4D'li taşeron işçiye umut olan asgari ücret fark zammı ile ilgili son dakika haberleri gelmeye devam ediyor. Bu anlamda bir hastanede çalışan güvenlik görevlisi, taşeron işçilerin sürekli işçi kadrosuna geçmelerini sağlayan 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamedeki düzenleme kapsamında kadro aldı. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 1 Şubat 2019'daki taşerondan kadroya geçenlerin ücret artışını içeren yazısı kapsamında iş yeri, güvenlik görevlisinin ücretini o yılki asgari ücret seviyesine çekti ve bu ücrete yüzde 4 zam uyguladı. Bu gelişme 4/D'li taşeron işçi zam oranı detayları hakkında araştırmalar yapılmasına neden oldu.
Taşeron şirkette asgari ücretin yüzde 28 fazlasına çalışan güvenlik görevlisinin ücreti ile diğer mali ve sosyal hakları kadroya alındığı günden 31 Aralık 2018'e kadar aynı şekilde devam etti. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 1 Şubat 2019'daki taşerondan kadroya geçenlerin ücret artışını içeren yazısı kapsamında iş yeri, güvenlik görevlisinin ücretini o yılki asgari ücret seviyesine çekti ve bu ücrete yüzde 4 zam uyguladı.
Bunun üzerine güvenlik görevlisi, ücretinin eksik ödendiğini ileri sürerek dava açtı.
Mahkeme, davacının önceki aldığı yüzdelik oranına karşılık gelen ücretinin tespit edilerek bu ücrete yüzde 4 oranında zam yapılarak ücretinin belirlenmesine hükmetti. Bu karar, istinaf mahkemesince hukuka uygun bulundu.
Temyiz üzerine dosyayı görüşen Yargıtay 9. Hukuk Dairesi ise kararı bozdu.
Gerekçeden
Kararda, hizmet alım sözleşmelerinde yüklenici tarafından istihdam edilen işçilerin ücretlerinin asgari ücretin katları ya da asgari ücretin belirli bir oran fazlası şeklinde belirlenmesinin hizmet alım sözleşmelerinin devam ettiği dönemi kapsayan bir uygulama olduğu vurgulandı.
696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ye eklenen geçici 23 ve 24. maddeler uyarınca sürekli işçi kadrolarına geçirileceklerin istihdam edilmesine esas hizmet alım sözleşmelerinin geçiş işleminin yapıldığı tarih itibarıyla feshedilmiş sayılacağını vurgulanan kararda, şu tespitlere yer verildi:
"Sürekli işçi kadrolarına geçişle, hizmet alım sözleşmeleri kapsamında çalışanların daha önce ücret ile diğer mali ve sosyal haklarını asgari ücretle irtibatlandıran uygulamalara son verildiği açıktır. Yükleniciler tarafından istihdam edilip de sınavla sürekli işçi kadrolarına geçen işçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının yeni süreçte Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesinin uygulanmasıyla oluşan ücret ile diğer mali ve sosyal haklardan fazla olamayacağına ilişkin yasal düzenleme karşısında, İş Kanununun 22. ve 62. maddesi hükümlerinin ihlalinden söz edilemez. Sürekli kadroya geçirildikten sonra kamu kurum ve kuruluşlarınca bireysel iş sözleşmesinin yapılmamış olması da varılan bu sonuca etkili değildir."
Kararda, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünün 1 Şubat 2019 tarihli görüşünde, toplu iş sözleşmesinin ücret zammı maddesinde 1 Ocak 2019 tarihindeki ücretlerine yüzde 4 oranında zam yapılacağı belirtildiği, günlük çıplak ücretleri 85,28 liranın altında kalan işçilerin ücretlerinin asgari ücret seviyesine yükseltilmesi ve miktarın ilan edilen toplu iş sözleşmeleri gereğince 1 Ocak 2019 tarihinden geçerli olmak üzere yüzde 4 oranında zam yapılması aktarıldığı ifade edildi.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin kararında, şunlar kaydedildi:
"Somut uyuşmazlıkta, hizmet alım sözleşmeleri ve şartnamede öngörülen asgari ücretin belli bir oranda fazlası dikkate alınarak belirlenen tutar davacının kadroya geçiş ücreti olarak belirlendikten sonra Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi zamları uygulanmıştır. Sözü edilen uygulama Çalışma Genel Müdürlüğünün görüş yazısına uygun olup, hükme esas alınan bilirkişi raporunda 1 Ocak 2019 tarihi itibarıyla artan asgari ücretin belli bir oran üzerinden ücret tespiti ile bu ücrete yüzde 4 artış uygulanması isabetli değildir. Davacının ücreti 2018 yılı asgari ücretinin hizmet alım sözleşmelerinde yer alan oranına göre belirlenmiş, 2018 yılı birinci ve ikinci dönem ücret artışları toplu iş sözleşmesi gereği uygulanmış ve 1 Ocak 2019 tarihindeki yüzde 4 ücret artışı da 31 Aralık 2018 tarihinde almakta olduğu ücrete tatbik edilerek belirlenmiştir. Dava dilekçesinde iddia edildiği gibi 1 Ocak 2019 tarihinde ücret asgari ücret seviyesine çekilerek daha sonra yüzde 4'lük artışa gidilmiş değildir."
