde en fazla ödenek artışı yatırım projeleri için sağlandı. Sermaye gideri ödenekleri, yüzde 83 artarak 103.7 milyar liraya çıktı. Bu tutar tarımda yüzde 147 oldu.
54.5 MİLYARLIK PRİM ÖDEMESİ Personel giderlerine 326.6 milyar, sosyal güvenlik primlerine de 54.5 milyar lira ayrıldı. Mal ve hizmet alımına 89.1 milyar, cari transferlere 536 milyar aktarılacak.
YERELE 114 MİLYARLIK KAYNAK Yerel yönetimlere ayrılan kaynak 114 milyar liraya çıktı. Mahalli idarelere vergi gelirlerinden 106.9 milyar lira, sokak aydınlatma desteği kapsamında 2.7 milyar lira ayrıldı.
TEKNOLOJİK YATIRIMA 6.8 MİLYAR TL TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge destek programı TARAL için ayrılan ödenek 1.6 milyar'dan 2.1 milyar liraya çıktı. Araştırma, geliştirme ve yenilik için toplam 6.8 milyar lira ayrıldı.
