İnsan unsurundan kaynaklı olarak meydana gelen trafik kazalarını minimize düşürmek, sürücünün trafiğe çıktığı andan itibaren hafıza, hız kontrolü ve saldırganlık gibi durumlarda davranış ve tepkilerini ölçmek için uygulanılan psikoteknik testi 31 Aralık'tan itibaren ticari araç sürücülerine mecburi hale geliyor. Türkiye'de son 10 yılda yaklaşık 12 milyondan fazla trafik kazası meydana gelirken, 50 bini aşkın kişi hayatını kaybetti.
Meydana gelen trafik kazalarının ise yüzde 96'sının sürücü hatasından kaynaklı olması psikoteknik sınavının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözleri önüne getirdi.
Trafik kazalarındaki insan kaynaklı sebepleri minimize ederek, insan kaybının en düşük seviyede olmasını hedeflediklerini belirten Trafik Güvenliği ve Psikoteknik Merkezleri Dernek Başkanı Cengizhan Kutlu, "Sürücülerin refleksini, algısını ve karar verme kabiliyetini ölçerek, riskli sürücüleri tespit etmek ve bu sayede insan kaynaklı meydana gelen trafik kazalarını en aza indirmek için uygulanan psikoteknik testi 31 Aralık 2020 itibariyle ticari araç sürücülerine zorunlu hale getirildi.
Son zamanlarda artan trafik kazalarının önüne geçmek için genelge yayınlayan İçişleri Bakanlığı, 01 Ocak 2021 itibariyle psikoteknik belgesi olmayan sürücülere 1083 lira cezai işlem uygulayacak. Bu ceza ise 2020 fiyatlarıdır. Yeni yılda rakam 1180 lira olacaktır. Salgın sürecinde maske ne ise, trafikte de psikoteknik o anlama gelmektedir. Riskli sürücüleri trafikten çekmek için uygulanan psikoteknik test, psikologlar eşliğinde en fazla 1,5 saat arasında gerçekleştiriliyor. Bu süre içerisinde sürekli dikkat testi, mühakeme testi, koordinasyon testi, seçici dikkat testi, hız mesafe tahmin testi, çarpışma tahmin testi, görsel algı bellek testi, kişilik testi, görsel süreklilik testi, çevresel görsel görüş testi, tepki hızı testi ve trafiğe ilişkin görüş testi olmak üzere 12 farklı test uygulanarak riskli sürücüleri tespit edip, bu riskli sürücüleri trafikten uzaklaştırıp trafik kazalarının olumsuz etkilerini azaltmak hedefleniyor" dedi.
Psikoteknik, kişinin refleksini, algısını, muhakemesini, karar verme kabiliyetinin yerinde olup olmadığını seçtiğini ifade eden Kutlu, "Psikoteknik hiçbir zaman kişinin zihinsel sıkıntısını ortaya çıkartmaz. Psikolojimiz belirli bir süre refleksini, algısını, karar verme yetisini kaybedebilir, biz buna riskli sürücü diyoruz. Bu riskli sürücüyü trafikten uzaklaştırmak için mutlaka bir testten geçmesi gerekiyor. Bu testin adı da psikoteknik testi. Sürücüler bu teste girerek trafikte araç kullanıp kullanamayacaklarını görmeleri gerekiyor. Türkiye'nin hemen hemen birçok noktasında 850 tane psikoteknik merkezleri var. Hatta biz 2 yılda bu sayıyı 10 katı arttırdık. Son istatistiklere göre trafik kazalarının yüzde 96'sı insan unsurundan kaynaklanmaktadır. Bu sadece servis, şehirlerarası otobüs, toplu taşıma değil, taksi, şirket gibi hatta herkesin bu testte tabi tutulması gerekiyor. Sosyal duyarlılığımızı arttırmamız gerekiyor. Sabır ile 1 yıl bu denetimleri sağlarsak, trafik kazalarında ciddi azalmanın olacağını göreceğiz" diye konuştu.
Psikoteknik merkezlerin afaki bir ücret talep etmediğini belirten Kutlu, "170 ile 220 arasında değişen fiyatlar var. Buna ayrıca 50 lira gibi bir psikiyatri muayenesiyle birlikte en fazla 250 lira gibi makul bir ücret ödeniyor. Alınmış olan hizmet 5 yıllık bir hizmettir. Yıllık ortalama 34 liraya gelmektedir. Sadece ticari araç kullanıcıların değil, tüm araç kullanıcılarının bu teste tabi tutulması gerekmektedir. İnsan hayatı 250 lira değil, 250 milyondan bile önemli değil. Yapılan araştırmalara bakılacak olursa, insan vücudunun 46 milyon dolar gibi bir değere sahipmiş. Manevi olarak olarak ise hiçbir bedelle ölçülemediği belirtilmektedir.
Tüm insanlarımızın Avrupa seviyesinin üzerinde bir trafik ile hayata tutunmalarını istiyoruz. Kimsenin kimseyi kırmadığı, sürekli korna basıp, sağa sola geçmediği bir trafik ile yaşamak istiyoruz. Trafik kazalarındaki yüzde 96 insan unsurunu ne kadar geliştirir ve kültürel seviyesini ne kadar yukarı çıkarırsak bizi mutlu edecektir" dedi.
Psikoteknik belgesinin, SRC veya ehliyet gibi olması gerekenlerden biri olduğunu belirten Kutlu, "Çünkü oluşabilecek kazada ticari araç sürücüsünün psikoteknik belgesi yoksa, sigorta kasko eksik belgeden dolayı hasar ödemez" diyerek de şirketleri uyardı.