"İş sözleşmesinde asgari ücretin belli bir oranı seviyesinde ücret ödeneceği açıkça öngörülmemiş"
Dairenin 19 Ekim 2020'de başka bir dosyada verdiği onamanın hatırlatıldığı kararda, söz konusu dosyada davacı işçinin kadroya geçişi aşamasında işverenle imzalanan iş sözleşmesinde açıkça asgari ücretin yüzde 25 fazlasının ödeneceğinin kararlaştırıldığı vurgulandı.
Kararda, "Kadroya geçiş aşamasında işverenle imzalanan iş sözleşmesinde asgari ücretin belli bir oranda fazlasının ödeneceği kararlaştırılmışsa söz edilen kural, her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlar. Bu nedenle dairemizin onamaya dair kararında iş sözleşmesinin açık hükmü gereği ücret farkı ile diğer fark işçilik alacaklarının kabulü sonucuna gidilmiştir. Davaya konu uyuşmazlıkta davacı işçinin kadroya alınması ile birlikte işverenle imzalanan iş sözleşmesinde asgari ücretin belli bir oranı seviyesinde ücret ödeneceği açıkça öngörülmediğinden onama kararı somut uyuşmazlıkta emsal niteliğinde değildir." değerlendirmesinde bulunuldu.
TAŞERON İŞÇİLER İÇİN TAYİN HAKKI
Taşeron işçilerin tayin hakkı konusunda mahkeme kararı bulunuyor. Bu karar eşi kamuda çalışan bir taşeron işçi tarafından açılan dava sonucunda ortaya çıktı. Mahkeme taşeron işçinin eşinin yanına naklen atama ile tayin edilmesine karar verdi.
İller arası gerçekleşen bu tayin hakkında önemli olan noktalar ise taşeron işçinin eşinin kamuda çalışması ve tayin talebinin iller arası olması.
Basında yer alan tayin hakkı düzenlemesinde ise taşeron işçiler için bazı olasılıklar ele alınıyor. Bunlardan birincisi il içi ve il dışı tüm taşeron işçiler için tayin hakkı olurken ikinci ihtimalde eşi başka ilde olan aile birliği olmayan taşeron işçiler için tayin hakkı.
Bunların dışında sadece kurum içi tayin hakkı sağlanması bir diğer ihtimal olarak gösteriliyor.
Taşeron işçilerin tayin hakkı taleplerinin 2020 yılı Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri kapsamında ele alınması kuvvetle muhtemel. Çalışma Bakanlığı ile yetkili sendikanın bu konuda nasıl bir karar vereceği ise 900 bin işçi tarafından merak ediliyor.
TAŞERON İŞÇİLERİN DÜZENLEME BEKLEDİĞİ BAŞLIKLAR
KHK ile kadroya alınan taşeron işçilerin kadro sürecinde sorun yaşadığı çeşitli hususlar oldu.
Taşeron işçiler özellikler görev tanımı konusunda büyük sorun yaşadılar. Kadroya alındıkları görevler sözleşmelerinde belirtilmediğinden kurumların ihtiyaçları doğrultusunda çalıştırılan taşeron işçiler meslek dışı işler yapmak zorunda kaldılar. Bunun dışında ek ödemelerin düşük olması işçilerin dile getirdiği noktalardan. Taşeron işçilere 75 TL bayram ikramiyesi ödeniyor vergi kesintisiyle bu oran 53 TL oluyor. Taşeron işçiler bu konuların dışında ayrıca yüzdelik dilim, tayin hakkı konularında da düzenleme talep ediyorlar.
MAAŞ ZAM ORANLARI YÜZDE KAÇ OLACAK?
4/D'li personellerin 2020 yılı sonunda en büyük beklentileri maaş zam oranlarına yönelik olacak.
Uzun süredir her 6 ayda bir yüzde 4 zam alan işçiler alım güçlerinin düştüğünü bildirerek yüksek orandan zam talep ediyorlar. Ne Çalışma Bakanlığı ne de yetkili sendika herhangi bir açıklamada bulunmazken en düşük zam oranı için 2021 enflasyon hedefi yüzde 8.5 oranı üzerinde duruluyor. En yüksek oran için ise yüzde 15, yüzde 17.5 oranları sıkça konuşuluyor.
SEYYANEN ZAM TALEBİ TBMM'DE
Taşeron işçilerin maaşlarına seyyanen zam yapılmasına ilişkin talep TBMM'ye sunuldu. İYİ Parti tarafından sunulan kanun teklifinde taşeron işçilere enflasyon oranları ile maaş zammı arasında ki fark kadar zam yapılması istendi.
"Sendikalar ile kamu arasında personel ücretlerine gelecek artışların görüşmeleri devam etmektedir." Bu kapsamda, uzun zamandır geçim sıkıntısı çeken işçilerimize gereken zamlar yapılmalı, düzenlemeden itibaren geçen üç yılın enflasyon farkları da göz önünde bulundurularak mağduriyetlerinin giderilmesi gerekiyor diyor, "
Bu zam teklifi kabul edilirse maaş zammı öncesinde taşeron işçilere yüzde 19 ile yüzde 20 oranında seyyanen zam yapılacak.