Emekli olmak isteyen milyonlarca ev kadını için büyük fırsat. Artık ev kadınları da rastgele bir dükkanında çalışıp primleri patron tarafından ödenen çalışanlar gibi emeklilik haklarından faydalanabiliyor. Çalışmayan ve hiçbir sosyal güvencesi olmayanlar ya da çalışmaya ara verenler isteğe bağlı sigorta yaptırarak hem emekli olup maaş alabilirler hem de devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanabilirler. Bayanlara prim ödemeden esnaflık hakkı tanıyan devlet, aynı zamanda standardın altında bir primle emeklilik ihtimali sağlıyor. Devlet aile bütçesine katkı sunan kadınlara destek oluyor. Kadınlara vergi ödemeden esnaflık hakkı tanıyan devlet, aynı zamanda standardın altında bir primle emeklilik imkanı sağlıyor.
Kaç şekilde mümkün?
Çalışmadan emeklilik için üç ayrı formül bulunuyor: İsteğe bağlı sigorta. Vergisiz esnaflık. Doğum borçlanması.
Vergiden muaf esnaf
Vergi kanununda düzenlenen 'Esnaf Muaflığı' özellikle ev kadınları için de büyük bir avantaj getiriyor. Motorlu taşıt kullanmamak şartı ile bir işyeri açmaksızın perakende ticaret ile iştigal edenler, gezici olarak bir mesleği icra edenler, evlerde işçi almamak şartıyla üretim yapıp satanlar, vergiden muaf esnaf sayılıyor. Bu tür işleri yapanlar vergi dairelerine başvurduklarında 'Esnaf Muafiyet Belgesi' alabiliyor. Belgeyi alanlar, 3 yılda bir bunu yenilemek zorunda. Bu belge karşılığında bir bedel de ödenmiyor.
Aylık 846 lira ödeme
Muafiyet belgesi alan ev kadınları isterlerse sigortalı da oluyor. Prime esas günlük kazanç alt sınırının 15 katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan artırılmak suretiyle 30 katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi ödeyerek emeklilik hakkı da kazanıyorlar.
Belgesi olanlar SGK'ya müracaat ederek bu yıl için 27 gün prim ödeyip 30 gün üzerinden sigortalı oluyorlar. 2020 yılı için ödenecek prim tutarı ise aylık 846 lira. Normalde prim 941 lira. 105 liralık avantaj var. Ödenecek gün sayısı her yıl arttığı için 2021'de 28, 2022'de 29 ve 2023 ile sonrası için 30 gün olacak.
Hangi şartlara bakılıyor?
Zorunlu sigorta gerektiren işlerde çalışmamak. Sahip olduğu sigorta nedeniyle aylık alıyor olmamak. 'Gelir Vergisi'nden muaf' olduğunu belgelemek.
Bağkur'a göre yapılıyor
İsteğe bağlı sigortada emeklilik şartları Bağkur'a göre düzenleniyor. Kadınlarda tam emeklilik için 7 bin 200 gün prim ve 58 yaş gerekirken kısmi emeklilikte 5 bin 400 gün ve 61 yaş isteniyor. 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olmuş bir kadın buradaki primlerini 3 bin 600 güne isteğe bağlı sigorta ile tamamlayıp, 58 yaşında emekli olabiliyor.
Doğum borçlanması
Kadınlar sigortalı oldukları tarihten sonra yaptıkları doğumları borçlanarak gün kazanıyor ve daha erken emekli olabiliyor. Bunun için 3 çocuğa kadar borçlanma imkanı bulunuyor. Her çocuk için 2 yıl süre kazanılıyor. Böylece üç çocuk borçlanması yapan bir kadın, 6 yıl yani 2160 gün erken emekli olabiliyor.
Emekli olamayanlara toplu para!
Emekli olmak için çok uzun süre çalışma hayatı içerisinde kalan vatandaşların bazıları ise şartlardan bazılarını yerine getiremiyorlar.
Yaş, prim ve gün şartından ikisini sağlayanlara ise özel bir hak veriliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu yaş ve gün şartını sağlamış ancak prim eksikliği yüzünden emekli olamamış vatandaşlar için ödemiş oldukları prim paralarını geri iade ediyor.
Bu prim paraları güncel rakamlar üzerinden hesaplanıyor. Ayrıca prim parası ödemelerinde başta kullanılan sağlık hizmetleri olmak üzere bazı kesintiler yapılıyor.
Toplu para ödemesi nasıl yapılır?
Toplu prim ödemesi almak için başvuru yapacak olan vatandaşların yaş ve gün şartlarını sağlamış olmaları gerekiyor. Bunun yanında kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl şartının sağlanması diğer bir koşul. Ayrıca halen sigortalı olarak çalışmıyor olmak, kendi işini yapmıyor olmak gerekiyor.
Bu şartları sağlayan vatandaşlar başvurularını Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvuruda bulunabilirler.
Sağlık hizmeti de var
İsteğe bağlı sigortalılık, genel sağlık sigortasını da kapsıyor ve devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanılıyor. Bunun için de her ay yatırılan primin yüzde 12'si sağlık sigortası için ödeniyor. Sağlık hizmetinden yararlanabilmek için de belli bir süre prim yatırılmış olması gerekiyor.
Ne zaman emekli olacaksınız?
İsteğe bağlı sigortalı olduğunuzda Bağ-Kurlu olmuş sayılıyorsunuz ve emeklilik şartları da buna göre oluyor. Yani, Bağ-Kurlu ne zaman emekli olabiliyorsa, isteğe bağlı sigorta yaptıranlar da aynı sürede emekli olabiliyor. 1.5.2008 ve sonrası ilk kez sigortalı olan erkeklerin 9000 gün prim ödemeleri ve 60 yaşını doldurmuş olması gerekiyor.